کشف ژنی که در ابتلا به آلزایمر و کووید-۱۹ نقش مهمی دارد

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنت ، پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که یک ژن می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر و کووید-۱۹ شدید را تحت تاثیر قرار دهد.

پژوهشگران "کالج دانشگاهی لندن" (UCL) در این پروژه دریافتند که یکی از انواع ژن "OAS1" می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد. انواع این ژن می‌توانند احتمال ابتلا به پیامدهای شدید کووید-۱۹ را نیز بالا ببرند.

یافته‌های این پژوهش می‌توانند راه را برای اهداف جدیدی در توسعه دارو یا ردیابی پیشروی هر دو بیماری هموار کنند و نشان می‌دهند که درمان‌های توسعه یافته می‌توانند برای هر دو بیماری مورد استفاده قرار بگیرند. همچنین این یافته‌ها، مزایای بالقوه‌ای برای سایر بیماری‌های عفونی و زوال عقل دارند.

اگرچه آلزایمر در درجه اول با تجمع آمیلوئید در مغز مشخص می‌شود، اما التهاب گسترده‌ای نیز در مغز وجود دارد که اهمیت سیستم ایمنی را در آلزایمر نشان می‌دهد. پژوهشگران دریافتند که برخی از تغییرات سیستم ایمنی می‌توانند هم در بیماری آلزایمر و هم در کووید-۱۹ رخ دهند.

به گفته پژوهشگران، تغییرات التهابی می‌تواند در مغز بیماران مبتلا به کووید-۱۹ شدید وجود داشته باشد. آنها دریافته‌اند که ژن OAS1 در واکنش به آلزایمر و کووید-۱۹، واکنش ایمنی را افزایش می‌دهد.

پژوهشگران در این پروژه تلاش کردند تا براساس بررسی پیشین خود که شواهدی را در مورد مجموعه وسیعی از ژنوم‌های انسانی ارائه داده است، ارتباط میان ژن OAS1 و بیماری آلزایمر را نشان دهند.

ژن OAS1 در نوعی سلول ایمنی موسوم به "میکروگلیا" (Microglia) بیان می‌شود که ۱۰ درصد همه سلول‌های موجود در مغز را تشکیل می‌دهد. پژوهشگران با بررسی ارتباط این ژن با آلزایمر، داده‌های ژنتیکی ۲۵۴۷ نفر را که نیمی از آنها به بیماری آلزایمر مبتلا بودند، توالی‌یابی کردند. آنها دریافتند افرادی که نوع خاصی از ژن OAS1 موسوم به "rs1131454" را در خود دارند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر قرار می‌گیرند و احتمال ابتلا به این بیماری در آنها بین ۱۱ تا ۲۲ درصد افزایش می‌یابد. نوع جدید شناسایی‌شده، متداول است؛ زیرا این باور وجود دارد که بیش از نیمی از اروپایی‌ها حامل آن هستند و نسبت به سایر ژن‌ها، بیشتر بر خطر ابتلا به آلزایمر تاثیر می‌گذارد.

یافته‌های این پژوهش، OAS1 را به فهرستی از ژن‌هایی اضافه می‌کند که در حال حاضر مشخص شده است بر خطر ابتلا به آلزایمر تأثیر می‌گذارند.

پژوهشگران در بررسی‌های خود دریافتند که انواع ژنتیکی افزایش دهنده خطر ابتلا به آلزایمر که با OAS1 در ارتباط هستند، می‌توانند خطر نیاز به مراقبت‌های ویژه برای کووید-۱۹ را تا ۲۰ درصد افزایش دهند.

پژوهشگران در بخشی از همین پژوهش دریافتند که این ژن، میزان انتشار پروتئین‌های التهابی توسط سلول‌های ایمنی بدن را کنترل می‌کند. بررسی‌ها نشان داد که سلول‌های میکروگلیا در جایی که بیان ژن ضعیف‌تر است، واکنش بالایی را نسبت به آسیب بافت نشان می‌دهند و به بروز "طوفان سیتوکین" (Cytokine Storm) در بدن منجر می‌شوند که حالت خودایمنی را در پی دارد.

فعالیت OAS1، با افزایش سن تغییر می‌کند؛ بنابراین شاید پژوهش‌ بیشتر در مورد شبکه ژنتیکی بتواند به درک دلیل آسیب‌پذیر بودن افراد مسن‌تر در برابر آلزایمر، کووید-۱۹ و بیماری‌های مرتبط کمک کند.

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که برخی افراد صرف نظر از سن آنها ممکن است مستعد ابتلا به بیماری آلزایمر و کووید-۱۹ شدید باشند، زیرا به نظر می‌رسد که برخی از سلول‌های ایمنی ما در هر دو بیماری، درگیر مکانیسم مولکولی مشترکی می‌شوند.

اگر پژوهشگران بتوانند در صورت مثبت بودن آزمایش کووید-۱۹، یک روش ساده برای بررسی این گونه‌های ژنتیکی ابداع کنند، ممکن است بتوان تشخیص داد که چه کسانی بیشتر به مراقبت‌های ویژه نیاز دارند، اما برای رسیدن به این قابلیت باید پژوهش بیشتری انجام شود. پژوهشگران امیدوارند که بررسی‌ها به توسعه یک آزمایش خون بینجامد که پیش از بروز مشکلات حافظه مشخص می‌کند که آیا افراد، در معرض خطر ابتلا به آلزایمر هستند یا خیر.

همچنین آنها قصد دارند به بررسی خود در مورد نحوه فعال شدن این شبکه ایمنی در واکنش به بیماری‌هایی مانند کووید-۱۹ ادامه دهند تا آثار دائمی بیماری و آسیب‌پذیری نسبت به آن را مشخص کنند.

این پژوهش در مجله "Brain" به چاپ رسید.