رمزگشایی از هدف روحانی در انعقاد قرارداد 25 ساله با چین/ «معمار» این توافقنامه چه کسانی بودند؟

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین؛ تاریخچه قرارداد ۲۵ ساله میان ایران و چین به سفر «شی جین پینگ» رییس جمهوری چین در ۳ بهمن ماه سال ۹۴ و دقیقا شش ماه بعد از برجام، به تهران باز می گردد. زمانی که دو کشور بیانیه مشترک و رسمی را امضا کردند که در یکی از بندهای آن از اراده راسخ دو طرف برای گسترش همکاری های جامع ۲۵ ساله سخن گفته شد.

رییس جمهوری چین پس از این توافق گفت: «اقتصاد چین و ایران مکمل یکدیگر هستند و در این سفر درخصوص برنامه‌ریزی برای همکاری استراتژیک ۲۵ ساله به توافق رسیده‌ایم و آماده گسترش و تعمیق همکاری‌ها در بخش‌های فرهنگی، آموزشی، فناوری، نظامی و امنیتی در سطح شرکای راهبردی هستیم و ایجاد سازوکاری برای افزایش همکاری‌های امنیتی در مواجهه با تروریسم را ضروری می‌دانیم.»

در ادامه،از سال ۱۳۹۸، این پیمان به‌طور جدی مورد بحث وزرای خارجه دو کشور قرار گرفت و چند متن پیش‌نویس، میان ایران و چین مبادله شد. حضور چین در برجام و تنش زدایی از روابط خارجی ایران با کشورهای اروپایی و امریکایی و همچنین سیاست خارجی متوازن ایران، چین را برای انعقاد قرارداد۲۵ ساله با ایران ترغیب کرد.چه آنکه تلاشها برای انعقاد این قرارداد در دولت های قبلی نیز به دلیل وجود تحریم ها با موانع جدی رو به رو شده بود.

یک سال بعد و در یکم تیرماه۱۳۹۹ حسن روحانی، پیش‌نویس نهایی برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع ایران و چین را در جلسه هیئت دولت بررسی و تأیید کرد. در آن نشست به وزارت امور خارجه ایران مأموریت داده شد که طی مذاکرات نهایی با طرف چینی، براساس منافع متقابل بلندمدت، این برنامه را به امضای طرف‌ها برساند.

همان زمان، غلامرضا انصاری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه ،گفته بود این سند، تنها اقتصادی نیست و سند نهایی در«بخش‌های مختلف قضایی، مجلس و غیره دو کشور ورود کرده‌است.» به گفته وی اهداف این سند در مدت ۲۵ سال تکمیل می‌شود و قرار است معاملات با واحد پولی کشور چین یعنی «یوان» صورت گیرد. در ۷ فروردین ۱۴۰۰، این سند توسط محمدجواد ظریف و وانگ یی، وزرای خارجه ایران و چین، امضا شد.

این همکاری راهبردی ۲۵ ساله در دیدار رییس جمهور چین با رهبر انقلاب هم تکرار شد و ایشان در ۱۳۹۴/۱۱/۰۳ تاکید کردند: «دولت و ملت ایران همواره به دنبال گسترش روابط با کشورهای مستقل و قابل اطمینان همچون چین بوده و هستند و بر همین اساس، توافق روسای جمهوری ایران و چین برای یک روابط استراتژیک ۲۵ ساله، کاملاً درست و حکمت‌آمیز است.»

این موضوع همزمان با شیوع کرونا و تحمیل جنگ اقتصادی امریکا علیه ایران، در سفر «محمدجواد ظریف» وزیر امورخارجه به چین پی گرفته و سند ابتدایی و پیش نویس به مقامات چینی ارائه شد. در ادامه تعیین جزییات مورد نظر ایران و چین درباره همکاری مشترک، اول تیر ماه سال جاری هیات دولت پیش‌نویس دیگری از این برنامه ۲۵ ساله را تصویب و ظریف را مامور ادامه مذاکرات با چین کرد.

شش ماه پس از دیدار رییس جمهوری چین از ایران، پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری متن ابتدایی سند همکاری ایران با چین را به زبان انگلیسی منتشر کرد . سند جامع همکاری‌های ایران و چین توسط «محمد جواد ظریف» و «وانگ یی» وزیران خارجه دو کشور در محل وزارت امور خارجه امضا شد.

این سند،در بعد اقتصادی، تولیدات مشترک برای تأمین نیاز بازارهای داخلی و خارجی، همکاری‌های دو جانبه در حوزه انرژی ابعاد صنعتی، معدنی و زیست محیطی با اولویت همکاری در بخش زیرساختی، ارتباطی، مخابراتی، علمی، آموزشی و حوزه سلامت است.

همکاری در زمینه تسهیل در روابط مالی و بانکی، تعمیق روابط تجاری بخش خصوصی برای تجارت و همکاری رسانه‌ای، دانشگاهی از دیگرمحورهای همکاری این سند بلند مدت همکاری بین ایران و چین است.

متن کامل بیانیه ظریف و «وانگ یی» وزیران خارجه چین بدین شرح بود:

در سال ١٣٩۵ جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین بیانیه مشترک جامع راهبردی دو کشور را صادر کرده و دو طرف برای انعقاد یک برنامه همکاری جامع توافق کردند.

بعد از رایزنی‌ها و مذاکرات روز ٧ فروردین ١۴٠٠ «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و «وانگ ای» عضو شورای دولتی و وزیر امور خارجه جمهوری خلق چین برنامه همکاری جامع فیمابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین را در تهران امضا کردند.

این سند ظرفیت‌ها و چشم انداز همکاری دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در زمینه‌های مختلف ازجمله اقتصادی، فرهنگی و غیره را مورد بحث قرار داده است.

معتقدیم این سند بیش از پیش توسعه مداوم و مشارکت جامع راهبردی ایران و چین را ترویج خواهد کرد و برای دو ملت سعادت خواهد آفرید.

سیاست متوازن بین شرق و غرب باعث شد تا بعد از تحریم های امریکا علیه ایران که بعد از خروج از برجام، شدیدترین و پیچیده ترین تحریم ها را علیه ایران،ساماندهی کرد، ایران و چین به اتکا مذاکرات انجام شده حول قرارداد۲۵ ساله بین این دوکشور، بتوانند همکاری های موثری را در تامین واکسن برای ایرانی ها در زمان کرونا و دورزدن تحریم ها به انجام برساند. این موضوع،یکی از دور اندیشی ها و تدابیر انجام شده برای ایفای نقش موثر و کارامد در نظام بین الملل است که از سوی ایران در فاصله سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۰ پیگیری و به خنثی سازی تحریم ها و کنترل کرونا منجر شد.