اوضاع بازار دارو بدتر از دوران جنگ/ مدیریت دارو از دست وزارت بهداشت در رفت

دارویار بحران آفرید

براساس اظهارات نایب ‌رئیس انجمن داروسازان ایران، یک ماه بعد از اجرای طرح دارویار باز هم مشکل کمبود دارو در کشور حل نشد، با این حال وزیر بهداشت 27 مرداد سال گذشته وعده سه ماهه رفع کمبود دارو پس از اجرای طرح دارویار را داد.

بهرام عین اللهی مدعی شده بود که کمبود دارویی به خاطر مشکلات مدیریتی است و با اجرای طرح دارویار ظرف دو تا سه ماه آینده بسیاری کمبودهای دارویی در کشور مرتفع می‌شود که باید برای رفع همیشگی این مشکل به سمت خودکفایی در تولید انواع دارو رفت.

مشکلات دارویی مردم همچنان ادامه داشت و کار به جایی رسید که رئیس کمیسیون بهداشت مجلس به رئیس دولت برای کمبود دارو به خصوص آنتی‌بیوتیک و سرم نامه نوشت و خواستار رسیدگی به این وضعیت شد. پس از آن ابراهیم رئیسی، دستور داد که مسئولان مربوطه کمبود دارویی را رفع کنند. 

کار به استعفای شبانه رئیس سازمان غذاودارو رسید و محمود بیگلر جایگزین بهرام دارایی شد، با این حال کمبود دارو و به خصوص داروهای کودکان در فصل پاییز بحرانی شد و سرانجام دولت مجوز واردات برخی داروها به ویژه آنتی بیوتیک کودکان را صادر کرد. 

در همین رابطه سیامک افاضلی، استراتژیست دارویی درباره دلایل کمبود دارو به اکوایران گفته بود که به علت سوءمدیریت‌ها و ضررده بودن تولید آنتی بیوتیک، با افزایش قیمت آنتی بیوتیک و نرخ ارز برای تامین مواد اولیه مواجه شدیم که همراهی نکردن شرکت‌های تولیدکننده مواد اولیه و استفاده از مدیران بی‌تجربه این بحران را تشدید کرد.

این استراتژیست دارویی هشدار داده بود که فاجعه‌ در حوزه دارو در حال روی دادن است، تصمیمات گرفته شده در حوزه کلان دارویی بدون کارشناسی بوده که این تصمیمات فشار زیادی را به بیمه‌ها وارد خواهد کرد و کمر بیمه‌ها خواهد شکست، از سویی شرکت‌های بیمه‌ توان پرداخت بدهی خود به داروخانه‌ها را نخواهند داشت. 

پس از موافقت وزارت بهداشت برای واردات دارو، سرانجام اولین محوله آنتی‌بیوتیک از هند وارد کشور شد.

اوضاع بازار دارو بدتر از دوران جنگ

یکی از اعضای کمیسیون بهداشت مجلس علت کمیاب شدن دارو را برنامه‌های شرکت‌های داروسازی برای گران کردن دارو دانسته و گفته بود که حتی در زمان جنگ تحمیلی نیز با این شرایط مواجه نبودیم.

همایون سامه یح نجف آبادی در این رابطه خواستار پاسخگویی وزارت بهداشت برای وضعیت دارو شد.

در نیمه ماه آبان رئیس جدید سازمان غذاودارو از افزایش تولید و رفع کمبود دارو خبر داده بود. 

رئیس کمیسیون بهداشت در اظهاراتی برخی از مشکلات کمبود دارو را به وزارت صمت مربوط دانسته و خواستار همکاری وزارت صمت و بهداشت شده بود. 

پای وزارت اطلاعات و سپاه به چالش دارو باز شد

وضعیت بحران کمبود دارو تا حدی وخیم شد که سخنگوی دولت از ورود وزارت اطلاعات به موضوع شرکت‌های دارویی خبر داد و بابت این کمبودها از مردم عذرخواهی کرد. 

همزمان با شرایط بحرانی دارو در فصل پاییز، وزیر بهداشت برای پاسخگویی درباره این مشکلات به مجلس احضار شد و تحریم‌ها را علت کمبود دارو دانست.

در این روزها رئیس کمیسیون بهداشت مجلس از کمبود 500 قلم دارویی خبر داده و نسبت به تخصیص نیافتن 500 میلیون دلار برای حوزه دارو و تجهیزات پزشکی از محل تبصره 14 انتقاد کرده بود. 

با وجود وعده مسئولان بهداشتی برای حل مشکل کمبود دارو، سرانجام قوه قضائیه به موضوع ورود کرد و رئیس قوه قضائیه به مسئولین قضائی و سازمان بازرسی کل کشور دستور داد به دولت در راستای تسهیل و تسریع دسترسی مردم به اقلام دارویی یاری برسانند.

در اواخر آبان بانک مرکزی اختصاص 3 میلیارد و 300 میلیون دلار به واردات دارو خبر داده بود و این در حالی بود که طبق آمارهای منتشرشده بانک مرکزی، در هفته نخست تیر ماه روند تامین ماهانه ارز در ایران کاهش یافته بود. 

در ابتدای آذر سال گذشته وزیر بهداشت به سپاه پیشنهاد داد تا وارد حوزه تولید دارو شود.

وزیر بهداشت در دفعات متعدد، مشکلات کمبود دارو را به گردن تحریم‌ها انداخت و مدعی شد که شرکت‌های خارجی از فروش دارو و تجهیزات پزشکی به ایران امتناع می‌کنند، این اظهارات در حالی مطرح شده بود که به گفته رئیس سازمان غذاودارو، 98 درصد داروهای مورد نیاز در داخل کشور تولید می‌شود. 

در اواخر آذر 1401 در حالی که وزیر بهداشت ادعا کرده بود که داروخانه‌ها مملو از دارو هستند، دبیر انجمن حمایت از بیماران تالاسمی از فوت 633 نفر بیمار به دلیل کمبود دارو خبر داده بود.

در حالیکه وزیر بهداشت همچنان مسئولیت مشکلات حوزه دارو و به خصوص کمبود را برعهده نمی‌گرفت، عبدالحسین روح الامینی نجف آبادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از امضای 71 نماینده برای استیضاح وزیر بهداشت خبر داده و اظهار کرده که سازمان غذا و دارو تامین 7 میلیون دارو را برای سال 1400 ضمانت کرد اما کسی پاسخگو نیست که عدد تولید و واردات آن در مجموع چه میزان بوده است. 

در هشتم بهمن 1401 نیز سازمان غذاودارو در نامه‌ای از بانک مرکزی درخواست تامین ارز نیمایی با اولویت دارو داشت و نسبت به کمبود شدید دارو در ماه‌های آینده هشدار داد. این صحبت‌ها در حالی مطرح شد که براساس گزارش کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تا پایان ماه آذر، سازمان برنامه و بودجه تنها 7.6 درصد از یارانه 9 ماهه مربوط به دارو را پرداخت کرده است. 

سال 1402 در شرایطی آغاز شد که همچنان وضعیت دارو و تجهیزات پزشکی نامشخص است و آن طور که در روزهای پایانی اسفندماه سال گذشته رییس کمیسیون بهداشت مجلس گفت چنانچه ارز مورد نیاز دارو و تجهیزات پزشکی تامین نشود به چالش برمی‌خوریم. باید منتظر ماند و دید سیاست‌گذار کلان برای آرامش بازار دارو و تجهیزات پزشکی چه تمهیداتی می‌اندیشد و چه برنامه‌ای برای هشدار حسینعلی شهریاری دارد.