پاسخ امام به یک پیام تلفنی مهم درباره آیت الله منتظری

به‌تازگی و در ادامه انتشار اسناد تاریخی از دوران رهبری امام خمینی (ره) بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، ۶ سند مهم مربوط به شورای انقلاب اسلامی برای اولین بار در سایت جماران و در مقاله‌ای به قلم حمید انصاری منتشر شده است.

یکی از این اسناد مربوط به عضویت یا عدم عضویت آیت‌الله منتظری در شورای انقلاب اسلامی و پاسخ امام خمینی در این باره است.

در فاصله ۲۲ دیماه سال ۵۷ که نهاد شورای انقلاب اسلامی رسما و براساس مأموریت های بسیار مهمی که امام خمینی تعیین کرده بودند تشکیل شد، تا زمان پایان کار شورا در ۲۹ تیرماه ۱۳۵۹ که قوه مقننه کشور با تشکیل مجلس شورای اسلامی رسما مستقر شد، این نهاد سهمی ممتاز در تعیین و تشکیل ساختارها و مهمترین اقدامات نظام نوتأسیس جمهوری اسلامی داشته و اعضای این نهاد در اکثر رخدادها و تلاطم‌های سیاسی و اجتماعی آن دوران دارای مواضع و نقش های (مثبت و یا منفی) موثر بوده است.

درباره عضویت یا عدم عضویت آیت الله منتظری در شورای انقلاب در منابع معدود منتشر شده مطالبی غالبا غیر دقیق و بعضا اشتباه مطرح شده است. برخی ایشان را از آغاز تشکیل شورای انقلاب عضو شورا معرفی کرده و برخی اساسا آن را نفی کرده و حتی برای آن دلایل ذکر کرده اند.

اما واقعیت این است که در نیمه دوم مهر و خصوصا دهه اول آبان سال ۵۷ که در دیدار رجال مذهبی و سیاسی (از جمله آقایان مطهری، بهشتی، بازرگان و سنجابی) در پاریس با امام خمینی و در تماس امام با علمای ایران که موضوع تصمیم امام به تشکیل شورای انقلاب و درخواست امام از آنها برای معرفی اعضای پیشنهادی مطرح بوده است آقایان طالقانی و منتظری هنوز در زندان بودند و لذا نام این دو در اسامی لیست‌هایی که از آن دوران نقل شده نیامده است. ایشان چند روز بعد از آزادی از زندان (۹ آبان)، به دیدار امام در فرانسه رفت.

ایشان در مصاحبه ای در سال ۱۳۹۳ بازگو کرده است که در آن دیدار درباره شورای انقلاب گفت و گو شده و وی نیز افرادی را که برای این شورا مناسب می دانسته به امام معرفی کرده است . وی تصریح می کند که: «ولی آنجا بنا نبود من جزو شورای انقلاب باشم. ولی بعد از آنکه برای مجلس خبرگان قانون اساسی ما رفتیم تهران، ایشان نامه ای نوشتند و گفتند تو هم برو جزو همان شورای انقلاب. و لذا من شب ها هم در جلسه آنها شرکت می کردم». البته در این گفت و گو به سند زیر اشاره نشده است که خود ایشان تلفنی از امام برای عضویت در شورا کسب تکلیف کرده بود و یادداشت امام در پاسخ به سوال تلفنی ایشان بوده است.

متن پیام تلفنی آقای منتظری به دفتر حضرت امام که توسط آقای شیخ محمدحسین شریعتی اردستانی نوشته شده و به امام خمینی ارائه شده بدین شرح است:

«آقای منتظری تلفن کردند که از طرف آقایان شورای انقلاب به من فشار می آورند که به شورا بروم وگویا شما هم فرموده اید؛ اگر صلاح می دانید من رسماً عضو نشوم؛ چون می خواهند اعلام نمایند؛ ولی به آنها گفته ام که با آنها همکاری می کنم و در جلسات آنها هم شرکت می کنم ولی رسماً شاید به صلاح من نباشد. ایشان از شما جواب خواسته اند»

«بگوئید: اما ورود شما صلاح است؛ و اما اعلام، بسته به صلاح دید آقایان؛ ولی گمان من این است که صلاح مملکت است و به شما هم ضرری نمی رساند.»

تاریخ نامه فوق بین ۱۴ تا ۱۸ آبان ۱۳۵۸ می باشد. یادآور می شوم به استناد صورت مذاکرات ناقص، تلگراف گونه و بعضا مخدوش شورای انقلاب، آقای منتظری در اواسط جلسه مورخ ۱۵ آبان ۱۳۵۸ شورای انقلاب که دو روز بعد از حادثه ۱۳ آبان ۵۸ و یک روز بعد از استعفای دولت موقت انقلاب برگزار گردید، بصورت غیر رسمی حضور یافت. پیش از حضور وی در این جلسه آقای بهشتی گفته است:«منتظری را صحبت کردم قرار شد تا صبح جواب بدهد». و در جلسه روز بعد (۱۶ آبان) آقای هاشمی به همین موضوع یادداشت امام خمینی اشاره کرده می گوید: « منتظری را آقا گفته اند، هنوز نپذیرفته است ».

بالاخره آقای منتظری از جلسه ۱۸ آبان ۱۳۵۸ تا ۱۲ دی همان سال در جلسات شورا شرکت نموده و به استناد صورت مذاکرات مذکور در مباحث و تصمیمات شورا نیز فعال بوده است.