دونوع بیماری کبد چرب وجود دارد:  بیماری کبد چرب الکلی و غیر الکلی.

بارداری نیز می تواند علت بیماری کبد چرب باشد. بیماری کبد چرب به کبد آسیب رسانده و از دفع سموم و تولید بیلی رویین در دستگاه گوارش جلوگیری می کند. هنگامی که در عملکرد کبد اختلال ایجاد شود فرد در معرض مشکلات دیگری نیز قرار می گیرد. تغییرات رژیم غذایی و ورزش منظم روش های اصلی در مدیریت این بیماری هستند اما با این حال ممکن است برخی از افراد برای معالجه به پزشک نیز مراجعه کنند. 

غذاهای مفید برای افراد مبتلا به کبد چرب

رژیم افراد مبتلا به کبد چرب شامل انواع متفاوتی از غذاها می شود . کاهش مصرف کالری در خوردن غذاهای سرشار از فیبر و مصرف غذاهای طبیعی شروع مناسبی است.

برخی از غذاهای خاص که برای افراد مبتلا به کبد چرب مفید می باشد ، عبارتند از:

1. سیر:

سیر در بسیاری از رژیم های غذایی عضو ثابت است و برای افراد مبتلا به کبد چرب حاوی مزایایی است . براساس یک مطالعه مکمل های پودر سیر به کاهش وزن و چربی در افرادی که مبتلا به کبد چرب می باشند کمک می کند.

2. اسید های چرب امگا 3 :

مصرف اسید های چرب امگا 3 سطح چربی کبد و چربی مضر بدن را کاهش می دهد.

برخی از این غذاها عبارتند از: 

•  ماهی سالمون
•  ماهی ساردین
•  گردو
•  ماهی قزل آلا
•  بذر کتان 

3. قهوه :

نوشیدن قهوه عادت صبحگاهی بسیاری از افراد می باشد.

بر اساس مطالعه ای حیوانی که برروی موش ها انجام شد قهوه بدون کافئین باعث کاهش آسیب کبدی و التهابی در موش هایی که رژیم غذایی حاوی مقادیر زیادی چربی ، فروکتوز و کلسترول داشتند شد.

مطالعه دیگری که برروی موش ها انجام شد نتایج مشابهی را نشان داد و محققان دریافتند نوشیدن قهوه میزان چربی در کبد موش ها را کاهش و عملکرد متابولیسم آن ها را بهبود بخشیده است. 

4. بروکلی :

مصرف انواع سبزیجات برای افراد مبتلا به کبد چرب مفید است بااین وجود بروکلی یکی از سبزیجات مهم است که باید در رژیم غذایی مبتلایان به کبد چرب گنجانده شود. 

5. چای سبز:

در مطلب خواص چای سبز در بخش سلامت نمناک اشاره داشتیم که نوشیدن چای سبز استفاده دارویی در طی هزاران سال پیش را داشته است زیرا به کاهش چربی خون کمک می کرده است. براساس یک مطالعه افرادی که روزانه 5-10 لیوان چای سبز مصرف می کردند کاهش قابل توجهی در میزان چربی کبدی داشته اند. چای سبز همچنین حاوی چندین آنتی اکسیدان از جمله کاتچین است که چربی کبدی را بهبود می بخشد. 

6. گردو :

مغز گردو حاوی اسید چرب امگا 3 است که برای افراد مبتلا به کبد چرب بسیار مفید می باشد . خوردن گردو عملکرد کبد را در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی بهبود می بخشد. 

7. پروتئین سویا و کشک :

براساس نتایج یک بررسی ، چربی کبد در زنان مبتلا به چاقی که روزانه 60 گرم کشک به مدت 4 هفته مصرف می کردند 20 درصد کاهش یافته بود. سویا نیز حاوی آنتی اکسیدان هایی به نام ایزوفلاون است که به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش سطح چربی در بدن کمک می کند. 

غذاهایی که مبتلایان باید در مصرف آن خودداری کنند

عبارتند از:

1. قند و محصولات قندی :

مصرف قند باعث افزایش میزان قند خون و ایجاد چربی در کبد می شود.

برخی از محصولات قندی عبارتند از:

• آبنبات
• بستنی
• نوشابه
• آبمیوه ها

همچنین محصولات قندی شامل غذاهای بسته بندی شده و حتی چای و قهوه نیز می شود. اجتناب از مصرف قند می تواند به حداقل رساندن چربی کبد کمک کند. 

2. غلات فراوری شده :

غلات فراوری شده در نان سفید ، ماکارونی و برنج سفید وجود دارد. مطالعه ای که برروی 73نفر مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی انجام شد نشان داد افرادی که غلات تصفیه شده کم تری مصرف کرده اند خطر ابتلا به سندروم متابولیک کم تری داشته اند. مبتلایان به آسانی می توانند غلات فراوری شده از قبیل نان سفید، شیربرنج ، بیسکویت ترد، آرد ذرت و برنج سفید را با سیب زمینی ، جو دوسر ،حبوبات و گندم کامل جایگزین کنند. 

3. غذاهای شور و یا سرخ کرده :

مصرف بیش از حد این غذاها باعث افزایش کالری می شود که در نتیجه خطر ابتلا به افزایش وزن را بالا می برد. چاقی یکی از علل رایج بیماری کبد چرب است. بهتر است بجای مصرف غذاهای سرخ کردنی از غذاهای بخار پز و پختنی استفاده شود. 

4. گوشت :

چربی های اشباع شده باعث افزایش چربی موجود در بدن از جمله کبد می شود. گوشت گاو و گوشت های فراوری شده چربی های اشباعی هستند که مبتلایان به کبد چرب باید ازمصرف آن ها پرهیز کنند. گوشت های بدون چربی، ماهی وتوفو جایگزین مناسبی می باشند اما با این وجود ماهی های روغنی نیز به دلیل اسید چرب امگا سه بهترین انتخاب هستند. 

چند نباید مهم در تغذیه افراد مبتلا به کبد چرب

افراد مبتلا به بیماری کبدچرب نباید غذاهای سرخ شده مصرف کنند.

خوردن برخی از مواد غذایی مانند کله پاچه ، مغز ، جگر، دل، قلوه، کره و روغن جامد گیاهی برای این افراد ممنوع است.

غذای افراد مبتلا به کبد چرب بهتر است توسط فر ، بخار پز یا آب پز تهیه شود و همچنین کمتر از گوشت قرمز مصرف کنند.

بهترین درمان برای مبتلایان به کبد چرب رعایت رژیم غذایی و کاهش وزن است.

بسیاری از افراد که به کبد چرب نوع 2 و 3 و یا نزدیک به خطر، مبتلا بوده اند با رعایت رژیم غذایی و کاهش وزن بهبود یافته اند. 

افراد مبتلا به کبدچرب چگونه باید وزن خود را کاهش دهند ؟

بیماران مبتلا به کبدچرب نباید وزن خود را به سرعت کاهش دهند زیرا هم به نفع بیمار نیست و هم ممکن است منجر به تشدید بیماری شود. برای از بین بردن چربی کبد ، وزن باید به تدریج کم شود و رژیم غذایی باید تا مدتهای طولانی رعایت شود. 

برای کنترل چربی خون چه باید کرد؟

برای کنترل چربی خون، افراد باید غذاهای کم چرب میل کنند و از مصرف روغن مایع، شیرینی، نوشابه، شکر و بستنی خوددای کنند. همچنین افرادی که چربی خون دارند بهتر است مصرف مواد غذایی حاوی فیبرهای محلول مانند حبوبات و سیب را بیشتر کنند زیرا فیبرها موجب کاهش جذب چربی و کلسترول در دستگاه گوارش می شود. 

برخی تغییرات سبک زندگی برای بهبود کبد چرب 

ورزش منظم برای هر فرد الزامی است. حفظ وزن با انجام ورزش در مدیریت و کاهش علائم بیماری کبد چرب ضروری است. حداقل 30 دقیقه ورزش در 5 روز هفته توصیه می شود.

نکاتی برای فعال بودن بیشتر عبارتند از :

•  انجام ورزش های کششی هرروز صبح
•  قدم زدن برروی تردمیل هنگام تماشای تلویزیون
•  استفاده از پله به جای اسانسور
•  باغبانی 

چه هنگام باید به پزشک و یا متخصص تغذیه مراجعه کرد ؟

اگر رژیم و ورزش تاثیر مطلوبی در کاهش علائم کبد چرب نداشته باشد باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک می تواند با تجزیه و تحلیل علائم در صورت لزوم فرد را به متخصص تغذیه ارجاع دهد تا از یک برنامه غذایی مناسب پیروی کند.

*برخی سوالات متداول:

مشکلات کبد چرب چیست ؟

بیماری کبد چرب بطور بالقوه می تواند منجر به بیماری سیروز یا زخم کبدی شود که علائم آن عبارتند از :

•  درد و تورم شکم
•  ضعف
•  کاهش وزن و اشتها
•  خارش پوستی
•  زردی پوست و چشم
•  کبودی و خونریزی آسان
•  تورم پا

برای پیشگیری از سیروز باید به متخصص تغذیه و یا پزشک مراجعه کرد تا با تغییراتی در سبک زندگی علائم را بهبود بخشد.