از «روسیه خوب» اردوغان تا «روسیه بد» قلیچداراوغلو

به نوشته پایگاه سی‌ان‌ان، اردوغان به سی‌ان‌ان گفت: ما مانند غرب روسیه را تحریم نخواهیم کرد. ما الزامی به تبعیت از تحریم‌ها علیه مسکو نداریم. ما کشوری قوی بوده و رابطه مثبتی با روسیه داریم.

روسیه خوب، روسیه بد

اردوغان نامزد پیشتاز انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه است که در ۲۸ می به دور دوم انتخابات می‌رود. او و رقیب اصلی‌اش، کمال قلیچ‌داراغلو در تعدادی از مسائل سیاست خارجی، از جمله دیپلماسی با غرب و روسیه، اختلاف نظر داشتند.

قلیچ‌داراوغلو قول داده که سال‌ها دیپلماسی پرتنش با غرب را ترمیم کند. او همچنین گفته که به دنبال تقلید از رابطه شخصیت‌محور اردوغان با پوتین نبوده و در عوض روابط با مسکو را دولت‌محور تنظیم می‌کند.

اما در روزهای منتهی به دور اول رقابت‌های ریاست‌جمهوری در ۱۴ می، قلیچ‌داراوغلو لحن خود علیه کرملین را تندتر و آن را به دخالت در انتخابات ترکیه متهم کرد. او در توییتی نوشت: «دوستان عزیز روس، شما پشت مونتاژهای ویدئویی، توطئه‌ها، محتواهای جعلی و نوارهایی هستید که دیروز در این کشور افشا شد. اگر می‌خواهید پس از ۱۵ می نیز دوستی ما ادامه یابد، دست از سر ترکیه بردارید».

اما اردوغان بر روابط خود با پوتین تأکید کرد. او به سی‌ان‌ان گفت: «غرب رویکرد چندان متعادلی ندارد. شما به یک رویکرد متعادل در قبال کشوری مانند روسیه نیاز دارید». او رقیب خود را متهم کرده که به دنبال جدایی ترکیه و روسیه است.

از زمانی که روسیه به اوکراین حمله کرد، شخص اول ترکیه رویکردی متعادل را نسبت به دو طرف درگیری پیش گرفت که به «بی‌طرفی حمایتی از اوکراین» شناخته می‌شود. او به میانجی‌گری توافق کلیدی ابتکار کریدور غلات دریای سیاه کمک کرد که میلیون‌ها تن گندم که جریان جنگ گیر افتاده بودند را آزاد و از بحران گرسنگی جهانی جلوگیری کرد. این توافق در روز چهارشنبه و یک روز قبل از پایان آن، برای دو ماه دیگر تمدید شد. او با اشاره به قرارداد غلات به سی‌ان‌ان گفت: این به دلیل رابطه ویژه ما با رئیس‌جمهور پوتین ممکن بود.

تجارت روسیه و ترکیه سالانه به ۶۲ میلیارد دلار می‌رسد. در اوایل سال جاری، از بخشی از هزینه گاز صادراتی به ترکیه چشم‌پوشی کرد. اقدامی که گمان می‌رود برای کمک به اردوغان در انتخابات بود.

اردوغان همچنین به تبادل اسیران جنگی بین اوکراین و روسیه کمک کرد و علاوه بر آن، از اسرای آزادشده اوکراینی در ترکیه میزبانی کرد و به کیف اسلحه داد. همچنان روابط نزدیک او با پوتین موجب عصبانیت متحدان غربیش شده است.

اردوغان در مصاحبه خود با سی‌ان‌ان به نقطه عطف کلیدی دیگری در تنش‌های ترکیه با غرب، یعنی الحاق سوئد به ناتو پرداخت. ترکیه، دومین ارتش بزرگ ناتو جلوی عضویت استکهلم در این ائتلاف را به اتهام پناه‌دادن سوئد به شبه‌نظامیان پ‌ک‌ک، گرفته است. اردوغان گفت: «تا زمانی که سوئد همچنان به گروه‌های تروریستی می‌دهد تا در خیابان‌های سوئد آزادانه تردد کنند، نمی‌توانیم به عضویتش در ناتو نگاه مثبتی داشته باشیم».

سوئد درخواست‌های مکرر ترکیه برای استرداد افرادی که آنکارا تروریست می‌داند را رد کرده و استدلال می‌کند که این موضوع فقط توسط دادگاه‌های سوئد قابل حل است.

اردوغان همچنین از جو بایدن انتقاد کرد که وی را در کمپین انتخاباتی ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۲۰ خودکامه خواند. اردوغان پرسید: آیا یک دیکتاتور وارد دور دوم انتخابات می‌شود؟

حساسیت انتخابات

اردوغان با اشاره به نکته‌ای خوش‌بینانه در مورد رقابت ریاست‌جمهوری گفت: این یک تجربه جدید برای دموکراسی ترکیه است. من معتقدم طرف‌دارانم برای یک دموکراسی قوی در انتخابات یکشنبه آینده حاضر خواهند شد.

اردوغان به سی‌ان‌ان گفت که انتظار دارد عملکرد قوی حزبش در رقابت‌های پارلمانی شانس او در دور دوم ریاست‌جمهوری را افزایش دهد و استدلال کرد.

هیچ یک از نامزدها به آستانه ۵۰ درصدی لازم برای کسب پیروزی ریاست‌جمهوری در دور اول نرسیدند. این نتیجه نظرسنجی‌هایی که پیروزی قلیچ‌داراوغلو، بوروکرات ۷۴ساله و رهبر حزب چپ‌گرای سی‌اچ‌پی را پیش‌بینی می‌کردند، نقض کرد.

شش گروه اپوزیسیون جبهه متحد بی‌سابقه‌ای تشکیل داده‌اند تا قدرت را از دست اردوغان بگیرند. اردوغان نیز با چالش‌های بحران اقتصادی و عواقب زلزله ویرانگر ۶ فوریه مواجه است.

اپوزیسیون این انتخابات را آخرین موضع برای دفاع از دموکراسی ترکیه توصیف کرده و اردوغان را به تهی‌کردن نهادهای دموکراتیک، تضعیف قدرت قوه قضاییه و سرکوب مخالفان متهم می‌کند.

همچنین مخالفان رئیس‌جمهور سیاست‌های اقتصادی غیرمتعارف او، یعنی امتناع از افزایش نرخ بهره، را عامل تورم سرسام‌آور و کاهش شدید ارزش لیر می‌دانند.

اردوغان در مصاحبه خود با سی‌ان‌ان، سرکوب آزادی را رد کرد و مدعی شد که هیچ‌کس به خاطر عقایدش در ترکیه پشت میله‌های زندان نیست. به گفته گزارشگران بدون مرز، بیش از ۱۰۰ روزنامه‌نگار، وکیل و سیاستمدار محلی در هفته‌های منتهی به انتخابات روز یکشنبه دستگیر شده‌اند.