معنای تحولات سیاسی در پاکستان برای کشورهای جهان چیست؟

تایمز آو ایندیا در گزارشی نوشت: عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، رأی عدم اعتمادی را که به نظر می‌رسید روز یکشنبه شکست می‌خورد، مسدود کرد و به رئیس‌جمهور توصیه کرد که دستور برگزاری انتخابات جدید را بدهد، که خشم مخالفان را برانگیخت و بحران سیاسی کشور را عمیق‌تر کرد.

 اقدامات عمران خان ابهام زیادی در اسلام آباد ایجاد کرده است و کارشناسان قانون اساسی در مورد قانونی بودن آنها بحث می کنند و به این فکر می کنند که آیا عمران خان و رقبای او می توانند راهی بیابند یا خیر.

کشور مجهز به سلاح هسته ای با بیش از ۲۲۰ میلیون نفر بین افغانستان در غرب، چین در شمال شرقی و رقیب هسته ای هند در شرق قرار دارد که آن را از اهمیت استراتژیک حیاتی می کند.

از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۱۸، لفاظی های خان بیشتر ضد آمریکایی شده است و او تمایل خود را برای نزدیک شدن به چین و اخیراً روسیه - از جمله گفتگو با رئیس جمهور ولادیمیر پوتین در روز آغاز حمله به اوکراین، ابراز کرده است.

در عین حال، کارشناسان سیاست خارجی آمریکا و آسیا گفتند که ارتش قدرتمند پاکستان به طور سنتی سیاست خارجی و دفاعی را کنترل می کند و در نتیجه تأثیر بی ثباتی سیاسی را محدود می کند.

این تحولی که بسیاری انتظار دارند منجر به خروج خان شود، برای کشورهایی که از نزدیک در پاکستان درگیر هستند، چه معنایی دارد:

افغانستان

روابط بین سازمان اطلاعات نظامی پاکستان و طالبان شبه نظامی اسلامگرا در سال های اخیر سست شده است.

 اکنون طالبان به قدرت بازگشته اند و قطر که به دلیل کمبود پول و انزوای بین المللی با یک بحران اقتصادی و انسانی مواجه است، مسلما مهمترین شریک خارجی آنهاست.

لیزا کورتیس، مدیر برنامه امنیتی هند و اقیانوس آرام در اندیشکده امنیت نوین آمریکا، گفت: "ما (ایالات متحده) به پاکستان به عنوان مجرای طالبان نیاز نداریم. قطر قطعاً اکنون این نقش را بازی می کند. 

تنش بین طالبان و ارتش پاکستان که چندین سرباز را در حملات نزدیک به مرز مشترک خود از دست داده اند، افزایش یافته است. پاکستان از طالبان می‌خواهد تا برای سرکوب گروه‌های افراطی بیشتر تلاش کند و نگران است که آنها خشونت را در پاکستان گسترش دهند. این اتفاق از قبل شروع شده است.

تنش بین طالبان و ارتش پاکستان که چندین سرباز را در حملات نزدیک به مرز مشترک خود از دست داده اند، افزایش یافته است. پاکستان از طالبان می‌خواهد تا برای سرکوب گروه‌های افراطی بیشتر تلاش کند و نگران است که آنها خشونت را در پاکستان گسترش دهند. این اتفاق از قبل شروع شده است.

خان نسبت به بسیاری از رهبران خارجی کمتر از طالبان در مورد حقوق بشر انتقاد کرده است.

هند

همانند افغانستان، این ارتش پاکستان است که سیاست را در منطقه حساس کنترل می کند و تنش ها در امتداد مرزهای واقعی در آنجا به پایین ترین سطح خود از سال ۲۰۲۱ رسیده است.

اما به دلیل بی اعتمادی عمیق نسبت به طیف وسیعی از موضوعات از جمله انتقاد شدید خان از نخست وزیر نارندرا مودی، به دلیل مدیریت حملات به مسلمانان در هند، سال ها هیچ گفتگوی دیپلماتیک رسمی بین رقبا وجود نداشت.

کاران تاپار، یک مفسر سیاسی هندی که روابط هند و پاکستان را از نزدیک دنبال کرده است، گفت که ارتش پاکستان می تواند بر یک دولت غیرنظامی جدید در اسلام آباد فشار بیاورد تا بر اساس آتش بس موفق در کشمیر ایجاد شود.

ژنرال قمر جاوید باجوا، فرمانده ارتش پاکستان روز شنبه گفت که کشورش آماده است در صورت موافقت هند در موضوع کشمیر پیشرفت هایی بدست آید.

سلسله سیاسی شریف در طول سال‌ها در خط مقدم چندین ابتکار عمل به هند بوده است.

چین

خان همواره بر نقش مثبت چین در پاکستان و در کل جهان تاکید کرده است.

در همان زمان، کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) ۶۰ میلیارد دلاری که همسایگان را به هم متصل می کند، عملاً تحت نظر دو حزب سیاسی مستقر پاکستان که هر دو خواهان کناره‌گیری خان از قدرت هستند، مفهوم‌سازی و راه‌اندازی شد. شهباز شریف، رهبر اپوزیسیون و جانشین احتمالی آن، مستقیماً به عنوان رهبر استان شرقی پنجاب با چین معامله کرد و شهرت او به دلیل اجرای پروژه‌های زیربنایی بزرگ در حالی که از موقعیت سیاسی پرهیز کرد، در واقع می‌تواند خوشایند و مورد استقبال پکن باشد.

آمریکا

کارشناسان آسیای جنوبی مستقر در ایالات متحده گفتند که بعید است بحران سیاسی پاکستان برای رئیس جمهور جو بایدن که با جنگ اوکراین دست و پنجه نرم می کند اولویت باشد، مگر اینکه به ناآرامی های گسترده یا افزایش تنش با هند منجر شود.

رابین رافل، دستیار سابق وزیر امور خارجه در جنوب آسیا که از همکاران ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی است، گفت: ما کارهای مهمتری برای انجام دادن داریم.

به گفته برخی تحلیلگران، با حفظ کنترل پشت پرده سیاست های خارجی و امنیتی توسط ارتش پاکستان، سرنوشت سیاسی خان یک نگرانی عمده نبود.

کورتیس که به عنوان معاون دستیار رئیس جمهوری سابق آمریکا در دولت دونالد ترامپ کار می کرد، گفت: از آنجایی که این ارتش است که سیاست هایی را که ایالات متحده واقعاً به آن اهمیت می دهد، یعنی افغانستان، هند و سلاح های هسته ای، هدف می گیرد، تحولات سیاسی داخلی پاکستان تا حد زیادی برای ایالات متحده بی ربط است.

وی افزود که سفر خان به مسکو از نظر روابط ایالات متحده یک "فاجعه" بوده است و یک دولت جدید در اسلام آباد حداقل می تواند "تا حدی" به بهبود روابط کمک کند.

خان ایالات متحده را مسئول بحران سیاسی کنونی دانسته و گفته است که واشنگتن خواهان برکناری او به دلیل سفر اخیر به مسکو است.