افزایش بیش از ۲برابری پرداخت از جیب بیماران/ بازار دارویی سال گذشته چقدر بود؟

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از شرق، نفس بیماران تنفســی با تصمیم مســئوالن سازمان غذا و دارو و تغییــر نرخ جدید ارز دارو بــرای برخی داروها از جمله داروهــای تنفســی به شــماره افتاده اســت. تغییر نــرخ ارز اسپری های تنفســی از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ۴۷ هزار تومان در حالــی فارغ از نوســانات نرخ ارز و صعود پیــکان تورم در کشور از سوی تصمیم ســازان و مسئوالن نظام سالمت اعمال شد که در نخستین گام تبعات آن دامان بیماران تنفسی به ویژه جانبازان را گرفته و نفس هایشان را به شمارش انداخته است. مشــکل از زمانی آغاز شد که ســازمان غذا و دارو واردات برخی داروها مانند اسپری های تنفسی را بدون توجه به اینکه مشــابه تولید داخل دارد یا خیر، به گروه کالایی ۲۲ تغییر داد. اقدامی که بســیاری از متخصصان و کارشناســان بر این نکته اتفاق نظر داشتند که سازمان باید به موازات این تصمیم، منابع ارزی آن را نیز در نظر می گرفت تا کوچک ترین تنش یا لرزشــی موجب کمبود داروی بیماران نشود. نه تنها منابع ارزی برای این مهم در نظر گرفته نشــد، بلکه از زمانــی که داروهای تنفســی همراه با بســیاری از داروهای وارداتــی در گروه کاالیی ۲۲ قرار گرفتــه و ارز آنها از ۲۸هزارو ۵۰۰ تومــان به ۴۷ هــزار تومــان تبدیل شــد، قیمت ها رو به افزایش گذاشــت و بیماران بار هزینه این تصمیم گیری سازمان غذا و دارو را از جیب خود پرداختند.

ضمن آنکه تصمیم ســازان فراموش کردند که در این میان نرخ ارز گروه کاالیی ۲۲ به طور مســلم ثابت نبوده و با نوســان نرخ ارز در کشــور و تورم ناپایدار، صف قیمت گذاری داروها در مقایسه با هر محموله با هر نوسان بسیار پرازدحام خواهد شد و همین خود عاملی برای مشــکالت تأمیــن و توزیع دارو و از دســترس خارج شدن دارو از دست بیمار خواهد بود. بیمارانی که بخشــی از آنــان را جانبازانی تشــکیل می دهنــد که ممد حیات شان تنها به این داروهای تنفسی بند است. برخوردهای ایذایی و تصمیم ســازی های مستقل و فارغ از مشــاوره های تخصصی و کارشناســانه مدیران سازمان غذا و دارو این روزها رمق را از شــرکت های تولیدکننده و واردکننده دارو گرفتــه و نبود نقدینگی تبدیل به مانع بلندی بر ســر راه تولید و دسترســی بیماران به داروهای مدنظرشان شده است. در کنــار آن، این گونــه تصمیمــات خلق الســاعه نیز موجب شده است که نیاز به نقدینگی شــرکت های دارویی روز به روز افزایــش یابد و بــدون پیش بینی منابــع ارزی آن، پرداخت از جیب بیماران نیز افزایش یابد. اگرچه اجرای هرگونه سیاســت و تصمیمی در این روزهای برزخی دولت متوقف شــده اســت، اما آن گونــه که به گوش می رســد، ایــن تصمیمات قــرار بوده اســت نه بــرای تعداد محدودی از داروها بلکه برای همه داروهای تحت لیســانس گرفته شود که خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.

روند تبدیل ارز دارو به نیمایی شروع شد

وحید هاشــم بیک محلاتی، نایب رئیس انجمن پخش دارو، در همین راستا اظهار کرد: همان طور که در ماه های اخیر گفته شــده، قرار اســت ارز دارو از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومــان به نیمایی تبدیل شود. هرچند این مســئله برای بازار دارویی ایران غریب نیســت و پیش از این نیز برخی از اقالم دارویــی با ارز نیمایی قیمت گذاری شده بودند، اما نگرانی ها درباره گران شدن داروها همچنان وجود دارد. او با اشــاره بــه اینکه مکانیســم قیمت گــذاری دارو با ارز نیمایی باعث می شود قیمت ها متغیر باشد، افزود: به این ترتیب افزایش قیمت به دلیل این تغییرات، دور از انتظار نیســت، اما احتمال دارد به دنبال آن کمبود دارویی بروز نیابد. البته همین االن خیلی از داروها از جمله اســپری های تنفسی دچار کمبود هســتند که دلیل اصلی آن نیز همان تغییر نرخ ارزی است که سال ۱۴۰۱ انجام شد و دولت مسئولیت این موضوع را بر عهده گرفت که پرداخت کننده زنجیره تأمین دارو شود. محالتی ادامه داد: همان طور کــه دکتر صادقیان، مدیرکل اداره دارو، به تازگی در مصاحبه ای هشــدار به پرداخت نشدن پــول دارو داد، بــه دلیل پرداخــت دیرهنگام و کمتــر از حد تعیین شده، خیلی از داروها دچار کمبود شده اند.

این فعال صنعت دارو تأکید کرد: حدود سه فصل است که در مقایسه با مدت مشــابه قبل دچار کاهش تعدادی عرضه بــه بازار شــده ایم. علت اصلی هم این اســت کــه دولت در پرداخت مابه التفاوت نرخ ارز دچار مشــکل شــده و نتوانسته ریال پرداخت کند. حاال به این موضوع تخصیص کم ارز را هم اضافه کنید که به مشــکالت می افزاید؛ بنابراین این کمبودها وجود دارد. به گفته محلاتی قرار بــود با پرداخت مابه التفاوت نرخ ارز بــه مصرف کننده نهایی، گرانی ایجاد نشــود، امــا در عمل این اتفاق نیفتاده و موضوع فقط مختص به اسپری نیست و مردم در تمام حوزه های دارویی این گرانی را لمس می کنند.

افزایش بیش از ۲برابری پرداخت از جیب بیماران

نایب رئیس انجمن پخش دارو و مکمل تهران با اشــاره به افزایش پرداختی از جیــب مردم که برخالف برنامه اعلامی از سوی مســئولان دولتی است، گفت: بازار دارویی در سال ۱۴۰۰ رقمــی در حدود ۶۰ هــزار میلیارد تومان بــوده که از این عدد ۳۰ هــزار میلیارد تومان از جیب مردم پرداخت شــده اســت، اما همین بازار در ســال ،۱۴۰۲ ۱۶۰ هزار میلیارد تومان اســت و پرداختــی از جیب مردم به بیش از ۸۰ هــزار میلیارد تومان افزایش یافته؛ یعنی مردم بیش از دو برابر پرداخت داشته اند، بنابرایــن طرح دولت آن طور که ادعا می شــد مــردم با گرانی مواجه نشوند، اجرا نشده است.

محلاتی اضافه کــرد: چون دولت نتوانســته به موقع پول حوزه دارو را پرداخت کند، از یک طرف شــاهد کمبود هستیم چون کارخانه هــا نتوانســتند تأمین ریال کننــد و بانک ها هم همراهی نکردند و از طرف دیگر در این شرایط، یکباره به تعداد داروخانه ها هم ۳۰ درصد اضافه شد و همگی دست به دست هم دادند که مردم با گرانی و کمبود مواجه شوند. برای مثال فرض کنید یک داروخانه ســر یک چهارراه قرار داشته و برای هر واحد فروش، دو واحد موجودی در انبار نگه می دارد، حالا ســر همان چهارراه چهار داروخانه اضافه شده اســت. این در حالی اســت که به مصرف اضافه نشده است و در مدت دو ســال اخیر نه بیماری واگیردار و نه رشد جمعیت خاصی داشته ایم که اتفاقی در مصرف رخ دهد؛ پس به اندازه همان یک واحد مصرف یک داروخانه ســر چهارراه نیاز وجود دارد، اما چون چند داروخانه دیگر اضافه شده و هرکدام برای تأمین نسخه بیمار باید موجودی نگه دارند و حجم هر داروی انبارشــده باید به هشت واحد افزوده شــود، همین مسئله به زنجیره تأمین فشار وارد می کند. این در حالی است که به گفته محلاتی این شرایط در وضعیتی بروز می کند که نه ارز هست و نه منابع مالی کافی در اختیار قرار دارد؛ بنابراین دارو در چنین شبکه ای انبار می شود و مردم هم از این داروخانه به داروخانه دیگر باید سرگردان شوند.

نایب رئیس انجمن پخش دارو و مکمل تهران تأکید کرد: تصمیمات اشــتباه ســال های گذشــته مانند افزایش یکباره تعداد داروخانه ها، تغییر ناگهانــی نرخ ارز، همکاری نکردن بانک هــا و... همگی باعث شــده یک ســری از داروها دچار کمبود شوند.

صرف مابه التفاوت نرخ ارز دارو در جایی دیگر

محلاتــی درباره تغییر تالار تأمیــن ارز دارو گفت: این اتفاق در اســفندماه گذشته رخ داده و داروهای مشابه تولید داخل و مولکول های جدید ارز تاالر دوم دریافت می کنند و این تصمیم متعلق به این چند هفته اخیر نیست. نقطه ضعف این تصمیم نیز نحوه تأمین منابع ریالی است. او افــزود: در طرح دارویار یــک ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی خریــداری می کردیم که بعد به ۲۸هــزارو ۵۰۰ و حاال هم به بیش از ۴۰ هزار تومان در تالار نیمایی رسیده است. تأمین کننده دارو زمانی که می خواهــد ارز را خریداری کند، به صورت نقد به حســاب بانک مرکزی واریز و دولت ایــن مابه التفاوت را به صورت نقد دریافت می کند، اما پرداخت آن بر اســاس نسخی است که در ســازمان های بیمه گر ثبت می شود. برای مثال در محدوده دو تا چهار ماه بعد پرداخت انجام دهد.

نایب رئیس انجمن پخــش دارو و مکمل تهران ادامه داد: بنابراین دولت پول را نقد دریافت می کند، اما به صورت نســیه خیلی طولانی آن را خرج می کند. همین مابه التفاوت مشــکل نقدینگــی شــرکت های تولیدکننده و پخش می شــود و نکته درخور توجه هم اینجاست که سال گذشته دو میلیارد دالر ارز برای دارو اختصاص دادند که اگر تمام این ارز را ۲۸هزارو ۵۰۰ تومانی حساب کنیم و حتی به تاالر دوم هم کار نداشته باشیم هــر ارزی ۲۴هزارو ۳۰۰ تومان مابه التفــاوت با آن چهارهزارو ۲۰۰تومانی دارد. او تصریــح کرد: اگر ایــن رقم را ضــرب در دو میلیارد دالر کنیم، رقمی در حدود ۴۸٫۶ هزار میلیارد تومان فقط برای دارو می شود. این در حالی اســت که سال گذشته ۳۲ هزار میلیارد تومان بــرای دارو اختصاص یافت که ۱۶٫۶ هزار میلیارد تومان فاصله وجود دارد؛ یعنی دولت ۴۸٫۶ هزار میلیارد تومان پول گرفته اما حداکثر ۳۲ هزار میلیارد تومان پول به دارو پرداخت کرده اســت. بنابراین دولت ۱۶ هزار میلیــارد تومان از این کار درآمد داشته و صرف امور دیگر کرده است. این در حالی است که قرار نبود چنین اقدامی انجام شود و کل این رقم باید صرف امور دارو می شد تا مردم کمتر دچار مشکل و گرانی شوند.

به گفته این داروســاز، دولت باید مابه التفــاوت ریال را در اختیار کارخانه ها قرار می داد تا داروسازان تولید را ادامه دهند تا کشور دچار مشــکل نشود. البته اگر همین وضعیت دو سال ادامه یابد، دوباره مشــکالت نقد و نســیه برطرف می شود اما بــه هر حال کمبودهایی که این مدت به وجود آمده، در نتیجه همین اقداماتی است که گفته شد. محالتی درباره داروهای تنفســی نیز تأکید کرد: یک سری از داروها در داخل کشــور تولید می شــود کــه ارز آنها هنوز تغییــر نیافتــه و ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانــی دریافت می کنند. فقط داروهای تنفسی وارداتی ارزشان نیمایی شده است که گران تــر و پرداخت از جیب بیمار هــم افزایش می یابد. البته در اینجا ممکن اســت دولت این سیاست را داشته باشد که داروی تولید داخل با قیمت ارزان تر در دسترس باشد و کسی که می خواهد نسخه خارجی تهیه کند، خودش مابه التفاوت آن را پرداخت کند.