ضربان قلب تولید کند شد/رشد صنعتی در 31 ماه

به گزارش اقتصادنیوز رشد صنعت در حدود 30 ماه گذشته فراز و نشیب زیادی را شاهد بوده است.شاخص تولید صنعتی بورسی نشان میدهد که از تیر ماه سال 97 تا آذر 98 رشد نقطه به نقطه ی صنعت همواره منفی بوده،به بیان دیگر حجم بخش صنعت تقریبا 18 ماه به طور مدام در حال کوچک شدن بوده است.پس از آذر پارسال به غیر از ماه هایی که شوک کرونا باعث منفی شدن رشد شد، روند صعودی به خود گرفته است.اما در دو ماه اخیر  روند رشد آهسته تر شده است.

صنعت موتور محرک تولید

صنعت یقینا از با اهمیت ترین بخش های اقتصاد است .در ایران که در زمره ی کشور های در حال توسعه قرار دارد ، بخش صنعت نسبت به کشور های توسعه یافته از اهمیتی دو چندان برخوردار است.چراکه کشور های توسعه یافته از حالت اقتصاد صنعتی عبور کرده و وارد اقتصاد خدمات یا به بیان دیگر اقتصاد پیشرفته شده اند.به همین علت که کشور های در حال توسعه در مراحل اول توسعه هستند و هنوز وارد به فاز اقتصاد پیشرفته نشده اند،بخش صنعت از اهمیت بسیار بالایی دارد.

از همین رو رشد تولید و رشد بخش صنعتی به عنوان محرک اصلی موتور رشد و توسعه اقتصادی شناخته میشود و تغییرات در این بخش سایر بخش های اقتصاد را تحت تأثیر قرار خواهد داد.به همین جهت تغییرات رشد در بخش صنعت برای بررسی اقتصاد کشور بسیار حائز اهمیت است.

شاخص تولید صنعتی ماهانه

240 شرکت صنعتی در بورس ماهانه گزارش میزان تولید خود را منتشر میکنند،این شرکت ها بیش از نیمی از تولید صنعتی کشور را در اختیار دارند . از همین رو بررسی تولید صنعتی این شرکت ها میتواند تصویری از وضعیت کل صنعت کشور ارائه دهد .بررسی شاخص تولید صنعتی بورسی از این جهت که نسبت به گزارش های مرکز آمار و بانک مرکزی از بخش صنعت زود تر منتشر میشود ،میتواند کمک شایانی به تجزیه و تحلیل بخش صنعت کند.لازم به ذکر است که روند رشد شرکت های بورسی با روند های که توسط بانک مرکزی و مرکز آمار همخوانی قابل ملاحظه ای دارد.

اسفند 97 ؛نقطه عطفی برای تولید صنعتی ایران

پس از خرداد ماه 97 و خروج آمریکا از برجام و وارد شدن شوک های ناشی از به اقتصاد کشور مانند شوک های ارزی ،تولید صنعتی ایران در سراشیبی سقوط قرار گرفت و رشد نقطه به نقطه ی هر ماه نسبت ماه قبلی بیشتر منفی میشد .رشد منفی تا جایی ادامه یافت که رشد صنعتی در بهمن و اسفند 97 به حدود منفی 12 درصد رسید.با شروع سال 98 و تا حدودی وفق دادن اقتصادی کشور با شرایط تحریمی روند منفی بودن رشد صنعتی تا حدودی تعدیل یافت.

از فروردین 98 هنوز هم رشد صنعتی منفی بود اما بر خلاف ماه های گذشته ی خود با شروع سال 98 روند نزولی بودن رشد با حالت کاهنده ای ادامه یافت ،به بیان دیگر درصد منفی شدن رشد هر ماه نسب به ماه قبلی خود کمتر میشد.این روند تا جایی ادامه یافت که رشد نقطه ای آذر 98 پس از حدود 18 ماه منفی بودن ،در رقم صفر درصد قرار گرفت.

رشد مثبت بخش صنعت؛پس از 18 ماه

از آذر ماه سال گذشته پس از یک سال و نیم رشد منفی یا به بیان دیگر 18 ماه کوچک تر شدن حجم صنعت ایران ،بخش صنعت رنگ رشد مثبت را به خود دید .البته رشد مثبت تولید چند ماهی بیشتر دوام نیافت و با شیوع ویروس کرونا باری دیگر رشد در این بخش منفی شد.البته این شوک چند ماهی بیشتر دوام نیافت و صنعت کشور توانست خود را با شرایط جدید هماهنگ کند.پس از رسیدن به رشد صفر درصدی در خرداد ماه سال جاری ،روند رشد مثبت از تیر ماه آغاز شد.

فراز و فرود شتاب رشد تولید صنعت در چند ماه گذشته

از تیر ماه امسال رشد تولید در بخش صنعت مثبت و در روند صعودی قرار گرفت .روند صعودی رشد تا جایی ادامه یافت که در مهر و آبان ماه رشد نقطه به نقطه ی بخش صنعت بالاتر از 6 درصد قرار گرفت .در آذر و دی ماه نیز به ترتیب رشد 5.1 و 3.9 درصدی به ثبت رسید .پس از کاهش رشد دو ماه اخیر نسبت به ماه های مهر و آبان ،ظاهرا روند نزولی در بخش صنعت آغاز شده  یا به بیان دیگر روند رشد تولید آهسته تر و از شتاب آن کاسته شده است.

البته کاهش رشد نقطه به نقطه صنعت در دی نسبت به مهر ماه را تا حدودی میتوان ناشی از رشد منفی و پایین بودن سطح تولید در مهر و آبان ماه سال گذشته دانست ،به بیان دیگر به این علت که سطح تولید بخش در مهر و آبان پایین و منفی بوده است ،حتی رشد کمی هم در مهر و آبان امسال میتواند اعداد بالایی از رشد را نشان دهند .

چه صنایعی پیشروی رشد صنعتی هستند ؟

بخش های محصولات فلزی ،لاستیک و پلاستیک و خودرو و قطعات به ترتیب بیشترین سهم را در رشد تولید بخش صنعت در چند ماه گذشته داشته اند.لازم به ذکر درصد رشد صنایع مذکور در دی ماه نسبت به ماه آذر کاهش یافته است ،به بیان دیگر از سرعت رشد این صنایع مانند کل بخش صنعت در ماه های اخیر کاسته شده است.

در بین بخش های گوناگون صنعت ،صنایع شیمیایی در چند ماه گذشته نسبتا روند رشد مثبت با ثباتی را داشته و در دی ماه نیز رشد 5 درصدی را به ثبت رسانده اند.بخش خودرو نیز در بین بخش های مختلف صنعت بیشتر روند نزولی رشد را در چند ماه گذشته تجربه کرده است .پس از رشد حدود 19 درصدی مهر ماه در بخش خودرو ،در دی ماه رشد نقطه ای این بخش صنعت به 12.3 درصد رسیده است.

افزایش موجودی انبار؛متوقف شدن رشد تولید

بررسی رشد تولید به تنهایی گویای تغییرات ایجاد شده در روند بخش صنعت نیست ،از همین بایستی به بررسی تغییرات در موجودی انبار ها نیز پرداخت.از اختلاف رشد تولید و رشد فروش تغییرات موجودی انبار به دست می آید ، به بیان دیگر اختلاف بین عرضه و تقاضای یک کالا تعیین کننده ی میزان موجودی انبار است.

همچنین بررسی موجودی انبار در بخش صنعت نشان میدهد که تغییر موجودی انبار ها در دی ماه منفی بوده است .از این امر میتوان نتیجه گرفت که تقاضای مؤثر برای تولیدات صنعتی وجود دارد و مانعی بر سر رشد تولید در این بخش نیست .اما شرایط در بخش خودرو این چنین نیست ،موجودی انبار های خودرو برای چندمین ماه متوالی رو به افزایش و ازدیاد است.این موضوع بیانگر رکود نسبی ایجاد شده در سمت تقاضای بخش خودرو است .

رکود در سمت عرضه نهایتا منجر به رکود در سمت عرضه و کاهش تولید میشود.همچنین با کاهش انتظارات تورمی و کاهش تقاضا برای خودرو به  عنوان کالای سرمایه ای ،امید ها برای تداوم رشد این بخش در ماه های آتی کاهش یافته است.