جایگاه فناوری و نوآوری ایران در سال 2024 + جدول
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام(ISC)، علی نایبی معاون فناوری و نوآوری مؤسسه ISC گفت: موسسه ISC وظیفه رصد و پایش علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران و کشورهای اسلامی را بر عهده دارد. رصد جایگاه فناوری و نوآوری می تواند به برنامه ریزان و سیاستگذاران حوزه علم و فناوری کمک کند. شناخت وضعیت موجود، مهمترین گام برای برنامهریزی و سیاست گذاری آینده در مورد هر نظام است. نظام علم و فناوری کشورها نیز به عنوان نظامی گسترده، پیچیده و دارای اجزا و ابعاد رسمی و غیررسمی از این قاعده مستثنی نبوده و به منظور برنامهریزی و سیاستگذاری در مورد آن، شناخت دقیق وضع موجود و همچنین تعقیب روند تغییرات در طول زمان در مقایسه با دیگر کشورها ضروری است.
نایبی افزود: یکی از معتبرترین نظامهای فناوری و نوآوری جهانی، سازمان جهانی مالکیت فکری ( وایپو) است. هدف اصلی این سازمان، پیشبرد و توسعهی نظام بینالمللی مالکیت فکری در جهت پرورش نوآوری و خلاقیت در سطح جهان است و به منظور نیل به این مهم، کنوانسیون ها و معاهدات متعدّدی با نظارت وایپو بین کشورهای عضو این سازمان منعقد شده است که میتواند موجب افزایش همکاریهای بینالمللی در ارتقای حمایت از مالکیت فکری شود.
وی گفت: شاخص جهانی نوآوری وایپو (GII) از 7 رکن تشکیل شده است؛ هر رکن نیز از سه زیررکن (مجموعا 21 زیررکن( و و هر زیر رکن از چندین شاخص )مجموعا 81 شاخص( تشکیل شده است. هفت رکن شاخص جهانی نوآوری در دو دسته ورودی و خروجی سامان یافتهاند. در دسته ورودیهای نوآوری(عوامل ایجاد کننده) که نشان دهنده توانایی اقتصاد یک کشور به منظور انجام فعالیتهای نوآورانه است، ارکان نهادی یا موسسات، پژوهش و سرمایه انسانی، زیرساختها، پیچیدگی بازار، و پیچیدگی کسب وکار، و در دسته خروجیهای نوآوری که نتایج فعالیتهای نوآورانه در اقتصاد یک کشور را نشان میدهد، دو رکن خروجیهای دانشی و فناورانه، و خروجیهای خلاق وجود دارند . امتیاز هر کشور در هر یک از ارکان هفتگانه، از طریق محاسبه میانگین ساده امتیاز زیررکنها به دست میآید.
نایبی ادامه داد: با توجه به مطالب ذکر شده، بررسی و تحلیل جایگاه جمهوری اسلامی ایران در شاخصهای فناوری و نوآوری در رتبهبندیهای معتبر جهانی از جمله وایپو اهمیت زیادی دارد.
جدول شماره 1، وضعیت کشورهای پیشرو جهانی در شاخصهای 7 گانه فناوری و نوآوری را براساس گزارش وایپو 2024 نشان میدهد. در بین کشورهای پیشرو جهانی، کشورهای سوئیس، سوئد و آمریکا در بالاترین رتبهها در شاخصهای 7 گانه فناوری و نوآوری قرار گرفته‌اند. کشور سوئیس در شاخصهای خروجیهای دانش و فناوری و شاخص خروجیهای خلاق، کشور سوئد در شاخص زیرساختها و شاخص پیچیدگی کسب و کار، کشور آمریکا در شاخص پیچیدگی بازار، سنگاپور در شاخص موسسات، کره جنوبی در شاخص پژوهش و سرمایه انسانی رتبههای اول را به خود اختصاص دادهاند.
معاون فناوری و نوآوری مؤسسه ISC گفت: جدول شماره 2، وضعیت کشورهای پیشرو اسلامی در شاخص های 7 گانه فناوری و نوآوری را براساس گزارش وایپو 2024 نشان میدهد. در بین کشورهای پیشرو اسلامی، کشورهای امارات، مالزی و ترکیه در شاخصهای 7 گانه فناوری و نوآوری بالاترین جایگاه‌ها را داشته‌اند. کشور جمهوری اسلامی ایران رتبه 64 جهانی و رتبه هفتم در بین کشورهای اسلامی را به خود اختصاص داده است. بهترین رتبه جمهوری اسلامی ایران در شاخص پیچیدگی بازار (رتبه 17 جهانی و رتبه اول در بین کشورهای جهان اسلام) می باشد. همچنین جمهوری اسلامی ایران در شاخص خروجیهای دانش و فناوری رتبه 49 جهانی و رتبه سوم در بین کشورهای جهان اسلام را به خود اختصاص داده است.
نایبی گفت: براساس گزارشهای شاخص جهانی نوآوری، جمهوری اسلامی ایران در سال 2020 رتبه 67، 2021 رتبه 60، 2022 رتبه 53، در سال 2023 رتبه 62 و در سال 2024 رتبه 64 را به خود اختصاص داده است. بهترین رتبه جمهوری اسلامی ایران در 4 سال اخیر به سال 2022 با رتبه 53 بر می گردد (نمودار 2). نمودار 2 روند رتبه جمهوری اسلامی ایران در بازه زمانی 10 ساله را نشان می دهد که نشان از بهبود عملکرد فناوری و نوآوری ایران در بازه زمانی 10 ساله می باشد. همچنین رتبه ایران در سال 2024 نسبت به سال 2023 دو پله افزایش داشته است. براساس گزارش 10 سال اخیر وایپو، روند رتبه جمهوری اسلامی ایران از سال 2015 تا 2022 کاهشی و از سال 2022 تا 2024 مجدد روند، افزایشی شده است.
نایبی در پایان گفت: بررسی پنج ساله شاخص های نوآوری نشان میدهد که جمهوری اسلامی ایران در شاخص خروجیهای خلاق تا سال 2023 عملکرد مطلوبی را داشته است. اما در سال 2024 نسبت به سال 2023، 9 پله افزایش رتبه داشته است. در زیرشاخص دارایی های نامشهود (دارایی های فکری) رتبه جمهوری اسلامی ایران طی 5 سال گذشته همواره کمتر از 30 بوده است.
