آنتی بادی اسپایکوژن برای دوز سوم چقدر است؟

دکتر  پیام طبرسی  روز دوشنبه در نشست خبری افزود: مطالعات نشان می دهد افرادی که واکسیناسیون اولیه آنها برپایه ویروس غیرفعال بوده با تزریق دز سوم واکسن اسپایکوژن بیش از ۲۵ برابر آنتی بادی خنثی کننده در آنها ایجاد شده است.

وی ادامه داد: دز یادآور واکسن اسپایکوژن بسیار خوب عمل کرده و این واکسن می تواند به عنوان دز سوم همه واکسن ها به خصوص واکسن های ویروس کشته شده استفاده شود.

محقق اصلی طرح مطالعاتی واکسن اسپایکوژن خاطرنشان کرد: اسپایکوژن به سبد واکسن های موجود کشور اضافه شده است. با اضافه شدن این واکسن، مردم حق انتخاب بیشتر برای تزریق به خصوص دز سوم واکسن کرونا پیدا کردند.

طبرسی یادآور شد: ۱۷ هزار و ۵۷۶ داوطلب در مجموع در فازهای مطالعاتی دوم، سوم و دز یادآور واکسن اسپایکوژن حضور داشتند که جای تقدیر و تشکر دارد. این افراد در یک دوره بحرانی که سویه دلتا در کشور جولان می داد در مطالعه بالینی این واکسن شرکت کردند.

وی با یادآوری اینکه در تزریق دز سوم واکسن کرونا در کشور عقب هستیم، گفت: بین ۱۲ تا ۱۳ میلیون نفر در ایران تاکنون دز یادآور واکسن را تزریق کرده اند و درواقع ۴۰ تا ۵۰ میلیون دز یادآور عقب هستیم.

عضو کمیته علمی ستاد کشوری کووید۱۹ ادامه داد: در ایران حدود ۶۰ میلیون نفر دز اول واکسن کرونا را تزریق کرده و حدود ۵۳ میلیون نفر هم دز دوم واکسن را زده اند.

طبرسی با بیان اینکه واکسن‌های پروتئینی عارضه بسیار کمی دارند، افزود: این واکسن‌ها وقتی برای دز یادآور(بوستر) استفاده می‌شوند، سیستم ایمنی بدن تقویت می شود. تزریق مکرر برخی واکسن‌ها مانند وکتوربیس ها (غیرفعال‌شده  ویروس) شاید به صلاح نباشد ولی در استفاده از واکسن پروتئین نوترکیب به دلیل عارضه کمتر این موضوع میسر است.

وی درباره تاثیر واکسن‌ها بر سویه اومیکرون هم گفت: این سویه جدید است و تحقیقات تاثیر واکسن ها برروی این سویه همچنان ادامه داد. این موضوع در خصوص سویه اومیکرون ثابت شده که کسانی که دز سوم واکسن کرونا را تزریق کرده اند سطح ایمنی بیشتری دارند. مطالعات در این زمینه باید کامل شود تا در صورت نیاز واکسن های موجود در برابر اومیکرون هم بازطراحی شوند.

محقق اصلی طرح مطالعاتی واکسن ایرانی- استرالیایی اسپایکوژن با یادآوری اینکه معمولا دو هفته بعد از تزریق دز سوم واکسن کرونا، ایمنی‌ افزایش می‌یابد، گفت: درباره تزریق دز چهارم واکسن کرونا هنوز هیچ موضوعی مشخص نیست. واکسن‌ها معمولا حدود سه تا ۶ ماه ایمنی ایجاد می کنند، با احتمال اوج گیری مجدد برخی کشورها به دز چهارم هم فکر می‌کنند و هنوز تصمیم‌گیری در این زمینه زود است.

طبرسی همچنین گفت: در مورد اسپایکوژن سوءتفاهمی پیش آمده بود که این واکسن را شاید نتوان به بیماران زمینه‌ای تزریق کرد، درحالی که در فاز سوم طرح مطالعاتی حدود هفت هزار و ۷۰۰ نفر شرکت کننده دارای بیماری‌های زمینه‌ای بودند و هیچ محدودیتی در تزریق به این افراد وجود نداشت.

دکتر ساغر براتی  مسوول علمی بخش تحقیق و توسعه واکسن "اسپایکوژن" (واکسن ایرانی - استرالیایی کرونا)هم در ادامه این نشست خبری گفت: نتایج مطالعه دز یادآوز این واکسن نشان می دهد، افرادی که واکسن تزریقی اولیه آنها برپایه پروتئین نوترکیب بوده با تزریق دز یادآور این واکسن حدود ۱۱ برابر افزایش در آنتی بادی خنثی کننده ایجاد می شود.

وی اضافه کرد: همچنین در افرادی که واکسیناسیون اولیه آنها برپایه پلتفرم وکتوربیس ها (غیرفعال‌شده  ویروس) مانند آستارازنکا و اسپوتنیک ، حدود ۱۴ برابر افزایش آنتی بادی های خنثی کننده ایجاد شد.

این محقق افزود: افرادی هم که واکسیناسیون اولیه آنها برپایه ویروس غیرفعال از جمله سینوفارم و برکت بوده با تزریق دز سوم واکسن اسپایکوژن بیش از ۲۵ برابر آنتی بادی خنثی کننده در آنها افزایش یافت.

براتی گفت: این واکسن حاصل همکاری شرکت سیناژن در ایران و شرکت وکسین در استرالیا است. شرکت سیناژن از آنجایی که سابقه طولانی در تولید داروهای پروتئینی از جمله داروهای درمان ام اس، سرطان و...  دارد، زیرساخت تولید محصولات پروتئینی را دارا است.

وی افزود: مطالعات حیوانی واکسن اسپایکوژن در استرالیا و آمریکا انجام شد و مقاله آن در مجلات معتبر به چاپ رسیده است. در مطالعه بر موش‌ها و راسوها واکسن کاملا ایمن بوده و تحمل پذیری مناسب داشته و به لحاظ ایمنی‌زایی هم موفق بوده است.

مسوول علمی بخش تحقیق و توسعه واکسن اسپایکوژن تاکید کرد: با توجه به نتایج مطلوب مطالعات حیوانی این واکسن، مطالعات فاز اول اسپایکوژن در استرالیا روی ۴۰ داوطلب سالم بین ۱۸ تا ۶۵ سال با هدف بررسی ایمنی انجام شد و طبق نتایج این واکسن کاملا ایمن شناخته شد.

براتی ادامه داد: با توجه به نتایج مطلوب مطالعات فاز اول، نتایج به سازمان غذا و داروی ایران ارایه شد و مجوز آغاز فاز دوم بر ۴۰۰ نفر در ایران صادر شد.

وی خاطرنشان کرد: نتیجه مطالعه فاز دوم تست انسانی این واکسن نشان داد واکسن اسپایکوژن توانسته ایمنی‌زایی ۸۷ درصدی ایجاد کند. سرم افراد واکسینه شده هم در مواجهه با انواع جهش‌ها مانند بتا، گاما، دلتا، لامبدا مورد بررسی قرار گرفت که خنثی سازی مطلوبی داشت.

این محقق تصریح کرد: پس از فاز دوم مجوز شروع فاز سوم توسط سازمان غذا و دارو روی ۱۶ هزار و ۸۷۶ نفر صادر شد. این مطالعه زمانی آغاز شد که کشور با سویه دلتا مواجه بود؛ در نتیجه اثربخشی محاسبه شده در این فاز بر این سویه بود که کاملا مطلوب و مورد تایید بود.

براتی افزود: پس از فاز سوم، مطالعه تجویز اسپایکوژن به عنوان دز بوستر روی ۳۰۰ داوطلب انجام شد. از نکات مهم مطالعه دز یادآور، مطالعه در گروه‌های سنی متنوع ۱۸ تا ۹۰ سال است که بیماری‌های زمینه‌ای متنوع از جمله دیابت، فشارخون، گرفتگی عروق کرونر و... داشتند و در نتیجه مطالعه فاز بوستر قابل تعمیم به جمعیت عمومی جامعه بود.

اسپایکوژن از دسته واکسن‌های Subunit از نوع پروتئین نوترکیب است. پروتئین ساخته شده، مشابه پروتئین اسپایک ویروس SARS-CoV-۲ است، این پروتئین‌ها که با روش‌های مهندسی ژنتیک و توسط سلول‌های خاصی تولید، خالص‌سازی و آماده استفاده می‌شود.

این واکسن با همکاری یک‌ شرکت استرالیایی در شرکت سیناژن ایران تولید شده و مجوز مصرف اضطراری را اخذ کرده است. بر اساس نتیجه مطالعه دز یادآور (بوستر) این واکسن، افزایش تا ۲۵ برابری غلظت آنتی‌بادی خنثی‌کننده پس از دریافت اسپایکوژن به عنوان دز بوستر مشاهده شده است.