چرا روسیه از موشک‌های مافوق صوت علیه اوکراین استفاده می‌کند؟

بنابر گزارش اسوشیتدپرس، روسیه از ماه اکتبر در تلاش برای تضعیف روحیه مردم و وادار کردن دولت اوکراین به پیروی از خواسته‌های کرملین، به طور منظم حملات مشابهی را انجام داده است.

امّا حملات پنجشنبه با حملات قبلی متفاوت بود، چراکه شامل تعداد بیشتری از موشک‌های مافوق صوتی بود که پیشرفته‌ترین سلاح‌ها در زرادخانه روسیه محسوب می‌شوند. اما مانند موشک‌باران‌های قبلی، حمله اخیر نیز نتوانسته است آسیب پایداری به شبکه انرژی کشور وارد کند، و گروه‌های تعمیرات به سرعت برق اکثر مناطق را بازگرداندند.

در اینجا نگاهی به آخرین حمله موشکی روسیه و تسلیحات استفاده شده می‌اندازیم.

مقامات اوکراینی و روسی چه گفتند؟

ژنرال والری زالوژنی، فرمانده ارتش اوکراین، گفت که روسیه 81 موشک و 8 پهپاد [ادعایی] شاهد ساخت ایران را در اوایل پنجشنبه در یک موج پرتاب کرد و پدافند هوایی اوکراین 34 موشک و چهار پهپاد را سرنگون کرد.

به گفته زالوژنی، این موشک‌ها شامل شش موشک مافوق صوت «کینژال» بود که پیشرفته‌ترین سلاح در زرادخانه روسیه است. یوری ایحنات، سخنگوی نیروی هوایی اوکراین تاکید کرد که اوکراین فاقد تجهیزات لازم برای رهگیری موشک‌های کینژال و موشک‌های قدیمی‌تر Kh-22 است که در حملات روز پنجشنبه استفاده شده بودند.

وزارت دفاع روسیه این رگبار موشکی را "حمله تلافی جویانه" خواند؛ در تلافی آنچه که مسکو حمله برون مرزی خرابکاران اوکراینی توصیف می‌کند که هفته گذشته به دو روستا در منطقه بریانسک در غرب روسیه حمله کردند. گروهی از روس‌ها که در تبعید خود خواسته هستند و در کنار نیروهای اوکراینی می‌جنگند، مسئولیت این حمله را بر عهده گرفتند، در حالی که اوکراین دست داشتن در این حمله را رد کرد. مسکو تعداد موشک‌های شلیک شده را اعلام نکرد، اما مدعی شد که به اهداف تعیین شده اصابت کرده است.

آخرین موشک‌باران چه تفاوتی با حملات قبلی روسیه داشت؟

تحلیلگران نظامی خاطرنشان کردند که تعداد موشک‌های کینژال مورد استفاده در حمله روز پنج‌شنبه در مقایسه با حملات قبلی که معمولاً بیش از یک یا دو عدد از این سلاح‌ها را شامل نمی‌شد، به‌طور قابل‌توجهی بیشتر بود.

کینژال یکی از جدیدترین و پیشرفته‌ترین سلاح‌های روسی است. ارتش روسیه می‌گوید این موشک بالستیک پرتاب‌شده از هوا تا 2000 کیلومتر برد دارد و با سرعتی معادل 10 برابر سرعت صوت پرواز می‌کند که رهگیری آن را دشوار می‌کند. ترکیبی از سرعت مافوق صوت و کلاهک سنگین به کینژال این امکان را می دهد تا اهداف به شدت مستحکم مانند پناهگاه‌های زیرزمینی یا تونل‌های کوهستانی را تخریب کند.

روسیه از همان روزهای اولیه تهاجم، از کینژال برای حمله به اهدافی در اوکراین استفاده کرده است، اما از این سلاح گرانقیمت به مقدار کم و تنها علیه اهداف با اهمیت بالا استفاده کرده است، چیزی که می‌تواند نشان‌دهنده تعداد اندک کینژال‌های موجود باشد.

اهداف دقیق حملات روسیه و خسارات ناشی از آن همچنان نامشخص است، زیرا مقامات اوکراینی این اطلاعات را کاملاً محرمانه نگه می‌دارند تا از دادن سرنخ به روسیه برای برنامه‌ریزی حملات آینده جلوگیری کنند. همچنین مشخص نیست که روسیه از کدام موشک‌ها برای هدف قرار دادن کدام تاسیسات استفاده کرده است، اگرچه مقامات غربی و تحلیلگران نظامی استدلال کرده‌اند که روسیه با کمبود روزافزون تسلیحات پیشرفته روبرو است، زیرا تولیدات جدید بسیار کندتر از آن است که بتواند مقدار استفاده شده را جبران کند.

وزارت دفاع بریتانیا روز جمعه خاطرنشان کرد که فواصل بین حملات موشکی روسیه بیشتر شده است، احتمالاً «به این دلیل که روسیه اکنون نیاز دارد تا حجم قابل توجهی از موشک‌های تازه تولید شده را مستقیماً از کارخانه انبار کند تا بتواند حمله به اندازه کافی بزرگی ترتیب دهد که توان غلبه بر پدافند هوایی اوکراین را داشته باشد.

کینژال توسط جت‌های جنگنده MiG-31 حمل می شود که برخی از آنها در بلاروس مستقر هستند. روسیه از قلمرو متحد خود به عنوان سکوی تهاجم استفاده کرده و نیروها و سلاح‌های خود را در آنجا حفظ کرده است.

روسیه از چه سلاح‌های دیگری استفاده کرد؟

ارتش اوکراین گفت که رگبار روز پنجشنبه شامل شش موشک قدیمی Kh-22 نیز بود که توسط بمب افکن‌های سنگین Tu-22M پرتاب می‌شوند و با سرعت بیش از سه برابر سرعت صوت پرواز می‌کنند.

این سلاح عظیم که بردی معادل 600 کیلومتر دارد و قدمت آن به دهه 1970 باز می‌گردد، توسط اتحاد جماهیر شوروی برای حمله به ناوهای هواپیمابر آمریکا و سایر کشتی‌های جنگی طراحی شد. به لطف سرعت مافوق صوت و کلاهک سنگین 630 کیلوگرمی آن، این موشک مشت کوبنده‌ای دارد، اما سیستم هدایت قدیمی آن می‌تواند آن را در برابر اهداف زمینی بسیار نادقیق کند و احتمال آسیب جانبی را افزایش دهد.

مانند حملات قبلی، روسیه همچنین موشک‌های کروز مدرن Kh-101 که توسط بمب افکن های استراتژیک حمل می‌شوند و موشک‌های کروز کالیبر که توسط کشتی‌های جنگی پرتاب می‌شوند را شلیک کرد. این موشک‌های دوربرد و با دقت بالا مادون صوت هستند و ارتش اوکراین گفته است که در دفع آن‌ها موفق بوده است.

یکی دیگر از پایه‌های ثابت در حملات روسیه، موشک‌های دفاع هوایی اس-300 هستند که روسیه علیه اهداف زمینی در فاصله نسبتاً کمتری از خط مقدم استفاده می‌کند. در حالی که کلاهک نسبتا کوچک آن‌ها قدرت سلاح‌های بزرگ‌تر طراحی‌شده برای اهداف زمینی را ندارد، به نظر می‌رسد روسیه انبار بزرگی از این موشک‌ها دارد و اوکراین نیز نمی‌تواند آنها را رهگیری کند.

در کنار این‌ها، روسیه از برخی موشک‌های با برد کوتاه‌تر که توسط جت‌های جنگنده حمل می‌شوند و همچنین پهپادهای انفجاری  استفاده کرده است. مقامات اوکراینی می‌گویند که ارتش این کشور به طور فزاینده‌ای در مقابله با این دسته از پرتابه‌ها موفق بوده است و بخش عمده‌ای از پهپادهای پرتاب شده در هر حمله را سرنگون می‌کند.

مقامات و کارشناسان اوکراینی می‌گویند که روسیه با استفاده از انواع موشک‌ها و همچنین پهپادها در یک حمله گسترده، تلاش می‌کند تا بر پدافند هوایی اوکراین غلبه کند.

ژدانوف گفت: «زمانی که دشمن مجموعه‌ای متنوع از موشک‌های بالستیک و معمولی در کنار پهپادها را پرتاب می‌کند، مقابله با حمله برای پدافند هوایی اوکراین بسیار دشوارتر است. روسیه به دنبال نقاط ضعف در پدافند هوایی اوکراین بوده و تا حدی نیز در یافتن آن‌ها موفق بوده است.»