توقف بایدن در میدان سرخ/ واشنگتن، آغازگر منازعه بود؟

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از روزنامه جام جم، تنش‌های دوطرفه روسیه و ایالات متحده آمریکا بر سر آنچه در اوکراین و سایر نقاط جهان می‌گذرد، وارد مرحله تازه‌ای شده است. اعمال تحریم‌های ضدروسی از سوی دولت بایدن و در مقابل، تلافی فوری این تحریم‌ها از سوی کاخ کرملین، منجر به بسته‌تر شدن گارد طرفین نسبت به یکدیگر شده است. برخی معتقدند مولفه‌های جنگ سرد بار دیگر مشغول شکل‌گیری است.

منازعه سیاسی واشنگتن-مسکو به نقطه اوج خود رسیده است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در سخنانی در واکنش به تحریم‌های جدید واشنگتن علیه مسکو اعلام کرد هشت مقام آمریکایی در فهرست تحریم‌های روسیه قرار می‌گیرند. وزیر خارجه روسیه در این باره گفت ۱۰دیپلمات آمریکایی از کشورش اخراج خواهند شد. لاوروف در این خصوص تصریح کرده است: در واکنش به اقدام واشنگتن، ما هم پیشنهاد می‌دهیم ۱۰دیپلمات ایالات متحده در روسیه، کشورمان را ترک کنند. مسکو فعالیت نهاد‌های آمریکایی که در سیاست روسیه مداخله می‌کنند را متوقف می‌کند. همچنین، مسکو امکان دیدار پوتین و بایدن را نیز (با رویکرد سلبی) بررسی خواهد کرد.

واشنگتن، آغازگر منازعه بود

دولت جوبایدن پنجشنبه هفته گذشته، با اعلام تحریم‌های جدید مالی و بانکی خود علیه روسیه ۱۰دیپلمات روس را از دفتر دیپلماتیک روسیه در واشنگتن اخراج کرد. این تحریم‌ها براساس فرمان اجرایی رئیس‌جمهوری آمریکا اعمال شده و ۳۲ نهاد و شخص به علاوه شش‌شرکت بخش فناوری روسیه را به دلیل دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۲۰ و حملات هکری، هدف قرار داده است تنش‌ها میان واشنگتن و مسکو اخیرا پس از آن تشدید شد که روسیه، سفیر خود را در واشنگتن به دنبال اظهارات جنجالی بایدن علیه پوتین فراخواند.

اخراج ۵ دیپلمات لهستانی از مسکو

هم‌پیمانی محض دولت لهستان و کاخ‌سفید (که طی دهه‌های اخیر تشدید شده است) به طور طبیعی ورشو را نیز وارد منازعات مستقیم آمریکا و روسیه کرده است. لهستان روز پنجشنبه در حمایت از تصمیم آمریکا مبنی بر اخراج دیپلمات‌های روسی از واشنگتن اعلام کرد سه دیپلمات روس را به اتهام ارتکاب اقدامات خصمانه از ورشو، پایتخت لهستان اخراج کرده است. وزارت خارجه لهستان، در این خصوص بیانیه‌ای منتشر کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: تصمیماتی که به صورت مشترک با هم‌پیمانان خود اتخاذ می‌کنیم، مناسب‌ترین پاسخ به اقدامات خصمانه فدراسیون روسیه است. بنابر یادداشت وزارت خارجه لهستان، سه کارمند سفارت روسیه در ورشو عنصر نامطلوب اعلام شدند و پس از فراخواندن سفیر روسیه به وزارت خارجه لهستان، یادداشت مربوط به وی تسلیم شده است. در این یادداشت دلیل اتخاذ چنین تصمیمی نقض شرایط مرتبط با مقام دیپلماتیکی از طرف این افراد و انجام فعالیت به ضرر کشور لهستان ذکر شده است. مقامات روسی نیز متقابلا از اخراج پنج‌دیپلمات لهستانی از مسکو خبر داده‌اند.

تنش در مناسبات لندن و مسکو

از سوی دیگر، مناسبات لندن و مسکو نیز طی روز‌های اخیر تیره و تار شده است. وزارت خارجه انگلیس در بیانیه‌ای اعلام کرد سفیر روسیه در این کشور را احضار کرده است. راشاتودی به نقل از وزارت خارجه انگلیس گزارش داد احضار آندره کاریلین در واکنش به انتشار گزارش‌هایی از حملات سایبری روسیه و اعزام نیرو به مرز اوکراین صورت گرفته است. در مقابل، مقامات روسی اعلام کرده‌اند هم‌پیمانان اروپایی آمریکا باید در خصوص حضور نیرو‌های آمریکایی که از فرسنگ‌ها دورتر به نزدیکی مرز‌های روسیه آمده و به بهانه حمایت از اوکراین آنجا مستقر شده‌اند، پاسخ دهند. همچنین مقامات کاخ کرملین هشدار داده‌اند هرگز پذیرای برگزاری مانور‌های نظامی ناتو در اطراف خاک خود نخواهند بود.

اظهارات پاتروشف در خصوص شبه‌جزیره کریمه

حضور روسیه در شبه جزیره کریمه (که آن را به خاک خود الحاق کرده است) یکی از مسائل محل مناقشه میان ناتو و مسکو محسوب می‌شود. دبیر شورای امنیت روسیه بیان کرده است، تهدید حملات تروریستی در شبه جزیره کریمه به دلیل فعالیت‌های ضدروسی به اجرا درآمده از سوی آمریکا، ناتو، چند کشور عضو اتحادیه اروپا و اوکراین همچنان پابرجاست. از این رو، روسیه هرگز از حضور در شبه جزیره کریمه عقب‌نشینی نمی‌کند. نیکولای پاتروشف در اظهاراتی درباره تضمین امنیت ملی در کریمه تاکید کرده است: در ارتباط با منطقه شبه جزیره کریمه، پیش‌شرط‌ها برای ظهور تهدیدات امنیت ملی به دلیل پیچیدگی احتمالی وضعیت بین اقوام و مذاهب و احتمال حملات تروریستی همچنان پابرجا هستند. اقدامات برخی کشور‌های خارجی، دلیل اصلی این وضعیت هستند. بر اساس آنچه پاتروشف و دیگر مقامات روسی اعلام کرده‌اند، فعالیت‌های مخرب آمریکا، بلوک ناتوی تحت کنترل آنها، جایی را برای مصالحه در این خصوص باقی نگذاشته است.

چالش دشوار بایدن

بسیاری از تحلیلگران معتقدند گارد بسته و رویکرد سلبی مطلق دموکرات‌های آمریکا در قبال مسکو، زمینه را برای تشدید منازعات ناتو و روسیه فراهم خواهد کرد. در این میان، علاوه بر آمریکا، ۲۶ عضو اروپایی ناتو نیز به صورت مستقیم درگیر منازعه‌ای نامحدود خواهند شد. یکی از اصلی‌ترین دلایل مخالفت پشت پرده بسیاری از اعضای ناتو با پیوستن اوکراین به این مجموعه، همین مساله (خطر نبرد نظامی با روسیه و عواقب سخت آن) است. در این میان، رئیس‌جمهوری آمریکا از یک‌سو قصد دارد امیال ضدروسی خود را مقابل افکار عمومی آمریکا و جهان به تصویر بکشد و از سوی دیگر، صحنه منازعه سیاسی با روس‌ها را مدیریت کند. اما آیا بایدن واقعا از پس مدیریت این دو مولفه بر خواهد آمد؟!