واکنش متفاوت عربستان و اسرائیل به پیروزی رئیسی

به گزارش اقتصادنیوز ؛ اعلام مواضع ابراهیم رئیسی، در نخستین کنفرانس مطبوعاتی به عنوان رئیس دولت سیزدهم در حوزه سیاست‌خارجی، واکنش‌های رسمی و رسانه‌ای  مختلفی را به دنبال داشته که از جمله مهم‌ترین آن‌ها پاسخ وزیرخارجه عربستان سعودی به ابراز تمایل رئیس‌جمهور منتخب ایران برای «بهبود روابط با همسایگان» بوده است.

پایگاه شبکه خبری الجزیره گزارش داد که به دنبال اظهارات ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور منتخب ایران دربار تمایل به بهبود روابط با همسایگان و به طور خاص عربستان سعود، فیصل بن فرحان گفت ریاض صحت اظهارات رئیسی را بر اساس «واقعیت موجود» قضاوت خواهد کرد.

به نوشته الجزیره، بر اساس قوانین این کشور سیاست‌گذاری کلان در حوزه سیاست‌خارجی به عهده شورای عالی امنیت ملی است که خروجی آن باید به تأیید رهبر عالی ایران برسد.

ابراهیم رئیسی، روحانی محافظه‌کار و رئیس کنونی دستگاه قضایی ایران که روز شنبه به عنوان پیروز انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد در نشست خبری روز دوشنبه گفت که می خواهد روابط تهران را با همسایگان عرب حاشیه خلیج فارس بهبود بخشد و در عین حال از عربستان سعودی، رقیب منطقه‌ای ایران خواست تا فوراً مداخله خود در یمن را متوقف کند.

به نوشته الجزیره پس از شش سال جنگ، ائتلاف نظامی به رهبری ریاض نه تنها نتوانسته جنبش حوثی‌ها را در یمن شکست دهد، بلکه با مرگ ده‌ها هزار نفر و ایجاد قحطی فزاینده منجر به آنچه سازمان ملل متحد «بدترین بحران انسانی در جهان» توصیف کرده، شده است.

عربستان سعودی همچنین مخالف توافق هسته‌ای ایران ، موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بوده است. توافقی که علی‌رغم تلاش‌های منفی عربستان سعودی و اسرائیل میان ایران و قدرت های جهانی منعقد و مقرر شد تهران در ازای محدودسازی برنامه هسته‌ای، از رفع تحریم‌های اقتصادی برخوردار شود.

اما با ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ این تلاش‌ها نتیجه داد و رئیس‌جمهور سابق آمریکا در ماه مه سال ۲۰۱۸ بصورت یکجانبه از توافق خارج شد. از آن زمان وضعیت متلاطم است و تهران در پاسخ به تجدید و تشدید تحریم‌های سختگیرانه واشنگتن به تدریج گام‌هایی در نقض تعهدات خود در توافق برداشته است.

با این حال چندی پس از روی کار آمدن دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، تهران و واشنگتن وارد تعامل غیر مستقیم شده‌اند تا با همکاری سایر قدرت‌های مشارکت‌کننده در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، آن را احیاء کنند.

از سوی دیگر در پی اعدام یک روحانی شیعه مورد احترام توسط عربستان سعودی، معترضان تندرو ایرانی به نمایندگی های دیپلماتیک سعودی در تهران و مشهد حمله کردند و از آن زمان روابط دیپلماتیک میان این دو رقیب منطقه‌ای قطع شد. با بدتر شدن روابط، سفارت عربستان در ایران در سال ۲۰۱۶ تعطیل شد.

ابراهیم رئیسی که در ماه آگوست کار خود را به عنوان رئیس‌جمهور آغاز می‌کند در پاسخ به سؤال شبکه المیادین درباره رابطه با عربستان سعودی گفت: «ما برای روابط با همه کشورهای دنیا و تعامل با همه ابراز تمایل خود را اعلام کرده‌ایم. اولویت ما ارتباط با همسایگان خواهد بود. نسبت به کشور عربستان هم درباره بازگشایی سفارتخانه‌ها بین دو کشور هیچ مانعی از طرف جمهوری اسلامی وجود ندارد و این سیاست پیش از این نیز اعلام شده و باز هم تأکید می‌کنم که روابط و گفت‌وگو با عربستان و همه کشورهای در منطقه برای جمهوری اسلامی هیچ مانعی ندارد».

در واکنش، شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر خارجه عربستان سعودی روز سه شنبه در یک کنفرانس خبری در وین مدعی شد: «از دیدگاه ما ، سیاست خارجی در ایران به هر حال توسط رهبر عالی ایران هدایت می‌شود و بنابراین ما تعاملات و رویکرد خود را نسبت به ایران بر اساس واقعیت‌های موجود بنا می کنیم و این همان چیزی است که ما بر مبنای آن در مورد رویکرد دولت جدید قضاوت خواهیم کرد، صرف نظر از اینکه چه کسی عهده‌دار مسئولیت باشد».

وی همچنین با اشاره آشکار به گزارش اخیر ناظر هسته‌ای سازمان ملل متحد مبنی بر عدم پاسخگویی ایران به سوالاتی درباره آنچه «ذرات اورانیوم کشف شده با منشأ انسانی در سایت‌های از پیش اعلام نشده در ایران» خوانده شده، مدعی شد که او درباره سوالات بی پاسخ در مورد برنامه هسته‌ای ایران «بسیار نگران» است.

به نوشته الجزیره توافق فعلی بین ایران و آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای (IAEA) در 24 ژوئن منقضی شده و هنوز توافق موقت جدیدی که براساس آن آژانس اجازه تداوم دسترسی به سایت‌های هسته‌ای ایران را پیدا کند، اعلام نشده است.

فیصل بن فرحان گفت: «من فکر می کنم مهم است که حتی اگر مذاکرات [احیای] برجام در حال انجام است، چنین موارد برجسته‌‌ای مورد توجه و رسیدگی جدی قرار بگیرند. ما باید ایران را در قبال فعالیت‌هایش پاسخگو، و به تعهداتش در قبال آژانس و پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای پایبند نماییم».

بر اساس گزارش الجزیره، در راستای تلاش برای مهار تنش بین عربستان سعودی و ایران، با میانجی‌گری مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق از ماه آوریل مذاکرات مستقیمی در بغداد میان تهران و ریاض آغاز شده است تا به چندین اختلاف نظر میان دو رقیب پرداخته شود.

با این حال برخی گزارش‌ها حاکی است این رایزنی‌های محرمانه از اوایل سال ۲۰۲۱ (ژانویه یا فوریه) آغاز، و عمدتاً با حضور مقام‌های امنیتی ۴ کشور ایران، عربستان، مصر و اردن برگزار شده است (دیپلماسی محرمانه تهران-ریاض).

اظهارات خصمانه نخست‌وزیر جدید اسرائیل علیه رئیس‌جمهور منتخب ایران

پیش از این، نفتالی بنت، نخست‌وزیر جدید اسرائیل در اولین موضع‌گیری عمومی خود درباره پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم، با طرح ادعاها و لفاظی‌های خصمانه علیه ایران، پیروزی ابراهیم رئیسی را آخرین هشدار «بیدارباش» به قدرت‌های جهانی قبل از بازگشت به توافق هسته ای با تهران توصیف کرد.

بر اساس گزارش الجزیره، بنت در جلسه هیئت دولت در قدس اشغالی، ادعاهایی درباره سوابق ابراهیم رئیسی در دهه نخست انقلاب مطرح  کرد و گفت که انتخاب رئیسی به عنوان رئیس جمهور ایران «آخرین فرصت برای قدرتهای جهانی است که قبل از بازگشت به توافق هسته ای بیدار شوند و درک کنند که با چه کسانی می‌خواهند معامله کنند».

وی در ادامه ادعاهای بی‌اساس با لحنی خصمانه مدعی شد حضور چنین افرادی در رأس حکومت ایران نشانه این است که هرگز نباید اجازه داده شود که ایران به سلاح‌های کشتار جمعی دست یابد، چراکه به این وسیله می توانند هزاران، بلکه میلیون ها نفر را بکشند.

این درحالی است که ایران بر اساس فتوای آیت‌الله خامنه‌ای مبنی بر حرام بودن تسلیحات کشتار جمعی همواره ادعای بی‌اساس تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را رد کرده و علاوه بر سال‌ها بازرسی‌های دقیق آژانس، ارزیابی نهادهای اطلاعاتی آمریکا نیز برخلاف ادعاهای تکراری رژیمی است که هم سوابقش نمونه‌های روشنی از قتل عام به دست می‌دهد و هم بر کسی پوشیده نیست که تسلیحات اتمی در اختیار دارد.

هری فاوست ، خبرنگار الجزیره ، که از قدس غربی گزارش می‌دهد ، گفت که اظهارات بنت هم مخاطبان بین المللی را هدف قرار داده است و هم قصد دارد در داخل به خاطر سخت گیری نسبت به ایران اعتبار کسب کند.

فاوست گفت: «این واقعیت که [بنت] اظهارات خود را به انگلیسی بیان کرد ، بسیار جالب بود ، زیرا او در حال صحبت با کابینه خود بود، یعنی آن نوع [ملاقات] که در آن می بینید سلف وی بنیامین نتانیاهو به عبری صحبت می کند. بنابراین واضح است که این پیامی است برای مخاطبانی در سطح جهانی و برای تشدید فشار مخالف با احتمال از سرگیری توافق هسته ای ایران جهت تغییر دادن شرایط به نفع اسرائیل طراحی شده است».

بنت ریاست ائتلاف گسترده ای از احزاب از فرا ملی گرایان یهودی گرفته تا جناح های لیبرال و یک حزب عربی را شامل می شود بنیامین نتانیاهو را  پس از 12 سال متوالی از نخست‌وزیری برکنار کرد.