اقدامات بایدن علیه ایران

بلومبرگ به نقل از دو مقام اروپایی گزارش داد که آمریکا در یک سند سه صفحه‌ای از یافته‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی و کاهش همکاری ایران با آژانس ابراز نگرانی کرده است. این در حالی است که مقامات رسمی آمریکا از جمله سخنگوی وزارت خارجه این کشور تاکنون در این باره اظهار نظر نکرده است.

خبرگزاری رویترز نیز در گزارشی نوشت که آمریکا درصدد است که از اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بخواهد در راستای فشار بر ایران برای عمل به تعهدات هسته‌ای خود، قطعنامه‌ای علیه جمهوری اسلامی تصویب کنند. طبق این گزارش، آمریکا در نامه‌ای به اعضای شورای حکام نوشته است که خواهان صدور قطعنامه‌ای در خصوص نگرانی‌های عمیق درباره میزان همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی است.

رویترز همچنین مدعی شده که به نامه‌ای از سوی جمهوری اسلامی ایران دست یافته که در آن تهران اقدام آمریکا مبنی بر پیشبرد موضع ضدایرانی در جلسه آتی شورای حکام را پایانی بر تفاهم مشترک ایران و آژانس اتمی دانسته است.

دولت جدید آمریکا با شعار بازگشت به دیپلماسی تلاش کرده مسیر خود را متفاوت از دولت قبل نشان بدهد. با این حال به لحاظ عملی حداقل در قبال توافق برجام گام موثری از سوی آمریکا برداشته نشده جز اینکه دولت جدید آمریکا  مدعی شده تحریمها را رفع نخواهد کرد و با گامهای کوچک و نمادین مانند لغو محدودیتهای ترددی دیپلماتهای ایرانی، درصدد نشان دادن این است که گویی امتیازاتی به ایران داده است. با این حال تلاش آمریکا برای استفاده از میراث ترامپ را نمی‌توان بازگشت به دیپلماسی ارزیابی کرد.

ایران هفته گذشته با فرصتی که به دیپلماسی داد عملا حسن نیت خود را در قبال توافق برجام نشان داد. انتظار می‌رود این حسن نیت در صورتی که واقعا آمریکا قصد داشته باشد به دیپلماسی بازگردد، مد نظر قرار گیرد و طرفهای برجام و مشخصا آمریکا از این فرصت حسن استفاده را داشته باشند در صورتی که اخبار منتشر شده درباره تلاش آمریکا درشورای حکام صحت داشته باشد و آمریکا وارد چنین مسیری شود، این رویکرد نه بازگشت به دیپلماسی بلکه انحراف از آن تلقی می شود. انحراف از چنین تصویب قطعنامه شورای حکام در واقع نوعی گزارش‌دهی محسوب شده و نقش واسطه را ایفا می‌کند. به عبارتی گزارش‌های بازرسان آژانس را به دولت های عضو، شورای امنیت و مجمع عمومی انتقال می دهد.

تلاش برای تصویب قطعنامه ای در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد کاهش تعهدات ایران احتمالا با مخالفت چین و روسیه مواجه خواهد شد. این دو کشور از زمان روی کار آمدن دولت بایدن بارها تکرار کرده اند که آمریکا باید هر چه زودتر به برجام بازگردد. از سوی دیگر شورای حکام نیز ترجیح می‌دهد قطعنامه‌های خود را با اجماع اعضا به تصویب برساند.

صدور قطعنامه شورای حکام علیه ایران عملی بر خلاف سخنان اخیر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه این کشور است که گفته بود، راه دیپلماسی با ایران در ارتباط با توافق هسته ای ۲۰۱۵ درحال حاضر باز است. این اقدام گویای انحراف دولت بایدن از مسیر دیپلماتیک با ایران است.

جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا در رقابت‌های انتخاباتی از رقیب جمهوری‌خواه خود به شدت انتقاد می‌کرد که چرا از توافق هسته‌ای ایران خارج شده است و وعده می‌داد به سرعت به این توافق بازخواهد گشت، اما نه تنها تا کنون با مطرح کردن شروط غیرقابل پذیرش در بازگشت به توافق تعلل کرده بلکه نسبت به اجرای مصوبه مجلس توسط دولت که البته با توافق قبلی با آژانس انجام شده موضع گرفته و به دنبال تصویب قطعنامه علیه ایران است.

اقدامات آمریکا همانند نامه‌ به شورای امنیت سازمان ملل و لغو درخواست دولت ترامپ برای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران و هم‌چنین برداشتن محدودیت کنترل مسافرتی نمایندگان ایران در آمریکا، را از لحاظ دیپلماتیک نمی توان اقدامی قابل اعتنا تلقی کرد چرا که در مورد اول اقدام دولت ترامپ در بازگرداندن قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل با شکست مواجه شده بود و محدودیت سفر نمایندگان ایران در آمریکا از سوی ترامپ هم اقدامی غیرقابل قبول بود.

بایدن تا کنون تنها قدم هایی کوچک در راستای دیپلماسی با ایران برداشته و نشان داده که هنوز عزم و اراده قطعی برای در پیش گرفتن دیپلماسی فعال با ایران ندارد. اما تلاش برای صدور قطعنامه علیه ایران قطعا انحرافی بزرگ از مسیر دیپلماسی خواهد بود.