جهش موسسات آموزش عالی کشورهای عربی در رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌ها

رتبه‌بندی کیو.اس یکی از معتبرترین نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی است که توسط مؤسسه کاکارلی سیموندز انگلیس انجام می‌شود و تنها رتبه بندی در نوع خود است که بر میزان اشتغال پذیری فارغ‌التحصیلان و پایداری آن تأکید دارد.

برای دوازدهمین سال متوالی، موسسه فناوری ماساچوست (MIT) سلطنت خود را در صدر حفظ کرد. دانشگاه کمبریج در جایگاه دوم قرار گرفت و دانشگاه آکسفورد نسبت به سال گذشته از رتبه چهارم به رتبه سوم صعود کرد.

در جهان عرب، عربستان سعودی با ۱۶ ورودی بیشترین نماینده را در رتبه بندی ۲۰۲۴ میلادی دارد و پس از آن مصر با ۱۵ دانشگاه و امارات متحده عربی با ۱۱ دانشگاه در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.

 از نظر کیفی هم مؤسسات سعودی همچنان در فهرست در جایگاه برتر قرار دارند. به عنوان مثال، دانشگاه ملک عبدالعزیز (KAU) بالاترین رتبه را در میان دانشگاه‌های عرب زبان دارد.

سی و چهار موسسه عربی رتبه مشابه سال گذشته را حفظ کردند، در حالی که ۲۶ موسسه بالاتر و ۲۰ موسسه پایین تر قرار گرفتند. ۱۴ مورد در بین ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفتند، از جمله دانشگاه حمد بن خلیفه که برای اولین بار در جایگاه ۳۱۰ قرار گرفت.

جسیکا ترنر، مدیر اجرایی QS در این خصوص گفت: رتبه بندی امسال نشان می دهد که هر کشور عربی دارای نقاط قوت و فرصت‌های منحصر به فرد خود برای رشد است.

شاخص های جدید عملکرد

ویرایش بیستم این طبقه‌بندی چندین شاخص عملکرد جدید را در میان عواملی که QS در نظر می‌گیرد، در خود جای داده است. این معیارها شامل معیارهای اشتغال فارغ التحصیلان و تعهد دانشگاه ها به پایداری و همچنین شاخص جدیدی از شبکه های تحقیقاتی بین المللی است که به دنبال سنجش همکاری بین المللی تحقیقاتی و انتقال دانش است.

با افزودن این سه معیار، QS دانشگاه‌ها را در ۹ دسته در روش‌شناسی خود برای رتبه‌بندی سال ۲۰۲۴ ارزیابی کرد.

۱۴ دانشگاه عربی در بین ۵۰۰ دانشگاه برتر

در رتبه بندی ۲۰۲۴ کیواس، در مجموع ۱۴ دانشگاه در کشورهای عربی در بین ۵۰۰ موسسه برتر رتبه بندی شده اند که دو دانشگاه بیشتر از سال گذشته است.

دو دانشگاه عربی دیگر به دانشگاه ملک عبدالعزیز عربستان سعودی در بین ۲۰۰ دانشگاه برتر پیوستند. این دو دانشگاه دانشگاه قطر ( رتبه ۱۷۳) و دانشگاه نفت و مواد معدنی ملک فهد عربستان سعودی (رتبه ۱۸۰) بودند.

چهار دانشگاه دیگر نیز  در میان ۳۰۰ دانشگاه برتر قرار گرفتند: دانشگاه ملک سعود (۲۰۳)، دانشگاه آمریکایی بیروت (۲۲۶)، و دو موسسه اماراتی: دانشگاه علم و صنعت خلیفه (۲۳۰)، و دانشگاه امارات متحده عربی (۲۹۰).

هفت دانشگاه دیگر در لیست ۵۰۰ دانشگاه برتر قرار گرفتند که عبارتند از: دانشگاه حمد بن خلیفه قطر (۳۱۰)، دانشگاه آمریکایی شارجه (۳۶۴)، دانشگاه قاهره (۳۷۱، نسبت به رتبه ۵۵۱-۵۶۰ خود در سال گذشته)، دانشگاه آمریکایی در قاهره (۴۱۵)، دانشگاه سلطان قابوس ( ۴۵۴)، دانشگاه شارجه (۴۶۵)، و دانشگاه اردن (۴۹۸)، که برای اولین بار اردن را در لیست ۵۰۰ دانشگاه برتر قرار می دهد.

شهرت جهانی رو به رشد عربستان سعودی:

دانشگاه‌های عربستان سعودی در شاخص‌های شهرت QS دستاوردهای عمده‌ای کسب کردند. دانشگاه ملک عبدالعزیز (KAU) که دارای رتبه برتر در این کشور است، از نظر شهرت علمی در رتبه ۱۴۳ و شهرت شغلی در رتبه ۱۲۷ است.

بررسی‌های بیشتر در کشورهای حوزه خلیج فارس:

در سایر کشورهای حوزه خلیج فارس، قطر با جهش دانشگاه قطر از رتبه ۲۰۸ به ۱۷۳ و دانشگاه حمد بن خلیفه در رتبه ۳۱۰، رشد چشمگیری داشته اند. این امر نشان دهنده پیشرفت قابل توجهی است که کشور قطر در اولویت بندی آموزش و پژوهش خود داشته است.

بحرین نیز دارای سه مؤسسه در این رتبه بندی است. سه دانشگاه در کویت در سال جاری جایگاه خود را بهبود بخشیدند.