تاثیر پایان مهلت توافق آژانس با ایران بر روی مذاکرات وین از نگاه گاردین

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، روزنامه گاردین در گزارشی به پایان تاریخ تفاهم نامه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تداوم نظارت‌های آژانس در ایران و تاثیر احتمالی آن بر مذاکرات احیای توافق هسته ای در وین پرداخت.

روزنامه گاردین در گزارشی درباره به پایان رسیدن تاریخ تفاهم نامه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه تداوم بازرسی‌های آژانس در ایران نوشت: محمدباقر قالیباف رئیس مجلس ایران گفته است که مهلت توافق نظارت سه ماهه میان تهران و دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل[آژانس بین المللی انرژی اتمی] به پایان رسیده است. این موضوع موجب افزایش تنش‌ها در بحبوحه تلاش های دیپلماتیک در وین برای حفظ توافق هسته‌ای تهران با قدرت‌های جهانی می شود. این اظهارات رئیس مجلس ایران علاوه بر این تاییدی بود بر فرصت‌رو به پایان آمریکا برای رسیدن به توافق.

گاردین ادامه داد: ایران در حال حاضر در سطحی بالاتر از حد مجاز در توافق هسته ای اورانیوم را غنی سازی و ذخیره می کند. حالا دیگر بازرسان بین المللی نمی توانند به تصاویر نظارتی تاسیسات اتمی ایران دسترسی داشته باشند. 

این روزنامه افزود: آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده است که رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز یکشنبه کنفرانسی مطبوعاتی با خبرنگاران برگزار خواهد کرد. این نهاد بین المللی به سوال درباره اظهار نظر در این باره جوابی نداده است. آژانس در سال 2017 گفته بود، تحت پروتکل الحاقی، آژانس «صدهاهزار تصویر ثبت شده روزانه توسط دوربین های پیچیده ی نظارتی اش را جمع آوری و تحلیل می کند». آژانس همچنین گفته بود که  «2000 درپوش عایق حرارت را روی تجهیزات مواد و تجهیزات هسته‌ای قرار داده است». 

در ادامه گزارش گاردین آمده است: مجلس ایران در ماه دسامبر لایحه‌ای را تصویب کرد که اگر اعضای اروپایی برجام تا ماه فوریه تحریم های نفتی و بانکی را لغو نکنند، بخشی از تحقیقات سازمان ملل در تاسیسات هسته ای اش را به تعلیق در می آورد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تفاهم نامه ای سه ماهه با ایران بست که تصاویر نظارتی را نگه دارد، تهران هم اخطار داده بود که اگر به هیچ توافقی نرسند و تحریمی لغو نشود، تصاویر را حذف می کند. هنوز مشخص نبود که آیا تصاویر ثبت شده از فوریه حذف شده بودند یا نه. 

این روزنامه همچین نوشت: هم زمان با آماده شدن هیئت های مذاکره کننده در وین در هفته گذشته برای از سرگیری مذاکرات احیای برجام در وین، دیپلمات های اروپایی درباره بروز بحرانی جدی در صورت عدم موافقت ایران با تمدید این تفاهم نامه در موعد آن، هشدار داده بودند. اگر این تفاهم نامه پیش از پایان یافتن مهلت آن تمدید نشود، ایران در جایگاهی قرار می گیرد که می تواند تصاویر ثبت شده ویدیویی از فعالیت در تاسیسات هسته ای اش را حذف کرده و بازرسان هسته ای سازمان ملل را درباره آنچه از فوریه در این تاسیسات اتفاق افتاده است، بی خبر بگذارند. 

در بخش پایانی گزارش گاردین آمده است: چنین رخدادی در عمل به معنای فرو ریزی آخرین بقایای توافق هسته‌ای و احتمالا از مسیر خارج شدن مذاکرات وین خواهد شد که قرار است هفته آینده از سر گرفته شود. یک دیپلمات اروپایی در این باره گفت: بسیار مهم است که ایران به آژانس اجازه دهد نظارت و راستی آزمایی لازمش را انجام دهد.

به گزارش ایسنا، محمدباقر قالیباف در جلسه علنی صبح امروز (یکشنبه) مجلس شورای اسلامی و در پاسخ به اخطار علیرضا سلیمی، گفت: ما مصمم هستیم که قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران در زمان‌های مشخص و بر اساس مصوبات اجرا شود و مقام معظم رهبری هم بارها بر این موضوع تاکید فرمودند.

وی افزود: فرصت سه ماهه آژانس تا اول خرداد ماه بود و بر این اساس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حق دسترسی به تصاویر و اطلاعات سازمان انرژی اتمی را ندارد و روز گذشته هم در این باره بحث و تصمیم‌گیری شد.

حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی در اخطاری در جلسه علنی صبح امروز مجلس، اظهار کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سه ماه فرصت داشت که به تعهدات خود عمل کند اما اینگونه نشد و روز گذشته هم فرصت قانونی آنها به اتمام رسید.

وی افزود: بر اساس قانون باید کلیه تصاویر و فیلم‌هایی که توسط دوربین‌های سازمان انرژی اتمی ضبط شده است، پاک شود و انتظار ما از رئیس سازمان انرژی اتمی این است که هر چه سریع‌تر خبر دهد که فرصت آژانس تمام شده و ذخیره تصاویر و فیلم‌ها پاک شده است. ما به هیچ وجه نباید اجازه دهیم که نحوه اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها مانند قانون اقدام متقابل در اجرای برجام شود چرا که آن قانون به خوبی اجرا نشد.

این عضو هیات رییسه مجلس خطاب به رییس مجلس، گفت: به رئیس سازمان انرژی اتمی دستور دهید در این زمینه تاخیر نکند و باید ذخایر فیلم‌ها و تصاویر در دوربین‌های سازمان انرژی اتمی حذف شود و همه باید بدانند مجلس به اجرای قانون تاکید دارد و مجلس یازدهم مانند مجلس قبلی نیست.

این اظهارات مقامات مجلس شوراب و اسلامی در پی این مطرح می شود که پیش تر، بنا بر مصوبه مجلس شورای اسلامی در پی تحمیل تحریم های اقتصادی آمریکا و انفعال کشورهای اروپایی برای عادی سازی روابط اقتصادی با ایران، دولت موظف شد تا نظارت های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه سند (پروتکل) الحاقی را متوقف کند. پس از ابلاغ این مصوبه، ایران و آژانس طی رایزنی‌هایی به توافق رسیدند اطلاعات دستگاه‌های نظارتی آژانس به مدت سه ماه در ایران و خارج از دسترس آژانس نگهداری شود که در صورت عمل طرف‌های برجام به تعهدات خود بازرسان آژانس می‌توانند به این اطلاعات دست یابند و به کار خود در ایران ادامه دهند و در غیر این صورت دسترسی به این داده‌ها دیگر ممکن نخواهد بود. 

در این بازه زمانی، مذاکرات کمیسیون مشترک برجام با حضور آمریکا در وین در راستای احیای توافق هسته ای از طریق لغو تحریم های آمریکا و بازگشت ایران به اجرای تعهدات داوطلبانه اش در جریان بوده است. 

مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیمی میان نمایندگان ایران و آمریکا انجام نشده است و بررسی اقدامات لازم در جهات بازگشت دوجانبه تهران-واشنگتن به برجام در دو کارگروه کمیسیون مشترک برجام انجام می شود.