پشت پرده کودتای نافرجام علیه شاه اردن

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، شب گذشته (شنبه ۳ آوریل) خبرگزاری رسمی اردن (بترا) از بازداشت شماری از شخصیت برجسته اردنی خبر داد که در میان آن‌ها افرادی، چون شاهزاده «حمزه بن الحسین»، برادر ناتنی شاه اردن، «ابراهیم عوض الله»، رئیس پیشین دیوان سلطنتی و «الشریف حسن بن زید» به چشم می‌خورد.

«بترا» در توضیح بازداشت‌های صورت گرفته، به نقل از یک منبع امنیتی اردنی توضیح داد: «بازداشت عوض الله به دلیل داشتن برخی روابط مشکوک و سوء استفاده از شورای توسعه و گسترش شهر قدس جهت خرید اراضی به سود یهودیان صورت گرفته است».

همچنین بنابر ادعای بترا، بازداشت ابراهیم عوض الله، الشریف حسن بن زید و دیگران به دلایل امنیتی انجام شده و بازجویی از آن‌ها همچنان ادامه دارد.

این در حالی است که روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشی درباره حوادث جاری در «امان» پایتخت اردن نوشت که «نیرو‌های امنیتی اردن شاهزاده حمزه و ۲۰ نفر دیگر را به دلیل آنچه تهدید امنیت ملی عنوان شده بازداشت کرده اند که در ادامه بنابر اعلام رسانه‌های اردنی شاهزاده حمزه در بازداشت خانگی بسر می‌برد».

«ملک عبدالله» شاه اردن و شاهزاده «حمزه بن الحسین»

در ادامه رسانه‌های اردنی به نقل از شماری از مسئولان دیوان سلطنتی از تلاش برای کودتا علیه شاه اردن با مشارکت برخی از شیوخ قبایل و مسئولان سرویس‌های امنیتی این کشور خبر داده و اعلام کردند: «این یک توطئه پیچیده است که از مدت‌ها قبل شناسایی و کشف شده بود».

این منابع با بیان اینکه «یکی از افراد خاندان سلطنتی اردن نیز در این توطئه خطرناک مشارکت داشته»، خاطر نشان کردند: «شرکت کنندگان در این توطئه دارای روابط خارجی بودند».

در ادامه نیز منابع اردنی با اشاره به استقرار گسترده نیرو‌های امنیتی در منطقه «دابوق»، در غرب «امان» پایتخت اردن و نزدیک به کاخ‌های سلطنتی، گزارش‌هایی از دستگیری ۴ نفر از اعضای گارد ویژه شاهزاده حمزه و «هاشم عدنان ابو حماد»، مسئول دفتر وی توسط یک تیم ویژه امنیتی منتشر کردند.

درحالی که برخی منابع محلی اعلام کردند: «چند تیم امنیتی مسلح و نقاب پوش به خانه افراد بازداشت شده یورش برده و سلاح‌های خود را به روی ساکنین آن‌ها از جمله زنان و کودکان نشانه گرفته بودند»، «مضر زهران»، از معارضان معروف اردنی مدعی شد که «شاهزاده حمزه و بقیه افراد بازداشت شده به زندان امنیتی یکی از پایگاه نظامی هوایی خارج از پایتخت اردن منتقل کردند».

اما در ادامه دو ویدئو از شاهزاده حمزه منتشر شد که در آن‌ها وی انتقال وی به زندان امنیتی را رد، اما تأکید کرده بود که در چارچوب سیاست سرکوب معارضان و ساکت کردن صدای منتقدین، وی تحت اقامت اجباری در منزلش قرار گرفته است».

شاهزاده حمزه در این دو کلیپ تصویری گفته است: «امروز (شنبه) صبح با رئیس ستاد مشترک ارتش نیرو‌های مسلح اردن دیداری داشتم که در آن از من خواستار عدم خروج از خانه و ارتباط با دوستان نزدیک و یا فعالیت در فضای مجازی به خصوص صحبت درباره دیدار‌های اخیرم شد که در آن‌ها به دولت انتقاداتی وارد کرده بودم».

وی در ادامه گفته بود که «وی مسئول فروپاشی دولت و فساد و بی کفایتی ۱۵ تا ۲۰ ساله اخیر دولتمردان اردنی نیست که باعث بی اعتمادی روز افزون مردم به مؤسسات و نهاد‌های رسمی شده است».

شاهزاده حمزه افزوده بود: «وضعیت کشور به جایی رسیده که کسی اجازه صحبت کردن یا بیان دیدگاه هایش در هیچ موضوعی را ندارد، مگر اینکه تحت فشار و تهدید و آزار و اذیت و بازداشت قرار نگیرد».

بازداشت‌های شب گذشته در صفوف شخصیت‌های ارشد اردنی در حالی صورت گرفت که گفته می‌شود، افراد بازداشت شده در صدد کودتا علیه «عبدالله دوم» پادشاه اردن بودند.

شاهزاده «حمزه بن الحسین»

شاهزاده حمزه بن الحسین کیست؟

شاهزاده «حمزه بن الحسین بن طلال بن عبدالله»، برادر ناتنی عبدالله دوم، پادشاه اردن و، ولی عهد سابق اردن که برای بیش از ۵ سال این منصب را تصدی می‌کرد، متولد سال ۱۹۸۰ میلادی است و هم اکنون ۴۱ سال دارد.

وی فرزند چهارم ملکه «نور الحسین» همسر چهارم «ملک حسین»، پادشاه سابق اردن و افسر سابق ارتش این کشور است. وی از فوریه ۱۹۹۹ تا نوامبر ۲۰۰۴ منصب، ولی عهدی اردن را تصدی می‌کرد.

شاهزاده حمزه ۲۸ نوامبر سال ۲۰۰۴ طی نامه‌ای از سوی عبدالله دوم از سمت، ولی عهدی برکنار شد، چون بر این باور بود که این منصبی تشریفاتی است، اما در حقیقت وجود این منصب را محدود کننده اختیاراتش و مانعی بین خود و مسئولان و مقامات کشور می‌دید.

شاهزاده حمزه الحسین فارغ التحصیل دانشگاه نظامی سلطنتی، چون «ساند هرست» انگلیس، دانشگاه هاروارد آمریکا و دانشگاه «کینگ کولیج لندن» در انگلیس است.

وی تاکنون علاوه بر، ولی عهدی، سمت هایی، چون ریاست کمیته مشورتی سلطنتی در بخش انرژی، ریاست افتخاری فدراسیون بسکتبال اردن، ریاست مجلس امنای موزه ماشین‌های سلطنتی، ریاست باشگاه نیروی هوایی سلطنتی اردن و ... را برعهده داشت.

بیم از افزایش محبوبیت

در این بین «نصیر العمری»، معارض معروف اردنی با انتشار توئیتی در حساب رسمی خود، علت بازداشت‌های شب گذشته جاری در اردن از جمله بازداشت شاهزده حمزه الحسین را افزایش محبوبیت مردمی وی در این کشور دانسته و خاطر نشان کرده که «ملک عبدالله نتوانست، پایه گذار حکومتی مردمی در اردن باشد و حکومت وی فاقد هرگونه جایگاه و محبوبیت مردمی به دلیل افزایش فساد و سوء مدیریت کشور و سرکوبگری دولت است».

العمری متهم شدن شاهزاده حمزه الحسین به کودتا علیه عبدالله دوم را مشکوک دانسته، آن را اقدامی پیشگیرانه از سوی شاه اردن می‌داند که این روز‌ها اوضاع کشور بر وفق مرادش در جریان نیست.

امارات، کلمه رمز کودتای نافرجام اردن

از سوی دیگر، «عباس الضالعی»، فعال و سیاستمدار برجسته یمنی در حساب رسمی اش در توئیتر «امارات» را به دست داشتن در این توطئه و کودتای نافرجام متهم کرد.

وی با انتشار عکسی از شیخ «محمد بن زاید»، ولی عهد ابوظبی نوشت: «این کلمه رمز تلاش برای کودتای نافرجام اردن است».

واکنش توئیتری آل شیخ

در همین راستا، «ترکی آل شیخ»، از افراد نزدیک به «محمد بن سلمان»، ولی عهد عربستان سعوی و رئیس هئیت موسوم به هیأت سرگرمی و رفاه عربستان سعودی نیز در واکنش به بازداشت‌های شب گذشته در اردن و متهم شدن شاهزاده حمزه الحسین به کودتا علیه ملک عبدالله دوم و تلاش برای تبرئه محمد بن سلمان از دست داشتن در این توطئه، اقدام به انتشار تصاویری از عبدالله دوم و بن سلمان کرد و در ذیل توئیت خود نوشت که «تصویر گویای همه چیز است».

دیوان سلطنتی عربستان سعودی نیز با انتشار بیانیه ای، حمایت خود از شاه اردن در حوادث شب گذشته را اعلام کرد. این درحالی است که یکی از افراد بازداشت شده شب گذشته به نام ابراهیم عوض الله از دوستان نزدیک محمد بن سلمان، ولی عهد عربستان سعودی و محمد بن زاید، ولی عهد ابو ظبی است.

در این ارتباط «علی التواتی القرشی»، تحلیلگر عربستانی مسائل سیاسی، اقتصادی و راهبردی با انتشار توئیتی در حساب رسمی خود نوشت: «ابراهیم عوض الله، علاوه بر تابعیت اردنی دارای تابعیت فلسطینی و مدیر اجرایی شرکت «طموح» دبی است.

اما «ناجی الزعبی»، تحلیلگر اردنی مسائل سیاسی درباره تحولات شب گذشته جاری این کشور گفت: «درست است که اردن از همه گیری ویروس کرونا در این کشور آسیب‌های جدی دیده و کرونا باعث شده وخامت اقتصادی ان کشور بیش از پیش افزایش یابد، اما اوضاع در اردن ثابت و در عین حال قابل کنترل است، اما به نظر می‌رسد، دست‌هایی تلاش دارند، اردن را به لبه پرتگاه بحران و هرج و مرج و آشوب بکشانند.

الزعبی با اشاره به اینکه شاهزاده حمزه نمی‌تواند، تأثیری بر روند اوضاع به ویژه در عرصه سیاسی اردن داشته باشد، افزود: «شاهزاده حمزه هم اکنون باید در عربستان و مقیم این کشور باشد».

وی خاطر نشان کرد: «از هفته گذشته نام شاهزاده حمزه طی اعتراض‌های مردمی در اردن به گوش رسید که نشان می‌دهد، رخداد‌های شب گذشته سناریویی از قبل طراحی شده است».

این تحلیلگر اردنی با بیان اینکه پیش از این نام عوض الله با طرح لیبرالیستی آمریکا در منطقه گره خورده بود، هم اکنون این نام با نام محمد بن سلمان، ولی عهد عربستان گره خورده و با اتهاماتی همچون هدر دادن ثروت ملی مواجه است.

تحولات اردن از نگاه نارام سرجون

اما «نارام سرجون»، تحلیلگر و نویسنده بارز سوری در تحلیلی بر تحولات اردن چنین می‌نویسد: «ساده لوحی است، اگر تحولات شب گذشته اردن را کودتا یا انقلاب در کاخ سلطنتی اردن تلقی کرد، چون همه می‌دانند، چگونه کاخ سلطنتی اردن از سوی سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس و اسرائیل کنترل می‌شود».

سرجون در ادامه با یادآوری تاریخ سرتاسر سر سپردگی خاندان سلطنتی اردن به انگلیس، تأکید می‌کند: «اگر در این شرایط صحبتی از کودتا در کاخ سلطنتی اردن می‌شود، مطمئن باشید، این اقدام با هماهنگی با سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس انجام شده است».

به همین دلیل این نویسنده و تحلیلگر بارز جهان معروف معتقد است، در پس بازداشت‌های شب گذشته و انتشار شایعه کودتا در اردن سناریو‌های دیگری وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به «رساندن این پیام که در صورت مخالفت با طرح‌ها و نقشه‌های اسرائیل سلطنتش به خطر خواهد افتاد» و یا «قهرمان سازی از ملک عبدالله در اردن درحالی که طبل تو خالی بیش نیست» و یا «یادآوری این نکته به اعراب که حامی بزرگ قدس و قهرمان هلال شیعه در خطر است و بعید نیست که «حزب الله» و «ایران» و «سوریه» در پس این توطئه قرار داشته باشند؟!