گذار چین و آمریکا از کانال های دیپلماتیک/ چرا واشنگتن به دنبال برقراری خط سرخ با پکن است؟

به گزارش اقتصادنیوز، شاید تنش زدایی میان چین و امریکا به شکلی کامل رخ نداده باشد، اما پکن و دهلی نو وارد لحظه دیپلماتیک جدید می شوند. به نظر می رسد کانال های ارتباطی جدید در حال تثبیت، مارپیچ نزولی متقابل بین دو ابرقدرت تعریف کرده که آنها را به ناچار به سمت درگیری سوق می دهد. آخرین کانالی که بازگشایی می‌شود احتمالاً ماه آینده است، زمانی که لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده با همتای چینی خود، دونگ جون، برای اولین بار در سنگاپور دیدار دارد.

تلاش واشنگتن برای احیای کانال های ارتباطی با پکن

آنگونه که فارین پالسی نوشته، چشم انداز کانال ارتباطی جدید دیگری نیز وجود دارد و آن دیدار میان روسای فرماندهی هند و اقیانوسیه ایالات متحده (INDOPACOM) و فرماندهی تئاتر شرق چین است. به نوشته این نشریه اگر پکن و واشنگتن بر سر تایوان رویاروی هم قرار بگیرند، این دو چهره، عملیات نظامی را برای هر یک از طرف های مربوط رهبری خواهند کرد. از همین رو بعید است که ماحصل دیدار نظامی، دستاوردهای دیپلماتیک باشد. اما این واقعیتی که ممکن است اتفاق بیفتد، هرچند وقوع هرگونه تنشی با لحاظ کردن سکوت سرد سال‌های اخیر، اتفاقی تا حدودی تعجب‌آور است.در سال‌های اخیر، کنفرانس سنگاپور به یک دماسنج برای ارزیابی دمای رقابت چین و آمریکا تبدیل شده، دقیقاً مانند کنفرانس امنیتی مونیخ که نبض روابط غرب با روسیه را اندازه‌گیری می‌کند. سال جاری روابط چین و ایالات متحده در طول 12 ماه گذشته بهبود یافته است.در عوض، به واسطه درگیری‌های اخیر در دومین توماس شول در دریای چین جنوبی، تمرکز بر آسیای جنوب شرقی خواهد بود. جایی که گارد ساحلی چین کشتی‌های فیلیپین را هدف توپ های آبی خود قرار داده است. فردیناند مارکوس جونیور، رئیس جمهور فیلیپین که در کنفرانس سخنرانی خواهد کرد، آشکارا هم از رویکرد چین و همسایگانش در این جغرافیا عصبانی است.

با این حال، در پشت پرده، توجه بر توسعه پویایی نظامی بین ایالات متحده و چین – و به ویژه بر کانال نظامی جدید احتمالی متمرکز خواهد شد. در نشست نوامبر 2023 جو بایدن و شی جین پینگ در باب تعریف پیوندی دوباره توافق کردند. پس از آن جان آکیلینو، دریاسالار نیروی دریایی ایالات متحده که اخیراً از سمت فرماندهی اقیانوس ارام ایالات متحده کنار رفت، مکرراً تلاش کرد تا این کانال نظامی را بازتعریف کند. اما ارتش چین هرگز به درخواست های او پاسخ نداد.حالا ممکن است رویکرد چین تغییر کند. جانشین آکیلینو، ساموئل پاپارو، ماه گذشته مسئولیت او را بر عهده گرفت.به گفته ناظران ورود یک فرمانده جدید می تواند فضایی را برای آغاز گفت‌وگوهای سطح بالا بین نظامیان تعریف نماید. هنوز مشخص نیست که این گفت‌وگو چه فرمتی خواهد داشت و حتی مخاطب مقام های چینی چه کسی خواهد بود.اخیرا، الی راتنر، دستیار وزیر دفاع ایالات متحده با همتای خود، سرلشکر لی بین در کمیسیون مرکزی نظامی چین صحبت کرد. با توجه به بازخوانی ایالات متحده از مکالمه، راتنر پیشنهاد کرد که فرماندهان تئاتر جنوب و شرق چین هر دو در تماس های منظم شرکت کنند. اما اگر قرار باشد تنها یک کانال وجود داشته باشد، ایالات متحده امیدوار است که این تماس با فرمانده تئاتر شرقی چین برقرار شود، همانی  که ارتش این کشور را در مناطق مهم اطراف تایوان رهبری می کند.

موانع پیش روی خط سرخ

در سال‌های اخیر، ارتباط بین ارتش ایالات متحده و چین بسیار ناچیز بوده است. آکیلینو در نشستی در فیجی که سال 2023 برگزار شد با مقامات چینی صحبت کرد. همچنین یک نشست سطح پایین در اوایل آوریل برگزار شد، زمانی که نمایندگان ارتش چین به هاوایی سفر داشتند تا با همتایان  خود برای آنچه که به عنوان کارگروه توافقنامه مشورتی دریایی نظامی شناخته می شود ملاقات کنند. اکنون احتمال برگزاری دومین نشست در چین وجود دارد. اما ارتباطات در سطح بالا بسیار اندک بوده - و هیچ ارتباطی بین مهمترین فرماندهان نظامی ایالات متحده و چین در منطقه وجود ندارد.یک کانال نظامی جدید در تصویر بزرگتر نیز به عنوان بخشی از طیف وسیع تری از ارتباطات بهبود یافته بین پکن و واشنگتن قابل توجه خواهد بود. مهمترین کانال بین بایدن و شی برقرار است. ماه مارس، این دو رهبر تماس ویدیویی دو ساعته داشتند که به دنبال ملاقات صمیمانه حضوری شان در کالیفرنیا برقرار شد. این جلسات سطح بالا، به نوبه خود، فضا را برای تعریف کانال های دیگر در سطح کابینه ایجاد کرده است.

البته دلایل خوبی برای تردید در مورد آنچه که یک کانال جدید نظامی می تواند به دست آورد، وجود دارد. خطوط به اصطلاح گرم بین ارتش ها روی کاغذ خوب به نظر می رسد، اما اغلب در عمل نمی تواندماحصلی داشته باشد. به عنوان نمونه در سال 2023، مارکوس و شی توافق کردند که چنین خط تلفنی را برای مدیریت تنش ها در دریای چین جنوبی ایجاد کنند. اگر چنین چیزی وجود داشته باشد، هیچ یک از طرفین تاکنون از آن استفاده نکرده اند. در ماه مارس، اندکی پس از تشدید تنش دریایی دیگر توسط چین، از مارکوس در مصاحبه ای پرسیده شد که آیا نوعی خط شخصی با شی ایجاد شده است یا خیر. او گفت: "هنوز نه، می ترسم."چالش های ساختاری عمیق تری نیز در این میان وجود دارد. ارتش ایالات متحده نسبتاً غیرمتمرکز است و به فرماندهانی مانند پاپارو اختیار تصمیم گیری می دهد. ارتش چین بسیار متمرکزتر است و تصمیمات مهم در پکن گرفته می شود. بنابراین ارتباطات بین دو طرف اغلب بی نتیجه خواهد ماند. به بیان ساده، ایالات متحده می خواهد از مجامع دوجانبه برای گفتگو و حل مسائل اساسی استفاده کند. چین اغلب آنها را بیشتر به عنوان مکانیزمی برای شکایت از رفتار ایالات متحده می بیند.

علاوه بر متغیرهایی که بدان ها اشاره شد، چین اغلب به صورت نمایشی چنین کانال هایی را برای نشان دادن نارضایتی دیپلماتیک لغو می کند، همانطور که پس از سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس ایالات متحده آمریکا به تایوان در سال 2022، این کار را انجام داد. با نگاه بدبینانه، می توان تصور کرد که چین حتی ممکن است علاقه ای به ایجاد یک کانال نداشته باشد. علاوه بر این، واقعیت دیگر آن است که خطوط فوری اضطراری بین دو ابرقدرت کمترین نتیجه را دارد، بالاخص به واسطه مواضع پکن که در طول یک بحران واقعی – تعطیل کردن کانال های ارتباطی را به عنوان گزینه اول انتخاب خواهد کرد. با این حال نمی توان این واقعیت را نادیده گرفت که وجود کانال نظامی فعال مانع از تکرار اشتباه ها و سوء محاسبات خواهد شد. در گفتگوی شانگری لا، آستین به طور ضمنی از چین به دلیل امتناع از شرکت در مذاکرات مستقیم انتقاد کرد. او گفت: «برای رهبران دفاعی مسئول، همه زمان ها برای گفتگو مناسب استو زمان مناسب برای رایزنی اکنون است.» به نظر می رسد آستین به آرزوی خود می رسد زیرا چین آماده است تا بار دیگر صحبت کند هرچند نتیجه بخش بودنش دور از ذهن است.چشم انداز بلندمدت روابط آمریکا و چین تاریک است. اما از آنجایی که دو ارتش قدرتمند جهان بیش از پیش با یکدیگر برخورد می‌کنند، برخی از ارتباطات قطعاً بهتر از بی ارتباطی است.