گفتگوهای فعلی، مذاکره برای مذاکره است/هیچ توافق برد-بردی در کار نیست

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، در کلاب هاوس امشب گذشته خبرآنلاین با موضوع"تیم رییسی و آینده برجام؛ ادامه مسیر ظریف یا؟ " صاحب نظران و اساتید حاضران درباره موضوع مهم چشم انداز و مسائل مربوط به مداکرات پیش روی به اظهار نظر پرداختند.

اعلام شروع مذاکرات هسته ای بار دیگر مورد توجه تمامی محافل قرار گرفته است و همگان منتظرند ببیند دور جدید گفتگوها در چه فضایی پیش خواهد رفت . به بیان دیگر صرف اعلام آغاز مدکرات می تواند متغیری مهمی در تحولات بین المللی باشد و نتایج آن بطور حتم تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت، امشب در کلاب هاوس خبرآنلاین این اتفاق مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت و مهمانان مدعو درباره دلایل و زمینه های این موضوع یعنی" تیم رییسی و آینده برجام؛ ادامه مسیر ظریف یا؟" به اظهار نظر پرداختند.

الان که خیاط در کوزه افتاده، معلوم شد مصوبه مجلس مضر بود

 س) اقای مهاجری مجلس قانونی درباره برجام تصویب کرد و آن قانون امروز دست و پای تیم جدید را بسته است. شما توییت نوشتید آقای علی باقری از این قانون ناراحت است. شما ذاتا با توجه به زمانی که تیم قبلی کار می کرد، و تیم فعلی نگاه انتقادی داشت، تفاوتی میان عملکرد تیم قبلی و کنونی می بینید؟

محمد مهاجری عضو شورای سردبیری خبرگزاری خبرآنلاین

نکته ای که درباره توییت من گفتید درست است. من این را شنیدم و قبلا هم بحثهای متفاوتی مطرح شده بود و تیم آقای ظریف با این مصوبه مجلس مخالف بودند، روحانی هم مخالف بود ولی آن موقع به دلیل مسایل سیاسی و جناحی این اتفاق افتاد. بخشی از اعضای شورای امنیت ملی هم دنبال تصویب آن بودند. الان که خیاط در کوزه افتاده، معلوم شد آن مصوبه مضر بود. تیم فعلی مذاکره کننده که به قول برخی دوستان ایدئولوژیک فکر می کنند با مشکلاتی مواجهند. اگر این مزاحمت ادامه یابد با مصوبه شورای عالی امنیت ملی آن را جمع می کنند. 

این که بگوییم سیاست و مسیر مذاکرات در جای دیگری بسته می شود درست است ولی مجری بسیار مهم است. برای اینکه به نتیجه مورد خواست نهاد بالادستی برسند، به لحاظ فنی و زمان، تیم اجرایی بسیار مهم است. من به آقایان ظریف و عراقچی به خاطر حفظ مناقع ملی کشور علاقمند هستم و با توجه به شناخت از تیم مذاکره دارم، همچنان فکر می کنم آقای ظریف و عراقچی با همین سیاستهای فعلی، قطعا قویتر از تیم فعلی هستند.

آقای باقری و امیرعبداللهیان می گویند ما برای رفع تحریم می خواهیم مذاکره کنیم. بعد می گویند مذاکره برای رفع تحریم، اول تحریمها باید برداشته شود. این دور فلسفی است. ما می خواهیم برای رفع تحریم مذاکره کنیم ولی شما باید اول تحریم را بردارید. این غیرمنطقی است. برخی حرفها مانند ضدفوتبال است. برخی از کنشهای تیم فعلی مذاکره کننده، ضد مذاکره است. شاید یک تاکتیک و راهبرد یا علایق شخصی شان باشد ولی مسلم است در حال حاضر اگر بخواهیم ارز 4200 تومانی را حذف کنیم منجر به افزایش شدید قیمت کالاهای اساسی می شود. برای اینکه دهکهای پایین جامعه دچار مشکل نشوند، باید یارانه هنگفت بدهیم. در شرایط اقتصادی کنونی به معنی افزایش شدید تورم است که بخشهایی را برای دهکهای پایین تامین می کنیم ولی طبقه متوسط جامعه به شدت تحت فشار قرار می گیرد. 

برای رفع مشکلات اقتصادی، چاره ای برای رفع تحریمها نیست. برای رفع تحریمها چاره ای جز مذاکره نیست. برای مذاکره هم راهی جز مذاکره نداریم. مذاکرات از برجام شروع نشده است. آقای روحانی از سال 82 مذاکره می کرد. برخی می گویند برجام جسد متعفن است. اگر متعفن است درش را قفل کنند. آقای باقری چرا تور اروپایی راه انداخته است؟ اسمش را گذاشته اند مذاکرات 2015! دعوا که سر اسم نداریم. اسمش را نیاورید، خودش را بیاورید.

 ادعای تیم مذاکره کننده برای رفع  همه تحریمها امیدوارم یک بلوف سیاسی خوب باشد 

 س) این که می گویند برای مذاکره، پیش شرط ما رفع تحریمها است، موضوع چیست؟

مهرداد پشنگ پور تحلیلگر امور بین الملل

چیزی که در اطلاق کلام مذاکره کنندگان پیش می آید می گویند باید همه تحریمها برداشته شود. این اطلاق را باید دید. هیچ نشانه ای نمی بینیم که واقعا منظورشان تحریمهای برجامی است یا نه. ما می بینیم تیم مذاکره کننده اصرار دارد باید تمام تحریمها برداشته شود. مبنای این را نمی دانم. باید زمینه هایی داشته باشیم. نه از حیث حقوقی نه از سوی ایالات متحده و حتی درباره catsa دیدم که نمی توانند لغو بگذارند. رفع تحریمهای کاتسا با مانع قوه قضاییه آمریکا روبروست که مستقلا اعلام می کند.

آنچه الان می گویند و پیش شرط، فقط از یک منظر قابل فهم است که خیلی هم رقیق است. اصلی در حقوق بین المللی به نام مذاکرات بی زبان داریم. نمونه اش مکاتبات صدام و مرحوم هاشمی رفسنجانی بود. چیزی شبیه رجزخوانی است. طرفین یکدیگر را تا آستانه بالا می برند ولی برمی گردند و تنش را به منطقه قابل کنترل می رسانند. حداکثر مواضع طرفین مشخص می شود. دو طرف می فهمند از همدیگر چه می خواهند. درباره تحریمها آنچه گفته می شود چون مبنای عملیاتی و منطقی و مشروعی ندارد، گمراه کننده است. آمریکا و اروپا هم هیچ چیزی نگرفته اند. در ایران هم اینطور است. با دیپلماسی گردش دارند می گردند یک چیزی پیدا کنند. به نظر می رسد ادعای تیم مذاکره کننده اطلاق همه تحریمهاست ولی امیدوارم این یک بلوف سیاسی خوب باشد و خواسته واقعی نباشد.

 در دولت آقای رییسی تاکتیک چندجانبه شده و نگاه متوازنی به اروپا، روسیه و چین وجود دارد

بهمن فلاح کارشناس سیاسی

برجام خیلی وقت است تمام شده و مذاکرات درباره برجام نیست. این نظر شخصی من است. یک مذاکره کم در برابر کم است. این را تجار در میدان فهمیده اند و به جای دنبال کردن دهان سیاستمداران، ردپای تجار را در نرخ ارز و صف طویل برای خرید دلار ناظر بر انتظارات تورمی از شکست مذاکرات می توانید ببینید.

تیم مذاکره آقای روحانی به صورت ساختاری و کلاسیک مذاکرات را در قالب اتحادیه اروپا دنبال می کرد و از تاکتیک این که بتواند مذاکره برد-برد داشته باشد و در کنارش با ایالات متحده توافق کند، استفاده می کرد. اما چیزی که در دولت آقای رییسی می بینیم این است که تاکتیک چندجانبه شده. نگاه متوازنی به اروپا، روسیه و چین وجود دارد. به خصوص نقش چین پررنگ شده و روسیه هم از مذاکرات قبلی نقش خاصتری دارد. در تیم آقای رییسی این نگاه بر خلاف تیم آقای ظریف متوازن شده است. این نگاه از نظر تئوریک خوب است ولی طبیعتا مذاکره کننده اصلی ما برای به نتیجه رسیدن و حصول توافق، آمریکا است. آنها هم نگاهی چندجانبه برای توافق با ایران یافته اند. سفر آقای رابرت مالی به خلیج فارس و همسایگان ایران را می بینید. آمریکاییها تضمین هایی که از کشورهای خاص در حوزه خلیج فارس و اسراییل باید بگیرند را دارند. این دور از مذاکرات هر چند آقای باقری دیپلماسی رسانه ای داخلی دارد و مصرفی در حوزه بین الملل ندارد و پیش شرطهایی تعیین می کند-که مذاکره بر اساس آنها شکل نخواهد گرفت- و ایالات متحده که پیش شرط پذیرفتن NPTاز سوی ایران را طرح کرده، این مذاکره هرگز به نتیجه نمی رسد.

صرفا این گفتگوها، مذاکره برای مذاکره است و هیچ توافق برد-بردی در کار نیست. با توجه به دولت بنیادگرای فعلی هم هیچ امتیاز خاصی نخواهد داد. 

وضعیت کشور به گونه ای نیست که بخواهیم بلوف سیاسی بزنیم یا پیش شرطهای خاصی را در واقعیت بخواهیم مطرح کنیم. در سال قبل بودجه منهای برجام بسته شد ولی تنها شانسی که آوریم قیمت نفت به 80 دلار رسید و ما با تخفیف 20 درصدی که می دهیم تا حدودی توانستیم بخشی از بودجه فروش نفت را محقق کنیم. کما اینکه 40 درصد بودجه دچار کسری است. یعنی از 464 همت 300 همت بلاتکلیف است. اگر نفت به 80 دلار نمی رسید، قطعا ایران 6 ماه قبل در مذاکرات حضور می یافت.

متاسفانه بودجه 1401 هم منهای برجام بسته شده و طبیعتا سیگنال خوبی نیست. فعالان اقتصادی از این موضوع آگاهند. طبیعتا کسری 464 همت در 1401 بیش از 500 همت با فرض سیاستهای انقباضی پولی خواهد بود. با فرض ندادن ارز به سلاطین واردات، باز هم مشکل داریم. الان دولت 9.5 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی داده است. اگر دولت بتواند سال بعد 1 میلیون بشکه نفت بفروشد با توجه به پیام بایدن برای محدود کردن صادرات نفت ایران، کسری بودجه برجا خواهد ماند. با در نظر گرفتن واقعیت و حقیقت اقتصادی ایران، ما بایستی مذاکره را به نتیجه برسانیم. نباید پیش شرط غیرقابل حصول تعیین کنیم. ولی با نگاه سیاسی و بنیادگرای دولت به مذاکرات به نظر می رسد مذاکرات شکست می خورد و آینده خوبی برای مذاکرات ترسیم نمی شود.