جشن تولد ۸۸ سالگی زیباترین جاده ایران

جاده چالوس که در بین سلسله جبال البرز قرار گرفته است شهرستان کرج را به چالوس در خطه شمال کشور و در مجاورت دریای خزر متصل می‌کند؛ این جاده یکی از مسیرهای مهم مواصلاتی کشور و دسترسی به شمال کشور است که بیشتر اهمیت آن جدای از حمل و نقل مرهون زیبایی‌های طبیعی آن است.

بسیاری از علاقمندان به گردشگری و به تعبیر بهتر عاشقان شمال بیشتر از سواحل دریا و جنگل‌های خطه سرسبز شمال، سفر به این قسمت از جغرافیای کشور را به خاطر طبیعت دل‌انگیز و چشم‌نواز این جاده انتخاب می‌کنند؛ به گونه‌ای که باید گفت برای بسیاری از مسافران شمال گذر از جاده چالوس جذاب‌ترین و مهم‌ترین بخش سفر به شمال را تشکیل می‌دهد، به شکلی غیرقابل باور با سفر به شمال عجین شده است.

در سرتاسر مسیر جاده چالوس، رودخانه زیبای کرج به سان ابرو بر تارک سلسله رشته کوه‌های زیبای البرز خودنمایی می‌کند و با دلربایی خاص خود و آواز نغمه خوش خروش آب‌هایش خستگی را از تن هر بیینده و رهگذری می‌زداید.

سد کرج و روستای کوچک و زیبای واریان که مثل جزیره‌ای کوچک در آن سوی سد کرج قرار گرفته، زیبایی‌های این جاده را چند برابر کرده است. جاده کرج - چالوس در هر فصل به رنگی درمی‌آید و گاه تضاد رنگ‌ها به ویژه در فصل فعلی یعنی پاییز چنان مناظر باشکوهی را مقابل چشمانتان می‌آورد که هر لحظه ممکن است دچار توهم خواب بودن و رویا دیدن شوید!

تونل‌های بلند و کوتاه این مسیر هم از دیگر جاذبه‌های دیدنی و جالب توجه جاده چالوس است، که گویی تاریکی آن مسافران را برای دقایقی به خواب برده و سپس با رنگ‌آمیزی جدید ناشی از جلوه‌های خدادادی بیدار می‌کند.

جدای از مناظر طبیعی روح‌انگیز و دل‌نواز، هوای مطبوع جاده نیز باعث شده است تا در هر فصلی برای استشمام مطبوع‌ترین هوای همان فصل بتوان دل به این جاده زد؛ شاید مجموعه همین ویژگی‌های بصری و آب هوایی باعث شده است تا جمع زیادی از اشخاص خوش ذوق و صاحب قریحه این جاده را عروس جاده‌های کشور نامیده و آن را یکی از ده جاده زیبای دنیا تلقی کنند.

اگر در کتب تاریخی و در واقع تاریخچه ساخت این جاده تورق کنیم خواهیم دید که در خصوص قدمت این جاده نوشته‌اند: تا اواخر دوره قاجار جاده‌ای به شکل امروز برای اتصال دو شهر کرج و چالوس وجود نداشته، درواقع صرفاً مسیری مال‌رو در بین روستاها برای تردد چارپایان وجود داشته است.

در همین کتب تاریخی به این نکته برمی‌خوریم که همین مسیر ساده خاکی نیز به دلیل ویژگی‌های ممتاز طبیعی مورد علاقه پادشاه خوش‌گذران قاجار یعنی ناصرالدین شاه نیز بوده است؛ اما ساخت این جاده به صورت رسمی و آسفالته در سال 1310 رسماً آغاز و در سال 1312 به پایان رسیده است. تاریخ رسمی بهره‌برداری این جاده پر رمز و راز که نام پیشین آن جاده 59 بوده است 12 آذرماه سال 1312 است. با این حساب باید گفت جاده چالوس امسال جشن تولد 88 سالگی خود را خواهد گرفت.

در مورد وجه تسمیه اولیه این جاده یعنی جاده 59 باید گفت سیستم عددگذاری جاده‌ها در ایران در واقع به دوران شکوفایی اقتصادی در دهه چهل و پنجاه برمی‌گردد. یعنی وقتی شورای اقتصادی اقیانوسیه و آسیا با سرمایه‌گذاری در ایران خواستند کشورهای افغانستان و پاکستان را از طریق ترکیه و ایران به اروپا وصل کنند.

در آن زمان برای نخستین بار موضوع شماره‌گذاری جاده‌ها در ایران مطرح شد که در جریان این شماره‌گذاری ، شماره 59 به جاده چالوس تعلق گرفت؛ برای مثال آزادراه رشت قزوین آزادراه 1 و آزادراه تهران تبریز نیز آزادراه 2 نام گذاری شد.

به نقل از گفته‌های شفاهی مردم قدیم، کارگران را برای کندن این تونل در دل کوه (چون کندن تونل کندوان آن‌هم بدون تجهیزات کار بسیار سخت و دشواری بود) با یک سکه پنج ریالی که در آن زمان ارزشمند بود، تشویق می‌کردند و گفته می‌شود به ازای هر کلنگ به آنها پول داده می‌شد.

یکی دیگر از خصایص بارز این جاده وجود تونل کندوان است؛ چرا که بعد از ساخت این جاده بود که یکی از مهم‌ترین و تاریخی‌ترین پروژه‌های عمرانی ایران با نام تونل کندوان به سرانجام رسید. چرا که با این تونل 13 کیلومتر از مسیر مرکز کرج به چالوس کاسته شد. کار ساخت این تونل به مسافت یک هزار و 886 متر و عرض پنج الی هفت متر و ارتفاع 6 متر در اردیبهشت ماه سال 1314 شمسی آغاز و بعد از چهار سال در سال 1318 به پایان رسید.

حالا و بعد از 88 سال به نظر می‌رسد جاده چالوس نیازمند توجه و مراقبت بیشتری است، این جاده که باید آن را به عنوان تجلی‌گاه هویت ایرانی در نظر گرفت همچنان دارای مناطق حادثه‌خیز و خطرناکی است که بعضاً خاطره شیرین سفر از آن را به تلخی می‌کشاند. جدای از این لزوم توجه به محیط زیست و حریم جاده نیز موضوعی نیست که نیاز به تذکر آن به مسئولین وجود داشته باشد.