پشت پرده نامه مخالفت آیت الله پسندیده با امام خمینی(ره)/ واقعیت چیست؟

متن مقاله دکتر حمید انصاری به همراه مستندات تاریخی در پی می آید:

خلاصه

متنی که اخیرا در فضای مجازی بعنوان نامه مورخ 25 شوال 1403 (16 مرداد 1362) آیت الله پسندیده خطاب به امام خمینی منتشر شده است و آن را بمنزله اعلام مخالفت و جدایی ایشان از امام نامیده اند، بنا به دلایل زیر از اساس جعلی و ساختگی است:

1 – انتشار این نامه جعلی، جدید نیست؛ منشأ آن متنی تایپ شده بدون ذکر منبع و بدون ارائه تصویر دستخط آن است که چند سال بعد از رحلت آقای پسندیده (متوفی 1375) در یک وب سایت فردی ضد انقلاب که جعلهای فراوان وی و بی اعتباری نقل هایش حتی نزد مخالفین انقلاب اسلامی در خارج کشور نیز زبانزد می باشد در سال 1380 منتشر گردیده است؛ و نظیر صدها جعلیات منتشر شده علیه امام فاقد ارزش موضعگیری رسمی و عمومی بوده است. موسسه تنظیم و نشر آثار امام در پاسخ به استعلامهای پژوهشگران قبلا آن را تکذیب نموده است و در سال 1395 نیز توسط بعض پژوهشگران آشنا به زندگی امام خمینی، جعلی بودن آن توضیح داده شده است (ر.ک مشرق نیوز آذر 1395)

2- هیچ اثر و نشانی از چنین نامه ای در آرشیو اسناد دفتر امام خمینی که تمامی نامه ها و یادداشتهای آیت الله پسندیده به امام خمینی و اعضای دفتر امام (بالغ بر 970 نامه و یادداشت) را در اختیار داشته و نگهداری می شوند وجود ندارد.

3 – فرض صحت این نامه، تغییر در رفتار بعدی ایشان با امام خمینی و قطع رابطه و یا تغییر لحن نامه های ایشان را ایجاب می کند در حالیکه به استناد دهها نامه ای که آقای پسندیده بعد از تاریخ این نامه جعلی به امام خمینی نوشته است، ایشان همواره در این مکاتبات نیز همانند نامه های قبل با درج عبارت «روحی فداک» و عبارات متعدد دیگر، مراتب ارادت و امتثال خویش را نسبت به امام ابراز نموده است از جمله نامه ای که فقط یک روز بعد از تاریخ مذکور نوشته و همچنین نامه های متعددی که بعد از آن تا رحلت امام نوشته است را با همین عبارت «روحی فداک» آغاز و با عرض ارادت به پایان برده است. دیدارها و روابط عاطفی و صمیمانه این دو برادر تا زمان رحلت امام خمینی بیش از پیش تداوم داشته است.

4 – علی رغم حساسیت مطالبی که در این نامه جعلی آمده است و منطقا مخفی ماندن آنرا غیر ممکن می سازد در 40 سال گذشته هیچ نقل و اشاره ای از این نامه و مطالب آن در هیچیک از چندین هزار کتابهای خاطرات اشخاص و یا کتب تاریخی مربوط به شرح جزئیات حوادث دوران رهبری امام خمینی که در ایران منتشر شده اند به چشم نمی خورد در حالیکه اسناد و اطلاعات محرمانه ترین مطالب مربوط به تنشها و اختلاف نظرهای آن دوران چه در امور مهم و چه در اموری بمراتب کم اهمیت تر از مطالب این نامه بارها افشا و منتشر شده اند.

5 –در این نامه از یک سو ایشان را مخالف بسیاری از شخصیتهای موثر در انقلاب و توهین کننده به آنان معرفی کرده و از سوی دیگر، موضع همنوایی و حمایت از چهره های مخالف امام خمینی را به آقای پسندیده نسبت داده اند، به استناد مجموعه یادداشتها و نامه های ایشان قبل و بعد از تاریخ مذکور، در تضاد آشکار با عملکرد و مواضع اعلام شده از سوی ایشان می باشد و همه مطالبی که در این نامه جعلی بر علیه رهبر معظم انقلاب اسلامی (رئیس جمهور وقت) و جمعی از مسئولین نظام در دوران رهبری امام خمینی آنهم با استفاده از عباراتی رکیک و توهین آمیز نوشته اند که با هیچیک از سجایای اخلاقی و ادب کلام و نوشته های مرحوم آیت الله پسندیده کمترین سازگاری را ندارد دروغ محض است. ملاحظه شواهد فراوان موجود در اسناد و نامه های ایشان به روشنی دروغ بودن مطالب این نامه جعلی را اثبات می کند.

توضیح دلایل فوق همراه با مستندات آن و دستخطهای آیت الله پسندیده در شرح تفصیلی زیر بیان شده است.

شرح و تفصیل مستندات جعلی بودن نامه منتسب به آیت الله پسندیده مورخ 25 شوال 1403 که در فضای مجازی منتشر کرده اند:

مقدمه: اخیرا در فضای مجازی ، متنی جعلی تحت عنوان نامه مورخ 25 شوال 1403 / 16 مرداد 1362 آیت الله پسندیده به امام خمینی انتشار یافته و ادعا شده است که ایشان در این نامه نسبت به برخی حوادث آن زمان (سال 1362 و پیش از آن) با تعابیری بسیار تند و اهانت آمیز نسبت به بسیاری از مسئولین نظام جمهوری اسلامی به مخالفت با امام خمینی پرداخته و اعلام جدایی و انزوا نموده و حتی آرزوی مرگ کرده است!

هر چند که انتشار این نامه جعلی، جدید نیست و سالها پیش از این در خارج کشور در یکی از سایتهای ضد انقلاب این متن جعلی بدون ارائه تصویر دستخط نامه و بدون ذکر منبع منتشر گردید و  در نوبتهایی چند از آن زمان تاکنون بعضا توسط افرادی با انگیزه های متفاوت در فضای مجازی بازنشر شده است و  بدین لحاظ با توجه به فراوانی انتشار ادعاها و نامه های جعلی در فضای مجازی و وب سایتهای نامعتبر جریانهای ضد انقلاب خارج کشور ، طبعا اینگونه ادعاهای فاقد منبع ، ارزش پاسخگویی و موضع گیری رسمی ندارند؛ موسسه نشر آثار حضرت امام در گذشته در پاسخ به استعلامهای افراد آنرا تکذیب نموده و در مواردی نیز در رسانه های جمعی توسط برخی از پژوهشگران متعهد تکذیب آن به اطلاع عموم رسیده است (ر.ک مشرق نیوز 26 آبان 1395) و اخیرا نیز فرزند محترم آیت الله پسندیده به صراحت اعلام کرده است که «این نامه صددرصد جعلی و ساختگی است» (: فایل صوتی در آرشیو موسسه) اما از آنجا که بنا به جهاتی که بعدا اشاره خواهم کرد بازنشر این نامه جعلی در فضای مجازی اخیرا از سوی محافلی خاص در دستور کار قرار گرفته، بمنظور پیشگیری از تحریف تاریخ و اینکه سکوت در این رابطه برای آیندگان باعث تلقی اعتبار آن نشود ، لازم دانستم ضمن تکذیب انتساب این متن ساختگی به آقای پسندیده شواهد و دلایل جعلی بودن این نامه را بیان کنم.

دلایل و مستندات جعلی بودن نامه:

1 - بالغ بر 970 مورد از یادداشتها، مکتوبات و نامه های آیت الله پسندیده به امام خمینی خصوصا مکاتبات ایشان در سالهای 56 و 57 و دوران اقامت امام در فرانسه و بویژه تمامی (تأکید می کنم "تمامی") مکاتبات ایشان با امام و  فرزند امام و اعضای دفتر امام بعد از مراجعت امام به ایران (12 بهمن 1357) ، حتی یادداشتهای کوتاه یک سطری و حتی متن پیامهایی که به درخواست ایشان بصورت تلفنی در تماس با اعضای دفتر امام به امام خمینی منتقل کرده اند در آرشیو اسناد دفتر امام خمینی موجود است؛ در این مجموعه نه تنها چنین نامه ای وجود ندارد بلکه در هیچیک از فهرست های روزانه نامه های وارده و فهرستهای متعددی که از زمان حیات حضرت امام در بخش آرشیو نامه های دفتر امام که با دقت (در دفاتر ثبت نامه ها و صدها فهرست بصورت موضوعی و تاریخی و روزانه) تنظیم شده و موجود می باشند، از ارسال و دریافت چنین نامه ای هیچ نشانه و اثری نیست.

2 - مواضع بیان شده در این متن و هر یک از مطالب این نامه جعلی برای کسانی که اندک اطلاعی از وضعیت فضای سیاسی دهه اول پس از انقلاب دارند از چنان حساسیتی برخوردار بوده است که منطقا امکان مخفی نگه داشتن مواضع نگارنده و پیامدهای چنین نامه ای - چه از ناحیه بازگویی خود نویسنده و موافقان و چه از ناحیه منتقدان و مخالفان - وجود نداشته است همانطور که در فضای ملتهب آن ایام در دهها مورد، شاهد برملا شدن اینگونه مواضع و پیامدهای آن – حتی در خصوصی ترین مسائل - بوده ایم (نظیر مکاتبات آقای بنی صدر و مرحوم بازرگان و نهضت آزادی، مواضع و نامه های آیت الله منتظری ، نامه بنیاد رسالت و جامعه مدرسین و....) چگونه می توان باور کرد برادر بزرگ امام خمینی که شخصیتی بسیار موثر در نهضت و دارای روابط گسترده با همه جناحهای سیاسی کشور بوده، در سال 62 به چنان درجه ای از مخالفت با امام و نظام رسیده که در مطالب تند این نامه به چشم می خورد که به تعبیر جاعلین این نامه باید آنرا اعلام وصیت و وداع و جدایی از امام نامید اما هیچ رد و نشانی از آن نه در مواضع و خاطرات و صدها مکاتبه بعدی نویسنده که 13 سال بعد از آن در قید حیات بوده است وجود دارد و نه ردی از نقد و گلایه نسبت به این مواضع در هیچیک از آثار امام بعد از این تاریخ (خصوصا با توجه به اینکه امام خمینی در چالشهای اساسی مربوط به دفاع از نظام با احدی اهل مماشات نبود و سختگیری ایشان در این امور نسبت به منسوبین خویش بیش از دیگران بوده است) و نه در موضعگیریهای فرزند امام و اعضای دفتر امام که طبعا در صورت وجود چنین نامه ای از آن مطلع بوده اند و در مواردی بمراتب خفیف تر از مطالب این نامه در دفاع از مواضع امام و نقد نظر مخالفین هرگز سکوت نکرده اند. ضمن اینکه در طول 40 سال گذشته حتی یک مورد استناد و یا اشاره به این نامه و مطالب آن در هیچیک از چندین هزار عنوان کتابهای خاطرات و آثار مجموعه افراد معتبر و فعال در وقایع آن دوران که در کشور منتشر گردیده به چشم نمی خورد.

3 - یک دلیل غیر قابل انکار که جعلی بودن نامه را آشکار می سازد اینکه در این نامه در مقابل مواضع امام خمینی و خطاب به ایشان در مهمترین وقایع بعد از پیروزی انقلاب تا نیمه سال 62 با استفاده از زننده ترین تعابیر و تهمتهای بزرگ به چند تن از شخصیتهای برجسته دینی و سیاسی و قضایی که اکثر آنها در قید حیات نیستند - و  بنده اخلاقا از بازگویی عبارات رکیک نامه جعلی معذورم – ابراز مخالفت شده است تا جائیکه انتشار دهنده، این نامه را «وصیت آقای پسندیده و وداع او با امام» و بمنزله اعلام جدایی و انزجار وی از مواضع برادر خویش معرفی کرده است؛ فرض صحت رسیدن آقای پسندیده به چنین مواضعی و نوشتن چنین نامه ای قطعا ایجاب می کند که بعد از آن باید شاهد قهر و قطع رابطه یا اقلا تغییر نوع رابطه قبلی ایشان که سرشار از ابراز ارادت و اعلام وجوب امتثال امر و تقاضای راهنمایی و ارجاع مسائل شرعی و غیره در مکاتباتش با امام که تا پیش از نوشتن این نامه همواره برقرار بوده است با سالهای پس از آن تا زمان رحلت امام خمینی باشیم در حالیکه نه تنها کمترین نشانه ای از وداع و جدایی و یا تغییر نوع رابطه وجود ندارد بلکه مراوده و مکاتبات عاطفی و صمیمانه ایشان با امام در سالهای بعد از این تاریخ چنانکه بعدا توضیح خواهم داد بمراتب بیشتر و نزدیکتر بوده است.

بر اثبات ادعای مذکور نمیتوانم چند صد یادداشت و قریب 150 نامه رسمی ایشان به امام و هزاران قبوض وجوه شرعی و استفتائات مرتبط فیمابین ایشان و امام را بیاورم اما بیان یک نکته مهم با ارائه چند نمونه از عین تصویر دستخط ایشان در اثبات مدعا، تعیین کننده می باشد:

مرحوم آیت الله پسندیده در آغاز قریب به اتفاق نامه های رسمی و بسیاری از یادداشتهای خود به امام عبارت «روحی فداک» آورده است . بار معنایی نوشتن این عبارت – آنهم نه در پایان نامه و قبل از امضا که غالبا با تعابیری نظیر : ارادتمند؛ یا : ملتمس دعا و امثال آن رایج می باشد بلکه در تیتر نامه و بعنوان مشخصه نامه های ایشان به امام خمینی- که اوج ابراز ارادت و وفاداری به مخاطب تا مرحله فدا نمودن جان را می رساند بر آگاهان بر ادبیات دقیق شخصیتهای دینی نظیر آقای پسندیده و امام خمینی که صداقت و صراحت بیان و پرهیز از القاب و عناوین افراطی، وجه ممتاز آثار و مکاتباتشان می باشد پوشیده نیست. ارتباط صمیمانه و نامه نگاری آقای پسندیده با امام خمینی نه تنها از نیمه مرداد سال 62 که جاعلین برای این نامه ذکر کرده اند قطع نشده بلکه تا ایام بستری شدن و رحلت حضرت امام به همان روال سابق ادامه داشته و همانند گذشته آقای پسندیده اکثر نامه هایش به امام خمینی را با همین جمله «روحی فداک» آغاز کرده است.

نکته جالبتر که خود سندی گویا بر رسوایی جاعلین این نامه می باشد آنکه آقای پسندیده در تاریخ 26 شوال 1403 یعنی فقط یک روز بعد از تاریخ نامه جعلی، همین عبارت را بکار برده و نوشته است: « 26 شوال 1403 / 17/5/1362 روحی فداک   با تجدید و تقدیم دعوات چنانچه مشقت ندارد بعرایض ضمیمه توجه مبذول خواهند فرمود اجمالا خورده خورده مردم در کارها بی تفاوتی نشان میدهند و باید این کار ترمیم شود  با عرض سلام   پسندیده  [زیرنویس:] روسای دراویش مدتها است تقاضا دارند بمنزلشان بروم تا کنون موافقت نکردم صلاح هست یا خیر؟ بنظر خودم جلب تمام اقشار بهتر از کناره گیری است». منظور ایشان از «عرایض ضمیمه نامه مذکور درخواست ایشان از امام برای نوشتن مطالبی جهت تکمیل بخش نسب نامه در خاطرات ایشان (دستخط 2) می باشد:

(دستخط 1) 

دستخط 2

واقعا می توان باور کرد کسی که – بنا به ادعای نامه جعلی - یک روز قبل، چنان تعابیر زننده ای را به امام نوشته و اعلام انزجار کرده و وداع نموده! روز بعد، این نامه را با همان خلوص و همان ادبیات همیشگی خویش با جمله روحی فداک به امام بنویسد و ضمن کسب تکلیف در موضوعی، از ایشان درخواست ارسال اطلاعات برای تکمیل خاطرات خویش بکند؟!

 عدم کمترین تغییری در مکاتبات و ارتباط ایشان با امام (قبل و بعد از نیمه سال 62 ) را با مقایسه یادداشت فوق با مکاتبات قبلی و دیگر مکاتباتی که ایشان بعد از نیمه سال 62 تا زمان حیات امام داشته را به راحتی می توان دریافت.

فقط از باب نمونه ابتدا و انتهای چند مکاتبه دیگر که بیانگر رابطه کم نظیر و ارادتمندانه ایشان قبل و بعد از نیمه سال 62 می باشد را ملاحظه فرمایید : « 14/1/1361  روحی فداک  با عرض سلام و دعاگویی؛ خستگی و کسالت داعی را از راه رفتن مانع گردیده و فقط بخوابیدن و استراحت میگذرانم و عرایضی را پیشنهاد مینمایم...» و در حاشیه آن نوشته است: «نظراتی است نمی دانم صحیح است یا سقیم و قابل قبول است یا خیر»

ادبیات آغاز و پایان نامه ایشان در دیماه همان سال  62  که بضمیمه آن نامه مفصل یکی از ایرانیان مقیم آمریکا متضمن پیشنهاداتی در رابطه با مسائل کشور را ارسال نموده بدینقرار است: « 16/10/62  روحی فداک   مردم تصور مینمایند حضرتعالی ملاقات خصوصی و نامه های حضوری و خصوصی و کارهای فردی دارید و زیاد مراجعه مینمایند  درد دل هم دارند خداوند امور را اصلاح فرماید نامه ای مفصل از لس آنجلس آمریکا است تدریجا مطالعه فرمایید بد نیست ..... با تجدید دعوات، به آسایش فکری و جسمی و روحی حضرتعالی دعاگویم. خودم ناراحتی جسمی و خستگی دارم، فعلا بد نیستم ولی قادر کاری نیستم. التماس دعا دارم والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته   پسندیده»

عین نامه دیگر ایشان که در تاریخ 29 مهر 1362 به امام نوشته است:

ایشان در 12 اسفند سال 62 (6 ماه بعد از تاریخ نامه جعلی) نامه خویش را به امام با همان جمله «روحی فداک» آغاز کرده و از امام کسب مصلحت کرده و  نامه را با این عبارت به پایان می برد: «سلامتی و پیشرفت اهداف عالیه را خواستارم و التماس دعا دارم   پسندیده». ادامه این نامه نیز دروغ واضح دیگری را که در نامه جعلی ادعا شده است آشکار می کند بر اینکه نه تنها آیت الله پسندیده هیچگاه تا پایان عمر امام خمینی کمترین مانعی برای دیدار با امام نداشته بلکه صدها نفر با وساطت ایشان با امام خمینی دیدار و گفتگو کرده اند که در فهرست دیدارهای امام (کتاب محضر نور و آرشیو موسسه) و بسیاری از مکتوبات آقای پسندیده قابل ملاحظه می باشند:

دو فراز آغازین و پایانی نامه ای که آیت الله پسندیده در تاریخ 3 مرداد سال 1367 و بمناسبت قبول قطعنامه 598 به امام خمینی نوشته است به رساترین وجه ممکن جعلی بودن نامه مورد بحث و دروغ بودن جدایی ایشان از امام را آشکار می سازد که ایشان نه تنها هیچوقت نسبت به درستی راه و مواضع امام دچار تردید و مخالفت نشده بلکه راه و جایگاه او و مجاهداتش را مصداق سخن حضرت امام حسین (ع) معرفی کرده و می نویسد: « 3/5/67   10 ذیحجه 1408  باسمه تعالی  محرمانه است  بمناسبت قبول قطعنامه 598 روحی فداک   با تبریک عید اضحی و بفرموده حضرت امام حسین علیه السلام – رحم الله مسلما فلقد صار الی روح الله و ریحانه و تحیته و رضوانه – با مجاهدات و خدماتی که به اسلام و ایران و مسلمین فرمودید و ادامه داده و می دهید  داعی مطالب زیر را هرچند موافق نظرتان نباشد عرض می نمایم......

و در پایان نامه می نویسد:

..... داعی هشتاد سال است در جریان امور بوده و دیده و شنیده و پیشنهاداتی نیز کرارا داده ام آیا این عرایض قابل قبول است یا خیر بسته به امر و نظر مبارک است و الامر الیکم  و السلام علیکم و الرحمه  و التماس دعا دارم  داعی   سید مرتضی پسندیده [و در ذیل امضای خویش چنین نوشته]  عرایض فوق برای حفظ وحدت و ایجاد اتحاد بهتر و بیشتر و تجدید روابط است هرگاه اکثریت مسئولین موافق بودند اقلیت ناموافق برحسب ضرورت روز واجب است فعلا همکاری فرمایند»

این ادبیات سرشار از عمق باور ایشان به صلاحدید برادر کجا و آن ناسزانامه ای که جاعلان رسوا به دروغ به این مجتهد دلسوز نسبت داده اند کجا؟!

آغاز و پایان نامه ای دیگر از ایشان که یکسال قبل از رحلت امام نوشته و مثل صدها مورد دیگر در نقش رابط امام و مردم درخواستها و شکوائیه های مراجعین را برای دفتر امام ارسال نموده است نیز مهر باطلی است بر ادعاهای نامه جعلی: «25 شوال 1408  20/3/1367 خدمت ذی سعادت حضرت حجت الاسلام و المسلمین آقای حاج آقا احمد خمینی دامت افاضاته   سلام من الرحمان نحو جانبکم    فانّ سلامی لایلیق ببابکم    با اهداء دعوات، شادمان باشید چندین شکایت شفاهی و کتبی رسیده که با کمال اختصار چون از جنابعالی تقاضا دارند مصدع می شوم ... »

تعابیر ایشان در پایان این نامه خطاب به فرزند امام و همچنین درباره برادرش (حضرت امام) را با دروغپردازیها در آن نامه جعلی مقایسه نمایید. وی خطاب به فرزند امام می نویسد: « ... مسعود و سعید و سلامت و با قدرت و اختیار بیشتری و طول عمر زیادتر نائل آیید؛ و ظلّ  رهبر بر قرار باد. فقط ایشان نگه دار دین و مملکت و اسلام هستند و سایرین اکثرا افکارشان نارسا می باشد و السلام علیکم و الرحمه   سید مرتضی پسندیده»

موضع آیت الله پسندیده نسبت به رهبر معظم انقلاب اسلامی (آیت الله خامنه ای):

4 – افزون بر دلایل فوق بلحاظ محتوایی نیز تعارض دیدگاه آیت الله پسندیده با آنچه که در این نامه جعلی از ایشان بعنوان موافق و یا مخالف اشخاصی که در نامه از آنان نام برده شده است دروغ بودن این نامه را آشکار می سازد. برای نمونه به دو سه مورد بسنده می کنم.

ابتدا یادآور شوم که طبق بررسیهای بعمل آمده انگیزه جعل و انتشار این نامه در خارج کشور که چند سال بعد از رحلت آقای پسندیده توسط فردی (: شمشیری) که بی اعتباری نقلها و آثارش بواسطه انواع نقلها و جعلهای خلاف واقع حتی در بین مجموعه نیروهای متضاد خارج نشین نیز زبانزد است و انگیزه بهره برداری از انتشار اخیر این نامه در فضای مجازی دو موضوع بوده است یکی بهره برداری از عبارتی است که به دروغ در این نامه با زننده ترین تعابیر از قول آقای پسندیده بر علیه آیت الله خامنه ای (رئیس جمهور وقت در سال 62) نسبت داده اند و دیگری مربوط به جریان مخفی شده در پشت عنوان حمایت از مرحوم آیت ا... شریعتمداری در مقابل امام خمینی است که در این نامه جعلی با درج عبارتی، آقای پسندیده را در موضع همدردی با آقای شریعتمداری و متعرض نسبت به امام نشانده اند. در حالیکه هر دو موضوع به دلایل زیر از اساس خلاف واقع است.

نامه ها و آثار بجای مانده از آقای پسندیده این واقعیت را گواهی می دهد که ایشان علیرغم اینکه در انتخابات اولین دوره ریاست جمهوری از نامزدی آقای بنی صدر حمایت کرده و نسبت به برخی از مواضع سران حزب جمهوری اسلامی نظر مخالف و انتقادی داشت که در مواردی از نامه های ایشان به امام دیده می شود اما هیچگاه حتی در زمانی که تنش های سیاسی بین حزب و منتقدانش در اوج بود وی از حریم ادب و احترام و نقد دلسوزانه خارج نگردید و از زمانی که آیت الله خامنه ای به ریاست جمهوری برگزیده شد نه تنها هیچ نشانی از تضعیف و ابراز مخالفت بچشم نمی خورد بلکه به استناد موارد متعددی از مکاتبات، وی چه بصورت مستقیم و یا با تقاضای ارجاع نظرات خویش و یا ارجاع پیشنهادات و درخواستهای مراجعین از طریق امام خمینی و فرزند ایشان به ریاست جمهوری، در مسیر تقویت رئیس جمهور و سایر ارکان نظام بر آمده است.

سندی قاطع بر دروغ نویسی جاعلان نامه:

سند زیر که برای نخستین بار منتشر می شود به روشنی ثابت می کند که بر خلاف مطلب ادعاشده در نامه جعلی، آیت الله پسندیده نه تنها پرچم مخالفت با ریاست جمهوری آیت الله خامنه ای را برنیافراشت بلکه در زمانی که مسئولیت عظیم رهبری انقلاب و جانشینی امام با انتخاب خبرگان به ایشان سپرده شد در همان نخستین روز (15 خرداد 1368) آقای پسندیده علاوه بر اعلان بیعت خویش، برای تثبیت و تقویت جانشین امام طی نامه ای به آیت الله العظمی صافی که از نزدیکترین اصحاب خاص حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی بوده است از طریق ایشان از آیت الله گلپایگانی ضمن استجازه و کسب تکلیف نسبت به چند موضوع مرتبط با چگونگی ادامه فعالیت بیت ایشان بعنوان وکیل امام خمینی، درخواست صدور پیام برای تأیید انتخاب خبرگان و رهبری آیت الله خامنه ای را می نماید فرازهای مورد نظر از این نامه دو صفحه ای بدینقرار است:

«اول ذی قعذه 1409

15 خرداد 1368

بسمه تعالی

خدمت ذی سعادت حضرت آیت الله معظم اقای حاج شیخ لطف الله صافی دامت برکاته

با عرض سلام و تاسف از رحلت برادرم حضرت امام خمینی طاب ثراه

چنانچه قبلاً تقاضا کردم فعلاً تقاضا را تجدید مینمایم استدعا دارم با عرض دعوات و سلام و تحیات بمحضر حضرت آیت الله العظمی آقای گلپایگانی مد ظله العالی نسبت بعرایض برای داعی در صورت صلاح و جواز کسب اجازه فرمائید

1- هر گاه بقاء بر تقلید میت را جایز میدانید عقیده دارم وصلاح میدانم کتباً و بوسیله تلویزیون و غیره اعلام فرمایند که مقلدین حضرت امام خمینی طاب ثراه مجازند به تقلید ادامه دهند

2- ....

3- ....

4- ...

با تجدید و تمدید عرض سلام و اخلاص بحضور مبارک ایشان و بمنظور حفظ کیان اسلام ، تشیع و دوام روال فعلی و حفظ روحانیت و روحانیها و دوام قدرت مملکت اسلام عقیده دارم ایشان بمراتب ذیل نیز توجه فرمایند تا نظرشان چه باشد

الف – چون آقای خامنه ای را خبرگان بعنوان رهبر انتخاب کرده اند صلاح میدانم دست خطی بایشان خطاب و مرقوم فرمائید که رهبری جنابعالی را تایید مینمایم و اطمینان دارم که جنابعالی بخدمات دینی و اسلامی اشتیاق کامل دارید و لازم است تمام جهات اسلامی و مصالح مملکتی را کاملاً مراعات نمائید ... پسندیده »

آیا سند فوق به تنهایی و بی نیاز از ارائه هرگونه دلیل دیگر، دروغ و جعلی بودن نامه ادعایی را آشکار نمی سازد؟

موضع آیت ا... پسندیده نسبت به حزب خلق مسلمان و آیت ا... شریعتمداری:

ادعای نامه جعلی مبنی بر مقابل قرار گرفتن آقای پسندیده در برابر امام خمینی و حمایت ایشان از مرحوم آقای شریعتمداری نیز مشابه موضوع فوق با توجه به توضیحات و دلایل مستند زیر از اساس دروغ می باشد.

الف – بعد از تبعید امام به ترکیه و عراق یاران امام خمینی و فرزند ایشان برای خنثی کردن نقشه ساواک در قطع شهریه امام و قطع ارتباط مقلدین با ایشان و تعطیل نمودن بیت امام در قم از آیت الله پسندیده درخواست می کنند از خمین به قم مهاجرت و در بیت امام مستقر شود. فعال شدن  کانون ارتباطات امام و هدایت مبارزه در آن سالهای اختناق سبب یورش چندباره ساواک به منزل امام در قم و دستگیری و تبعید آیت الله پسندیده و چند تن از یاران امام شد. بدین جهت آقای پسندیده در آن دوران سخت - نه فقط بعنوان ناظر آگاه  بلکه بعنوان وکیل شرعی تام الاختیار امام خمینی در ایران – از نزدیک در متن جریانات تقابل فکری و عملی مجموعه های وابسته به مرحوم آقای شریعتمداری با امام خمینی و بهره برداری درازمدت ساواک از خط مشی و دیدگاههای متفاوت آقای شریعتمداری در برابر مواضع سازش ناپذیر رهبر نهضت و تلاش موفق ساواک برای رخنه و نفوذ در بیت مرحوم آقای شریعتمداری – که اسناد فراوان منتشر شده آن در دسترس همگان می باشد - حضور داشته است و در خاطرات مبارزین، رویدادها و رنجهای بیشمار یاران و اصحاب بیت امام در آن سالها از ناحیه این تقابل بازگو شده است.

در همه آن سالها یکی از کانالهای مهم اطلاع رسانی به امام در رابطه با اقدامات جریان مذکور، نامه ها و پیامهای آقای پسندیده به امام بوده که در متن رویدادها حضور داشته و از آن متأثر بوده است تا جائیکه امام خمینی در برخی نامه هایش از نجف و پاریس به ایشان، وی را دلداری داده و دعوت به صبوری کرده است ( از باب نمونه رجوع کنید به صحیفه امام ج2 ص477 و  ج3 ص440)

بر خلاف ادعای نامه جعلی، این امام خمینی است که در نامه ای خطاب به آقای پسندیده می نویسد: « به عرض حضور مبارک مى‌رساند، مرقوم مبارک توسط آقاى آقا رضا واصل، سلامت و سعادت حضرت عالى را خواستار است. مطالبى که باید به عرض برسانم‌... نسبت به آقایان خصوصاً آقاى شریعتمدارى در منزل حضرت عالى حتى یک کلمه انتقاد نشود. لازم است حفظ این مقامات بشود. هر کسى خواست جسارتى بکند جلوگیرى فرمایید. اصلًا محضر شما باید مبرّا باشد از این نحو امور. خود حضرت عالى حتى گله هم نکنید، اثرى جز مفسده ندارد.» (صحیفه امام ج4 ص281)

آگاهی و تأثر آقای پسندیده از این جریان انحرافی در مسیر نضهت منحصر به قبل از انقلاب نیست چنانکه در بندهای بعد مستندا و به اختصار بیان شده است دغدغه و اطلاع رسانی آقای پسندیده  از فعالیتهای تخریبی این جریان که بعد از پیروزی انقلاب با تشکیل حزب خلق مسلمان و ایجاد درگیریهای خشونت زا در قم و تبریز تشدید، و با کشف پیوند عناصر نفوذی در بیت آقای شریعتمداری با طرح کودتای ناموفق علیه جمهوری اسلامی علنی گردید نیز در مکاتبات آقای پسندیده به امام استمرار داشته است. بنابر این آنچه که در نامه جعلی از قول آقای پسندیده در حمایت از آقای شریعتمداری در مقابل با امام بیان شده است از اساس با مواضع سیاسی و واقعیتهای تاریخی زندگی آقای پسندیده و مطالب نامه های ایشان در تضاد است. (نمونه ای از آن در بندهای زیر با استناد به عین دستخط ایشان بیان شده است)

ب – در ماجرای حزب خلق مسلمان و حمایت آقای شریعتمداری از این حزب، آقای پسندیده در یکی از یادداشتهایش به امام خمینی می نویسد: « [آیا]در جواب اقای شریعتمداری صلاح نیست علمای بلدان باقای گلپایگانی و آقای نجفی بنویسند که انها اقای شریعتمداری را متوجه مفسده و خسارت باسلام و ایران بنمایند و اشاره بغائله پیشه‎وری – و ایضا بنفع امریکا و صهیونیسم و حزب مخفی فرقان و فدائیان و نظایر انها است، شاید موثر شود – و بدانند که فرقان قتلهای مرحوم مطهری و قرنی و مرحوم قاضی و غیرهم را عهده‎دار شدند »

ایشان همچنین در یادداشتی دیگر - که گزارشی است به امام خمینی از دیدارشان با مسئولین (ظاهرا دولت موقت) - در همین رابطه می نویسد «... و نیز تلگراف زیاد بآقای شریعتمداری را صلاح نمیدانستند بعکس نظر داعی که هر چه زیادتر باشد بهتر است و صریحاً بنویسند شما اشتباه میکنید و بضرر ایران و اسلام است شاید خوب باشد. قدرت دولت باید زیاد باشد مخصوصاً در کردستان و تبریز »

در همین زمینه آقای پسندیده در نامه ای دیگر نوشته است: « 5 - در مراغه) و مخصوصاً بیرجند با شرکت علما و حتی اقای ابراهیمی، فرستاده‌ دفتر، راه‎پیمائی له اقای شریعتمدار شده و در تهران جماعات انحرافی و غیر انحرافی مخالف همدست شده و ایجاد اختلاف مینمایند

راجع بحزب جمهوری خلق مسلمان و جماعات وابسته بآن حزب خیلی سئوال میکنند و من از جواب طفره میروم چون صریحاً حزب را نسبت باقای شریعتمداری میدهند و میگوبند ملاقات مخصوص در منزل ایشان زیاد جریان  دارد»

ایشان در یادداشتی دیگر نوشته است: «... فعالیت خلق مسلمان در آذربایجان خیلی خیلی زیاد است ، تبلیغاتشان مفید نیست»

ج – در زمانی که دولت موقت تصمیم به انتخاب مسئولین استان آذربایجان با تأیید آیت ا... شریعتمداری گرفت (و  با نظر وی آقای مقدم مراغه ای استاندار آذربایجان شرقی شد) آقای پسندیده نظر خویش را در بند دوم یکی از یادداشتهایش بدین شرح نوشته است: « 2 - عقیده داشتم در تبریز حکومت مقتدر و شهربانی و نظامی قوی باشد لاغیر و فقط نماز و نماز جمعه باشد و تمام عملیات زیر نظر حکومت، استانداری و محاکم عادی با حضور یک عالم در هر محکمه عادی – توضیحاً : طبق قانون اساسی هم هست؛ ضرر مرجع برای نهضت از شاه زیادتر است حالا که بنا شده مامورین با نظر ایشان باشد دولت مامورین را انتخاب و بتصویب ایشان برساند و محرمانه شورای انقلابی لایحه‌ای تصویب کنند که استانداران و فرمانداران باید حایز شرایطی باشند مثلاً لیسانس دکتر در ... تا بعداً مامورین که با شرایط منطبق نیست رد کنند – نمیشود مامورین بدست اقای شریعتمدار باشد – تاکید فرمائید اقای مدنی را کاملاً مراقبت نمایند »

د – سند دیگر، نامه آقای پسندیده به امام خمینی در رابطه با غائله ایجاد درگیری خونین بوسیله حزب خلق مسلمان در سال 58 در تبریز است. توضیح اینکه بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب با چراغ سبز شوروی و با تحریک و حمایت آمریکا (که اسناد آن بعد از تسخیر سفارت آمریکا منتشر گردید) دولت بعثی عراق طرح تجزیه ایران را با شعار خودمختاری و با تقویت و تجهیز نیروهای ضد انقلاب که شامل طیف وسیعی از سلطنت طلبها (سالارجاف، اویسی، بختیار) و حزب دموکرات و گروهکهای کمونیستی و مائویستی (فدائیان خلق، پیکار و کومله) می شد را در کردستان پیگیری نمود؛ حزب خلق مسلمان که از حمایت آقای شریعتمداری برخوردار بود (با تحرکات دو تن از سران این حزب: مقدم مراغه ای و حسن نزیه) غائله ای مشابه را در آذربایجان تدارک دیدند که به تصرف چند ساعته رادیو تلویزیون و برخی مراکز دیگر انجامید و البته هر دو توطئه با هوشیاری مردم و پیشمرگان مسلمان کردو با فرمان بسیج امام خمینی و رشادت شهید چمران در کردستان، و در آذربایجان نیز در همان روزهای نخست با خیزش عمومی مردم غیور تبریز و سراسر آذربایجان که برجسته ترین سهم را در پیروزی انقلاب داشتند نقش بر آب شد که پیامد آن عدول و برگشت جمع کثیری از مقلدین آقای شریعتمداری و اعلام جدایی اکثریت اعضای شورای مرکزی حزب خلق مسلمان از این حزب بود. در اوج غائله مذکور آقای پسندیده در یادداشتی که به دفتر امام خمینی ارسال کرده است ضمن اشاره به آمادگی مردم تبریز برای مقابله با حزب خلق مسلمان، اطلاعات موثق خویش از جلسه هماهنگی گروهکهای ضد انقلاب در کردستان با حزب مذکور برای ایجاد درگیری منجر به خونریزی در تبریز را چنین گزارش کرده است : « ... گفته‎ اند که چند نفر کشته اگر داشته باشید ما بکمک خواهیم آمد و مطابق مذاکره‎ای دیگر؛ باید در میاندواب و منطقه‌ی ارومیه مراقبت بعمل آید که کردها نتوانند تبریز بروند و آقای حسنی رفتنشان از ارومیه به تبریز مضر است و بعقیده اقای مدنی صلاح نیست – باید اقای حسنی ارومیه را مواظبت کنند و از رفتن کردها جلوگیری کنند تبریز مردم با اقای شریعتمداری نوعاً موافق نیستند و عدول مینمایند – در تلویزیون تبریز و رادیو اخلال میشود و بعضی مامورین مورد اطمینان نیستند از تبریز مردم اجازه حمله میخواهند و اقای مدنی مخالف زد و خورد هستند و حق دارند. مدتی قبل عریضه کردم که مراقبت از راههای ورود به تبریز بعمل آید چرا عمل نشد .... روز اربعین نقشه دارند و برنامه برای تبریز و قم و تهران دارند رادیو باید اعلام کند که حزب خلق مسلمان به تحریک بعضی قصد دارند در تهران و قم و تبریز آشوب کنند ... »  

 ه – بعد از پیروزی انقلاب اسناد جلسات متعدد آقای شیخ غلامرضا زنجانی پیشکار فعال بیت آقای شریعتمداری با مقامات ساواک و نمایندگان ویژه دربار شاه برای برنامه ریزی ایجاد شکاف در جامعه و شکست نهضت به دست آمده بود. آقای پسندیده در زمانی که با تحریکات و بهره برداری حزب خلق مسلمان، مصاحبه ها و مواضع اختلاف انگیز آقای شریعتمداری شدت گرفته بود، در بخشی از گزارشاتش به امام خمینی می نویسد: «... نمیدانم نامه عصر امروز اقای شریعتمدار را خطاب بعلمای ولایات حضورتان آورده‎اند یا خیر – آیا صلاح هست سوابق مرحوم آقا شیخ غلامرضا با مقامات را آقای خلخالی یا دیگری یا بدون اسم فتوکپی کنند یا خیر محتاج به بررسی و مشاوره است »

ضمنا قبل از برگزاری رفراندوم جمهوری اسلامی، آیت الله پسندیده در بخشی از نامه خویش به امام خمینی می نویسد: «... بیانات و نشریه های مربوط باقای شریعتمداری و حمله های انحصار طلبی و غیره برای جلب اقشار و احزاب میانه و چپ و تندرو است و جلب هم خواهند شد. پسر ایشان بیانات موهنی داشته و انحصار طلبی را میگفته است؛ آیا برای جلوگیری از اختلاف و جلوگیری از اثر اعلام اقای شریعتمداری دایر بر اینکه ( من در رفراندم ... شرکت نمیکنم ) اعلام باینکه در مجلس شورای ملی وکلای ملی در سال سوم و چهارم موظفند قانون اساسی را بررسی و مورد تصویب و اصلاح قرار دهند مصلحت و مقتضی است یا خیر»

چنانکه مرحوم آقای پسندیده با توجه به به اخباری که در رابطه با وقوع کودتاهای احتمالی مطرح بوده است طی یادداشتی به دفتر امام می نویسد: « دخالت سربازها در احزاب خطرناکترین نظری است که آقای شریعتمداری به اشتباه در مصاحبه گفته اند و این به هر نحوی شده لازم است جلوگیری شود و این عمل مکمل و موید سرپیچی افراد و درجه دارها از فرمانده است و مطابق اطلاع واصل وقتی رادار نشان میدهد که هواپیماها به ایران حمله می خواهند بکنند و فرمانده دستور جلگویری می دهد افراد میگویند باید به نظر همه و با مشاوره همه باشد و درنتیجه حملات شروع شده و مشاوره انجام نشدنی است؛ سرپیچی در تمام یا اکثر پادگانها مشهود است»

و – سند زیر بیانگر آن است که آقای پسندیده نه تنها هیچ نگاه انتقادی نسبت به شرایطی که بواسطه مواضع آقای شریعتمداری منجر به برخورد با ایشان گردید نداشته است بلکه ایشان علاوه برگزارشاتی که در این رابطه به امام خمینی مستمرا داده است شخصا در متن مقابله با جریان تحت حمایت آقای شریعتمداری حضور داشته و همزمان که برای کاهش شکاف بین ایشان و مسئولین نظام و امام پیگیر بوده است برای تحکیم مواضع مخالفان حزب خلق مسلمان در تبریز نظیر مرحوم شهید قاضی طباطبایی و شهید مدنی فعال بوده و حتی بر خلاف دروغی که در نامه جعلی از قول ایشان با عبارتی رکیک بر علیه آیت الله سید حسین موسوی تبریزی در مقام حمایت از آقای شریعتمداری نسبت داده اند، آقای پسندیده طبق سند زیر شخصا با تعریف از آقای موسوی تبریزی ایشان را برای اعزام به تبریز جهت رفع غائله حزب خلق مسلمان پیشنهاد داده است:

ز – آخرین نمونه از اسناد فراوانی  که دروغ بودن مطلب نسبت داده شده در نامه جعلی به آقای پسندیده - که ایشان را در موضع دفاع از مرجعیت آقای شریعتمداری معرفی کرده - نامه ای است که طی آن آقای پسندیده پیشنهاد تهیه و تصویب لایحه و یا طرح مصونیت مراجع تقلید را به امام خمینی داده است. تصریح به استثنا نمودن آقای شریعتمداری از عنوان «مراجع عظام» صراحتا بیانگر نظر آقای پسندیده در عدم شمول مصونیت ایشان (به دلایلی که پیشتر اشاره کردم) می باشد بخصوص اینکه آقای پسندیده پیشنهاد خویش را برای تضمین مصونیت مراجع تقلید صالح در ابراز نظرات مخالف حکومت داده است. ایشان نامه را با همان عبارت همیشگی «روحی فداک» آغاز کرده و پس از بیان سه موضوع دیگر در بند چهارم می نویسد:

«...   4 - برای مصونیت مراجع عظام (نه آقای شریعتمداری) محتاج بقانون مصونیت هستیم شورای نگهبان، شورای قضات، دادگستری، ولایات کشور، دولت ،یکی از اینها لایحه، یا وکلای صالح، طرحی برای مصونیت، محرمانه تهیه کنند و بتصویب برسانند که مراجع مصونیت دارند و اگر احیاناً مرجعی بتکالیف خود واقف نبود یا اشتباه کرد سایر مراجع میتوانند بموارد اشتباه یا تخلف از تکالیف رسیدگی و با اتفاق آراء یا 3/2 مراجع، از مرجع مورد رسیدگی مؤاخذه و رسیدگی بعمل آورند و الّا در آتیه وای بر مراجع صالح ضد حکومت است (همیشه اوضاع موافق مرام نیست)»

ح – در نامه جعلی،  آقای پسندیده را مدافع آقای قمی و در برابر امام معرفی کرده اند در حالیکه پس از انتشار بیانیه تند آقای قمی، آقای پسندیده در حاشیه نامه اش به امام خمینی که در آن نسبت به خطر سازمان منافقین و لزوم متحد شدن روحانیت در اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی هشدار داده است  می نویسد: « آقای قمی بسیار بی احتیاط علیه همه گفته اند، بسیار تکیه کرده و دست به دست می گردد؛ به همه ارگانها حمله کرده است؛ باب [حمله] را مفتوح کرده».

ط - ضمنا در نامه جعلی از  قول آقای پسندیده واژه ای زشت و ناپسند برعلیه مرحوم آیت الله محمدی گیلانی نسبت داده اند در حالیکه آقای پسندیده ایشان را در چندین مورد در نامه های خویش به امام خمینی برای رسیدگی به امور مهم قضائی پیشنهاد نموده و از ایشان بعنوان شخصیتی «بسیار متین، پخته و صالح » یاد کرده است گذشته از این، آقای محمدی گیلانی یکی از توثیق کنندگان و معرفین عالمان دینی برای صدور اجازات شرعی آقای پسندیده بوده است:

روابط آیت الله پسندیده با امام خمینی:

آیت الله سید مرتضی پسندیده هفت سال از برادرش حضرت امام خمینی بزرگتر بود. اجتهاد ایشان را بزرگانی همچون آیت الله ضیاء الدین عراقی و آیت الله حاج شیخ عبد الکریم حایری یزدی امضا کرده اند (آرشیو اسناد دفتر امام خمینی). امام خمینی برخی از دروس مقدماتی حوزه را نزد ایشان فراگرفت. از آغاز دورانی که امام خمینی به مرجعیت عامه رسید آقای پسندیده تا پایان عمر طولانی خویش (که به 101 سال رسید) بعنوان وکیل مطلق امام در امور حسبیه و وجوهات شرعی مورد مراجعه میلیونها نفر از مقلدین امام بود و اجازات شرعی بسیاری از علما و روحانیون بعنوان نمایندگان امام خمینی را ایشان با اذنی که بصورت وکالت در توکیل از امام خمینی داشت صادر می نمود. در زمانی که فشارهای رژیم شاه برای قطع ارتباط ایشان با مقلدین و مبارزین فزونی یافت امام خمینی طی پیامی به مردم ایران و پاکستان و افغانستان و دیگر ممالک اعلام نمود : «مهر و امضاء حضرت مستطاب حجه الاسلام و المسلمین آقای حاج سید مرتضی پسندیده دامت برکاته اخوی معظم اینجانب و وکیل من در این امور بمنزله مهر و امضاء اینجانب است»

رابطه مرحوم آقای پسندیده با امام خمینی همواره از ابتدا تا زمان رحلت امام فراتر از روابط عاطفی دو برادر و سرشار از ادب و تکریم بوده است. این واقعیت را صدها نوشته ایشان گواهی می دهد. نمونه ای از مکاتبات آقای پسندیده با امام را قبلا آوردم در اینجا فقط چند نمونه از فرازهای نامه های امام خمینی که بعد و قبل از تاریخ نامه جعلی مورد بحث نوشته اند را نقل می کنم :

امام خمینی در سال 65 با اطلاع از کسالت برادرشان و اینکه ایشان پاسخگویی به مراجعین را – احتیاطا - بر پذیرش سفارش پزشکان به استراحت خویش ترجیح داده است در نامه ای بتاریخ 13 فروردین 65 یعنی چند سال بعد از تاریخ نامه جعلی مورد بحث، خطاب به آیت الله پسندیده چنین نوشته است:

«برادر بزرگوارم، قربانت شوم شما را به خداى متعال قسم مى‌دهم به حرفهاى دکتر ترتیب اثر دهید. چرا موجب نگرانى همه مى‌شوید؟ خداوند لازم نموده است که در مواقع احتمال ضرر، انسان از آنچه موجب است اجتناب کند، اگر چه ترک حج و صوم و صلاة باشد. شما مى‌خواهید موافق حکم خدا عمل کنید، کارى نکنید که خداوند نعوذ باللَّه از شما ناراضى باشد. این احتیاطات شما بر خلاف شرع است و لازم است از آن اجتناب فرمایید. و السلام .» (صحیفه امام ج20 ص30)

آنچه که در نامه فوق آمده است استمرار همان رابطه ای است که سالها پیش از آن بین امام و آقای پسندیده برقرار بوده است .

امام خمینی در نامه ای بتاریخ 9 اسفند 1349 از نجف به فرزندشان در قم می نویسد: « خدمت حضرت حجت الاسلام و المسلمین عمّ مکرم سلام برسانید. براى ایشان نگران هستم؛ مى‌ترسم این رفت و آمد براى مزاج ایشان ناراحتى تولید کند و موجب استراحت ایشان در قم فراهم نباشد » (صحیفه امام ج2 ص336)

و در نامه ای دیگر بتاریخ 3 فروردین 1351 می نویسد: « احمد عزیزم، ان شاء اللَّه تعالى سلامت باشید. ماها بحمد اللَّه تعالى سلامت هستیم. از اینکه حضرت آقاى اخوى با تنهایى مى‌گذرانند نگران هستم؛ نگذارید به ایشان بد بگذرد» (صحیفه امام ج2 ص426)

و در نامه به یکی از مسئولین دفترشان در قم می نویسد: «... الساعه اطلاع حاصل شد که آقا [: پسندیده] تشریف آورده‌اند. شما مى‌دانید مقدار علاقه من را به ایشان و وضع مزاج و کِبَر سن ایشان را. باید براى کارها- که شاید از سابق بیشتر شود- کمک کارهایى باشد و جنابعالى ناظر به امور باشید که کارها اولًا لنگ نشود و ثانیاً به ایشان تحمیل نشود» (صحیفه امام ج3 ص 453)

و در نامه ای بتاریخ  7 خرداد 1357 می نویسد: « امروز تلفن شد که آقا کسالت دارند و تنها، بدون خادم، و وضع غذا و پذیرایى ایشان مختل است؛ فوق العاده نگران هستم. لازم است یک خادم پیش ایشان باشد؛ یا مشهدى رضا و مشهدى ناد على به نوبت بروند یا کس دیگر که آشپزى بداند برود نزد ایشان- با هر قیمت که اجرت مى‌خواهد. من منتظرم که شما به من سلامت ایشان و رفاه ایشان را اطلاع دهید. موکول نکنید به دیگران؛ خودتان مستقیماً دخالت کنید. این جانب را از اضطراب و ناراحتى بیرون بیاورید و اگر ایشان کسالت دارند، طبیب از هر جا ممکن است ببرید و مرا مطلع کنید» (صحیفه امام ج3 ص403)

بعد از تشدید کسالت آیت الله پسندیده در سال 65 بنا به سفارش اکید امام خمینی، ایشان از قم به تهران منتقل و در مجاورت جماران در محل سکونت فرزندشان مستقر شد و امام خمینی تا زمان حیاتشان – تقریبا بدون استثناء - هر روز صبح قبل از هر مطلب دیگری توسط اعضای دفتر و مرحوم حاج احمد آقا از ایشان احوالپرسی و سفارش به رسیدگی می نمود.

از سال بعد از رحلت امام نیز  با شدت گرفتن بیماری آیت الله پسندیده، مرحوم حاج احمد آقا ایشانرا به منزل خویش در جوار خانه حضرت امام آورد و شخصا روزانه ساعاتی را در خدمت ایشان می گذراند. بعد از ارتحال زودهنگام فرزند امام نیز آقای پسندیده همینجا بستری بودند و اعضای بیت حضرت امام در پرستاری از ایشان، منسوبین آن مرحوم را یاری می کردند. آیت الله پسندیده در همین مکان در کنار خانه امام در سال 1375 به دیار باقی شتافت و در همان حیات کوچک خانه امام و روی همان تختی که امام را غسل داده بودند، غسل داده و کفن شد و در حرم مطهر حضرت معصومه (ع) در قم مدفون گردید.

تفاوت دیدگاه آیت الله پسندیده با امام خمینی در برخی از مسائل سیاسی که در بعض مکاتبات ایشان مشهود است  بنا بر آنچه که مستندا اشاره کردم  بین آیت الله پسندیده و برادرش حضرت امام خمینی - علیرغم تفاوتهایی که در برخی از مواضع سیاسی و اجتماعی وجود داشته که در بعضی از نامه های ایشان مشهود است - در تمام دوران همراهی این دو برادر در طول نهضت و پس از انقلاب اسلامی تا آخرین روز حیاتشان نشانه ای از کمترین بی حرمتی تا چه رسد به اعلام قهر و جدایی وجود ندارد و آنچه که در نامه جعلی به مرحوم آقای پسندیده نسبت داده اند دروغی ناشیانه بیش نیست.