رسوب زدایی از گمرکات؛ تقریبا هیچ
به گزارش اقتصادنیوز؛ براساس مصوبه صادره از نیمه آبان ماه و با تکلیف 14 بندی از سوی نهاوندیان وزرای 6 وزراتخانه «صنعت، معدن و تجارت»، «اقتصاد و دارایی»، «نفت»، «امور خارجه»، «جهادکشاورزی» و «بهداشت،درمان و آموزش پزشکی» در کنار «رییس کل بانک مرکزی» موظف شدند تا روند ترخیص کالا از گمرکات کشور را سرعت دهند تا به این طریق شاهد رسوب زدایی از گمرکات کشور باشیم. اما سوالی که در این میان مطرح می شود این است که اجرای این طرح تا چه میزان توانست به رسوب زدایی از گمرکات کشور کمک کند؟
طرحی که با سرو صدای بسیار استارت خورد و وعده های بسیاری مبنی بر رفع مشکلات بنگاههای تولیدی برای دسترسی به مواد اولیه دپو شده در گمرکات داده شد، از سوی دیگر متولیان دولتی بر این موضوع نیز مانور دادند که با اجرایی کردن این مصوبه و رسوب زدایی از گمرکات کشور شاهد کاهش قیمت کالای اساسی در بازار خواهیم بود؛ وعده ای که به دلیل کمبود برخی از کالای اساسی در بازار این مصوبه می توانست به تحقق آن کمک کند؛ اما کندی در روند اجرای این مصوبه موجب شد تا هنوز بازار با کمبود در برخی اقلام مواجه باشد؛ اقلامی که به گفته خود مسوولین در گمرک دپو شده است.
کارنامه ترخیص کالا در آبان ماه
وعده های داده شده در حالی طرح شد که حال حساب توئیتری روابط عمومی بانک مرکزی خبر می دهد با وجود حذف کد رهگیری تغییر محسوسی در ترخیص کالا مشاهده نشده است. البته مدافعان حذف کد رهگیری ممکن است به بانک مرکزی برچسب سوء گیری به دلیل مخالفت با حذف کد رهگیری را بزنند برای رفع این شائبه آمار ماهانه گمرک نیز می تواند مبنای عملکرد قرار گیرد. مبنایی که بانک مرکزی نیز به ان استناد کرده است.
نگاهی به آمار اعلام شده از سوی گمرک نیز نشان می دهد اجرای این طرح نتوانست تغییری در روند واردات در آبان ماه ایجاد کند، بطوریکه براساس آمار گمرکات کشور روند واردات کالا طی در آّبان تغییر چندانی با شهریور و مهر ماه نداشته است. با این شرایط شاید بتوان گفت گره ترخیص کالای دپو شده فراتر از کدرهگیری است و مشخص نیست چرا مصوبات تدوین شده نیز نتوانسته بر روند ترخیص کالا اثرگذار باشد. هرچند در این خصوص ذکر این نکته لازم است که کاهش بروکراسی گام موثری است که می تواند بسیاری از چالش ها را برطرف کند و روند واردات را سرعت بخشد، اما اینکه چرا با حذف یک فرایند که شاید بتوان فرایند موثری نیز محسوب می شود ما شاهد تغییر در رسوب زدایی در گمرکات کشور نبوده ایم موضوعی که پاسخی تاکنون به آن داده نشده است. آمار منتشر شده در سایت گمرک نشده می دهد در سه ماه شهریور،مهر و آبان حجم واردات در محدوده سه میلیارد دلار بوده است. یعنی با وجود حذف کد رهگیری عملکرد واردات در آبان متفاوت از دو ماه گذشته نبوده است. ممکن است پاسخ داده شود کالای رسوبی با واردات متفاوت است و نباید بر پایه آمار واردات قضاوت شود در واقع آمار گمرک تنها مربوط به کالای وارداتی است و کالای رسوبی در این آمار لحاظ نمی شوند، اظهار نظری که مجتبی خسروتاج رئیس پیشین سازمان توسعه تجارت ایران ان را رد می کند و تاکید دارد که هر کالایی که فرآیند تعیین تکلیف را طی کرده باشد در آمار گمرک قید خواهد شد. به گفته خسروتاج، در خصوص کالای رسوب شده در گمرک نیز این موضوع صدق می کند و در صورتی که این کالا اظهار (تعیین تکلیف) شده باشند در آمار گمرک لحاظ خواهند شد.
با این شرایط کندی ترخیص کالا از گمرکات کشور این سوال را مطرح می کند که چه الزاماتی برای رسوب زدایی از گمرکات کشور نیاز است تا به این زمینه ترخیص کالای دپو شده در گمرکات کشور فراهم شود؟
بر اساس مصوبه جدید ستاد هماهنگی اقتصادی که از سوی معاون اقتصادی رئیس جمهور به وزاری مربوطه ابلاغ شد، بانک مرکزی موظف شد نسبت به تأمین ارز ترجیحی کالاهای اساسی فاقد اسناد مالکیت، با اولویت اعلامی وزارت صمت اقدام کند. علاوه بر آن در این مصوبه این نکته مورد توجه قرار گرفته که بانک مرکزی نسبت به صدور اعلامیه تامین ارز برای کالاهای اساسی اعتباری با تعهد 3 ماهه (جهت تأمین ارز ترجیحی) اقدام کند. با این شرایط آیا می توان گفت گره کار به این بخش مربوط می شود یا مشکل در جای دیگری است.
چه کالای رسوبی محسوب می شوند؟
با تمام سر و صدایی که در خصوص رسوب زدایی از گمرکات کشور بپا شد این پرسش مطرح می شود که چه کالایی در میان کالای رسوبی قرار می گیرند؟ به گفته فعالان این بخش کالایی که هنوز اظهار نشده اند یا به بیان ساده تر هنوز تعیین تکلیف نشده اند در رده کالای دپو شده قرار می گیرند و در صورتی که این گروه کالا اظهار شده و حقوق و عوارض کمرگی آنها پراخت شود می توانند در رده کالاهای وارداتی قرار گیرند. با توجه به این تعریف می توان گفت از نیمه آبان ماه که طرح ترخیص کالا بدون ارائه کدرهگیری اجرایی شد ما شاهد تغییری در روند کالای اظهار شده در گمرکات کشور نبوده ایم. این به معنی آن است که کالای رسوب شده یا هنوز به مرحله ترخیص نرسیده اند و یا اینکه گره ای دیگر در این مسیر وجود دارد. نکته دیگری که شاید بتوان به آن اشاره کرد این است که اگر کالای دپو شده در این مدت ترخیص شده اند چرا در آمار گمرک درج نشده است.
