دو روی سکه ارزندگی سهام بورس

به رغم اعتقاد تحلیلگران در ۱۰ ماه گذشته شاخص حتی فراتر از انتظارات بر مدار اصلاحی و ریزشی حرکت کرده و جایی برای ریزش بیشتر باقی نمانده اما روی کاغذ اوضاع به نفع بازارسرمایه است و مولفه‌های گوناگونی وجود دارد تا بر ارزندگی سهام بیفزاید. کارشناسان معتقدند سود عملیاتی، P/ E  سهم نسبت به کل بازار، پرداخت سود نقدی شرکت‌ها و P/ S شرکت‌ها در ارزندگی سهام اثرگذار هستند و ضرب ترکش عواملی همچون نرخ تورم، قیمت‌های جهانی و قیمت ارز ارزندگی سهام را هدف می‌گیرد. با این حال ابهامات وضعیت بخشی از سهام می‌تواند سرنوشت جدیدی برای بازار رقم بزند.

وضعیت مطلوب برخی شرکت‌ها

«بورس تهران روند تعادلی خود را آغاز کرده اما با وجود ارزندگی برخی سهام، نوسانات منفی دست از سر بازار برنمی‌دارد به طوری که حتی تا پایان کار دولت دوازدهم نیز نمی‌توانیم انتظار تغییر مسیر شاخص در محدوده عنوان شده را داشته باشیم.» این را علیرضاتاجبر کارشناس بازار سرمایه می‌گوید و عنوان می‌کند: بازار سهام از نظر بنیادی در شرایط مطلوبی به سر می‌برد اما برخی مولفه‌های مهم همچنان نتوانستند بر قیمت سهام تاثیرگذار باشند. در به وجود آمدن این شرایط عوامل زیادی وجود دارد اما نقطه عطف ماجرا این است که قطعا شرایط فعلی که با نوسانات منفی همراه است پایدار نخواهد ماند. در حال حاضر بسیاری از گروه‌ها و صنایع بورسی از مولفه‌های ارزندگی برخوردارند. اصلاح قیمت در بخش عمده‌ای از سهام به اندازه‌ای عمیق و فرسایشی انجام شده که حتی سهام شرکت‌های بزرگ و بنیادی نیز نتوانستند از این وضعیت نجات یابند. این عامل یکی از مهم‌ترین عوامل ارزندگی سهام محسوب می‌شود.

وی بیان می‌کند: شرکت‌های تولیدی که محصولات خود را صادر می‌کنند هم از نرخ‌های جهانی متاثر هستند و هم از قیمت دلار. این دسته از سهام شاید تحت تاثیر اعمال تحریم‌ها با کاهش فروش مواجه شدند، اما دو عامل افزایش نرخ‌های جهانی و نرخ دلار تاثیر شگرفی در فروش این صنایع بازی می‌کند. بررسی گزارش سه‌ماه ابتدای ۱۴۰۰ گواه این مدعاست به گونه‌ای که در این میان شاهد فروش بی‌سابقه محصولات برخی از این صنایع هستیم.

عوامل تاثیرگذار بر ارزندگی سهام

این کارشناس با اشاره به میزان تاثیرپذیری شرکت‌های فعال بورسی از نرخ تورم کشور اظهار می‌کند: شرکت‌هایی که محصولات خود را در داخل کشور به فروش می‌رسانند تحت تاثیر نرخ تورم، با حاشیه سود ثابت از این وضعیت منتفع می‌شوند. در واقع افزایش نرخ تورم میزان فروش شرکت‌های فوق را بالا برده است. از سوی دیگر دارایی‌های این شرکت‌ها به دلیل روند صعودی نرخ تورم، افزایش یافته و در سودآوری شرکت‌ها تاثیرگذار است. وی تصویب قانون مالیات بر عایدی دارایی را یکی از عوامل تاثیرگذار بر ارزندگی سهام می‌داند و در همین رابطه می‌گوید: این قانون سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت در بازارهای مسکن، ارز، طلا و خودرو را با مالیاتی سنگین مواجه می‌کند و سرمایه‌گذاری در این بازارها را توجیه‌ناپذیر می‌کند. قانونی که به نفع بازار سرمایه است، چراکه در حال حاضر مالیات بازار سرمایه همان نیم‌درصد گذشته است و معاملات مشمول مالیات دیگری نمی‌شود. تاجبر تاکید می‌کند: عدم ثبات سیاسی در داخل کشور مانع از عرض اندام سهام ارزنده در بازار می‌شود. با توجه به اینکه تیم اقتصادی دولت جدید روی کار نیامده و مشخص نیست سیاستگذاری‌های این افراد بر اساس چه رویکردی خواهد بود، به نظر می‌رسد تا پایان تابستان بازار پویایی نداشته باشیم، این در حالی است که سهام بسیاری از شرکت‌ها از ارزندگی بسیاری برخوردارند. به گفته این کارشناس، صنایعی که با نرخ‌های جهانی ارتباط و فروش دلاری دارند از وضعیت بهتری برای سرمایه‌گذاری برخوردارند. قیمت سهام شرکت‌های تولیدی صادرات‌محور صعودی خواهد بود و ارزآوری چشمگیری نیز خواهند داشت. درصورت ایجاد گشایش‌های بین‌المللی احتمالی نیز صنایع بانکی و خودرویی که در حال حاضر در پایین‌ترین نقطه عملیاتی قرار دارند با گشایش در روابط سیاسی خارجی کشور می‌توانند شکوفا شوند. وی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود ارزندگی سهام با افزایش ریسک سرمایه‌گذاری بورسی روبه‌رو نیستیم، خاطرنشان می‌کند: وضعیت مذاکرات بین‌المللی ایران نشان می‌دهد توافقات احتمالی در دولت فعلی انجام نخواهد شد. اگر این پیش‌بینی درست از آب درآید، بازار قوی در تابستان نخواهیم داشت. برآوردها نشان می‌دهد با روی کار آمدن دولت جدید و پایان درگیری‌های جناحی روند معاملات نیز با چرخشی جدی وارد فاز صعودی شود. هم‌اکنون اختلاف‌نظرهایی نسبت به عدد شاخص در زمان تحویل دولت وجود دارد. با پایان یافتن اختلاف‌نظرها و تعیین تکلیف مذاکرات بین‌المللی کشور سرمایه‌گذاران بیشتری جذب بورس خواهند شد.

استراتژی‌های متفاوت و ارزندگی سهام

برخی کارشناسان وضعیت بازار سهام را رو به تعادل عنوان می‌کنند و معتقدند برخی سهام در ارزنده‌ترین حالت ممکن به سر می‌برند. به گفته این دسته از تحلیلگران بازار سهام نسبت به بازارهای رقیب از مزیت‌ بیشتری برای سرمایه‌گذاری برخوردار است با این حال عوامل دیگری وجود دارند که می‌توانند در کاهش یا افزایش ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران تاثیرگذار باشد. در همین رابطه پیمان حدادی، کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: معیار ارزندگی در انتخاب سهام توسط سرمایه‌گذاران از اولویت دوم برخوردار است. مهم‌ترین معیار برای انتخاب یک دارایی از جمله سهام «نقدشوندگی» است. از این رو دو عامل «نقد‌شوندگی» و «ارزندگی» از مولفه‌های اصلی سرمایه‌گذاری در بورس محسوب می‌شوند. با توجه با اینکه استراتژی معاملاتی سرمایه‌گذاران با یکدیگر متفاوت است معیارهای انتخاب سهام نیز برای هر کدام از سرمایه‌گذاران متفاوت خواهد بود. سرمایه‌گذاران معمولا با استراتژی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت وارد بورس می‌شوند و عایدی متفاوتی خواهند داشت. بر همین اساس تعریف ارزندگی بر اساس استراتژی اتخاذ شده متفاوت است. در سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت آنچه از اهمیت برخوردار است، قیمت سهم است نه ارزش آن. به طوری که سرمایه‌گذار با کشف قیمت و ارزش سهم در مورد خرید تصمیم می‌گیرد. این شیوه برای نوسان‌گیران بازار شیوه‌ای مرسوم به حساب می‌آید و صرفا با توجه به قیمت سهم معامله می‌کنند. وی اظهار می‌کند: در سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت قضیه کاملا متفاوت است. داد و ستد این دسته از سرمایه‌گذاران که استراتژی سهامداری در پیش می‌گیرند، حول محور ارزندگی انجام می‌شود. در این میان رفتارهای متاثر از سیاستگذاری‌های سیاسی داخلی و قیمت‌های خارجی مهم‌ترین و تاثیرگذارترین نقش را در ارزندگی سهام بازی می‌کنند. وی با اشاره به ثبات سودآوری سهام بیان می‌کند: سود عملیاتی، P/ E سهم نسبت به کل بازار، پرداخت سود نقدی شرکت‌ها و P/ S شرکت‌ها در ارزندگی سهم اثرگذار هستند. حدادی با بیان اینکه تا پایان تابستان صنایع بزرگ تاثیر بسزایی در روند شاخص دارند، خاطرنشان می‌کند: برخی صنایع بورسی از جمله فلزات اساسی، صنایع پتروشیمی، پالایشی‌ها و حتی گروه‌های بانکی و خودرویی به دلیل برخوردار بودن از آیتم‌های ارزندگی در سه ماه آینده می‌توانند بازدهی مطلوبی داشته باشند.