عفو برخی محکومان آبان ستودنی است/ ردگیری یوروهای رانتی
به گزارش اقتصادنیوز نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده سوژه مشترک اکثر روزنامه‌های امروز است.
آرمان‌ملی با اشار به انتخابات آمریکا از این تیتر بهره گرفت است: ترامپ دبه کرد!، آفتاب یزد هم تیتر زده است: معمای 2020، ابتکار تیتر رقابت تنگاتنگ دراشتباه نظرسنجی‌ها را انتخاب کرده است. جام‌جم ارگان صدا وسیما نیز از این تیتر استفاده کرده است: آمریکا دربرزخ، دنیای اقتصاد تیتر زده است: رقابت نفسگیر درایالات کلیدی، شرق هم با این تیتر به بررسی انتخابات رفته است: جدال تن‌به‌تن. همشهری در تیتر نخست خود اورده است: غافلگیری آمریکایی
اطلاعات به نقل از حسن روحانی تیتر زده است:با فرض بر نگشتن آمریکا به راه راست برنامه‌ریزی می‌کنیم. ایران ارگان دولت نیز برای تیتر اول خود نقل قول دیگری را برگزیده است: احترام به جای تحریم
کیهان در گزارش اصلی خود با عنوان«شرطی کردن اقتصاد بزرگ‌ترین ضربه مردم» به انتقاد از دولتمردان درباره گره زدن مشکلات اقتصادی به تحولات سیاسی خارجی انتقاد کرده است.
جوان در تیتر اول خود آوررده است: کمک نظارتی سپاه و بسیج به دولت برای کنترل قیمت‌ها
خراسان برای عکس اول خود این تیتر را برگزیده است: رونمایی از تیربار موشکی سپاه
در ادامه برخی از مطالب مهم روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم.
آرمان‌ملی؛ کمبود « اکسیژن» در تنگنای کرونا
آرمان ملی در گزارش اصلی خود به یکی از چالش‌های کرونا پرداخته است. این روزنامه نوشته است: روند افزایشی شیوع کرونا و بستری روزانه بیش از دو‌هزار بیمار در بیمارستان (طبق آمار رسمی)، مراکز درمانی را با چالش کمبود اکسیژن مواجه کرده است. با وجود اینکه کپسول‌های اکسیژن، برای بیماران کرونایی که ریه‌های آنها درگیر شده، نقش حیاتی دارد حالا باید مسئولان به فکر تامین اکسیژن برای بیماران باشند. این موضوع را فرشاد علامه، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران اعلام کرده و گفته است: «مصرف اکسیژن در بیمارستان‌های کشور هیچگاه تا حد کنونی بالا نبوده است و اکسیژن‌رسانی به بیماران «نوعی چالش است. با اکسیژن‌سازها، کپسول‌های اکسیژن و مخازن اکسیژنی که تهیه شده، مشکلمان حل شده است.» او همچنین اعلام کرد که همه تخت‌های بیماران مبتلا به کرونا در تهران پر شده است. به گفته معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران، «در این شهر 940 بیمار در بیمارستان‌های دولتی و بیش از 1200 بیمار در بیمارستان‌های خصوصی و وابسته به ارگان‌ها بستری هستند.»
دنیای اقتصاد؛ نوسان سیاسی بازار جهانی
دنیای‌اقتصاد در تیتر اصلی صفحه اول خود آورده است: روز گذشته مهم‌ترین خبر بازارها، انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بود. شاخص بازارهای جهانی به دنبال اعلام نتایج لحظه‌ای آرا و پیش‌بینی برنده شدن هر کدام از نامزدها، روند حرکتی خود را تغییر می‌دادند. طلای جهانی در ابتدای معاملات و با افزایش احتمال برنده شدن ترامپ، وارد فاز نزولی شد و در مقابل بازارهای سهام جهانی یک‌دست سبزپوش شدند. بازار نفت نیز از این تحولات بی نصیب نماند و رشد قیمتی خود را در ابتدای معاملات آغاز کرد. تغییر آرایش بازارها با افزایش شانس پیروزی بایدن رقم خورد؛ به‌نحوی‌که قیمت طلا روند صعودی به خود گرفت و سایر بازارها نیز روند متعادل‌تری به خود گرفتند. در بازارهای داخلی نیز سناریوی مشابهی رقم خورد. در ابتدای معاملات روز گذشته بازار سهام و دلار روند صعودی را ثبت کردند؛ اما این نوسان قیمتی در بازار سکه و دلار که خبرهای انتخابات را در بعدازظهر نیز دنبال می‌کرد، محدودتر شد. فعالان معتقدند که نتایج رقابت انتخاباتی می‌تواند به‌عنوان مهم‌ترین متغیر بازارهای جهانی در روزهای آتی، ایفای نقش کند.
شرق؛ ظرفیت‌های بایدن برای اصلاح‌طلبان
شرق در یکی از گزارش های اصلی خود به پیامدهای پیروزی جوبایدن اشاره دارد این روزنامه نوشته است: اصلاح‌طلبان چند مدتی است تأکید می‌کنند که ریاست‌جمهوری بایدن از هر نظر به نفع ایران خواهد بود، زیرا در صورت تغییر دولت آمریکا امکان مذاکره با این کشور وجود خواهد داشت؛ هرچند مذاکره در شرایطی که به هر حال تحریم‌های گسترده‌ای از سوی آمریکا علیه ایران وضع شده، قدری سخت است و به‌نظر می‌رسد که مدتی طول بکشد تا این تحریم‌ها رفع شود و در شرایطی مانند آنچه پیش از خروج ترامپ از برجام شاهد بودیم، ایران و آمریکا بتوانند در فضایی به دور از تهدید مذاکره کنند. با همه اینها به نظر نیروهای اصلاح‌طلب، حضور بایدن در کاخ سفید می‌تواند باعث گشایش روزنه‌هایی شود که در صورت انتخاب مجدد ترامپ همان روزنه اندک هم بسته می‌شود.
این روزنامه در ادامه می‌نویسد: اما افزون بر این گزاره که ممکن است ورود بایدن به کاخ سفید باعث گشایش باب مذاکره و به‌تبع آن بهبود احتمالی داخلی شود، اصلاح‌طلبان تصور می‌کنند با پیروزی بایدن می‌توانند با تکیه بر گفتمان مذاکره در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده برگ برنده مهمی در دست داشته باشند. آنها در شرایطی که نارضایتی عمومی زیاد شده است و شاید دیگر نتوانند با وعده‌های اقتصادی یا سیاسی مردم را به انتخابات امیدوار کنند، گمان می‌کنند یکی از مهم‌ترین راه‌های اعتمادسازی برای مردم تکرار مجدد دوگانه مقابله-مذاکره است و با این شیوه قادر خواهند بود که مردم را به نفع خود پای صندوق انتخابات بیاورند؛ زیرا هنوز هم مردم درباره ناامنی‌های احتمالی یا در شدیدترین حالت جنگ میان ایران و آمریکا حساسیت نشان می‌دهند و در تقابل نیروهای سیاسی داخلی که مدافع تقابل حداکثری هستند و نیروهایی که می‌کوشند با همه محدودیت‌های موجود باب مذاکره را باز نگه دارند، دسته دوم را انتخاب می‌کنند...
اعتماد؛ عفو برخی محکومان آبان ستودنی است
عمادالدین باقی در سرمقاله خود در روزنامه اعتماد از عفو برخی از محکومان سیاسی استقبال کرده است. او نوشته است:جامعه ما امروز به‌شدت خسته از سرخوردگی‌های سیاسی تا تنگی معیشت، بحران بیکاری و... است و بدتر از همه احساس ناامیدی نسبت به آینده و بی‌ثباتی در زندگی امروز. او در ادامه می‌نویسد: باید به این جامعه امید تزریق کرد، باید یار و یاور این مردم بود، باید همدل و همصدای‌شان بود، باید صدایش را شنید، باید یار شاطر بودش نه بار خاطر. هر گامی که در این راستا برداشته شود ستودنی است از سوی هر کسی که باشد. از این رو اقدام جدید دستگاه قضایی در عفو 3780 نفر که دربرگیرنده تعداد زیادی از محکومان سیاسی و امنیتی از جمله ده‌ها تن از بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان سال گذشته می‌شود، اقدامی ستودنی است. ما عادت داریم که انگیزه‌کاوی کنیم و آن را به سناریوهای سیاسی و رقابت‌های آینده بر سر قدرت و موقعیت و این قبیل امور بدانیم و براساس نیت‌کاوی‌ها و پیش‌بینی‌های سیاسی ارزش‌گذاری کنیم. ممکن است آن انگیزه‌خوانی‌ها درست باشند یا نباشند ولی ما از بُعد انسانی و حقوق بشری و فارغ از نیت‌خوانی‌ها و انگیزه‌ها، نفس عمل برای مان ارزشمند است اینکه همین الان و همین امروز عده‌ای از رنج‌شان کاسته شود. آنچه در قرآن آمده است برای زینت طاقچه‌ها و برای خواندن در گورستان‌ها نیست. شگفت است که برخی آیات جزایی را که به گفته بسیاری از محققان و مفسران یا منسوخ شده‌اند یا فلسفه خود یا موضوعیت‌شان را از دست داده‌اند اما همچنان در قوانین امروز با جدیت گنجانده و اجرا می‌کنند در حالی که از قضا آیاتی که ازلی و ابدی‌اند، آیاتی که منسوخ‌شدنی نیستند، از اصول وجدانی، فطری و عقلایی بشرند، آیاتی که گره‌گشا هستند و رنجی از مردم می‌کاهند اینها به کلی مغفول می‌مانند. وقتی در قرآن می‌گوید: أِنْ تُبْدُوا خیْرًا أوْ تُخْفُوهُ أوْ تعْفُوا عنْ سُوءٍ فإِن‌الله کان عفُوًّا قدِیرًا (آیه 149 سوره نساء). اگر درباره خلق آشکارا یا پنهانی نیکی کنید یا از بدی دیگران درگذرید خدا همیشه از بدی‌ها در می‌گذرد با آنکه در انتقام تواناست. خداوند با وجود اینکه قادر و تواناست و می‌تواند مجازات کند اما از گناهان بندگانش در می‌گذرد و با همان معیار می‌گوید که وقتی خداوند چنین است شما چه می‌گویید؟ وقتی خداوند چنین است پس شما هم باید این‌گونه باشید، باید حتی اگر خلایق بدی کردند حتی با وجود اینکه قدرت بر مجازات دارید از بدی آنها درگذرید و آشکار و پنهان نیکی کنید. اما سالیانی است که نظام قضایی ما نه بر منهج عدل و عفو که بر منهج مجازات است لذا هنگامی که گامی در جهت تقویت رویکرد ترمیمی به جای رویکرد تنبیهی و تقویت امید در جامعه برداشته می‌شود باید به پیشوازش رفت.
یوروهای رانتی کجاست؛ شرق در گزارش اقتصادی خود آورده است: دعوا بر سر نرخ بلیت هواپیما کماکان ادامه دارد. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در آخرین اظهارنظر خود گفته: «این حاشیهها مربوط به بحثهایی است که شرکت‌های هواپیمایی بین خودشان داشتند و هماکنون این بحث‌ها به بیرون درز کرده است». تورج دهقانیزنگنه اعلام کرده: «برای روشن‌شدن وضعیت هفته آینده جلسه‌ای با حضور مجلس، قوه قضائیه و دولت برگزار می‌شود که در‌این‌بین، باید همکاری‌های لازم را داشته باشند و ما در هفته آینده جلساتی با مجلس و قوه قضائیه برگزار و به این موضوع رسیدگی خواهیم کرد». معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی تأکید کرده است که اگر دولت بهصورت یارانه، ارز نیمایی در اختیار شرکت‌ها و ایرلاینها بگذارد، قیمت بلیتها افزایش نمی‌یابد.
شرکت‌های هواپیمایی بارها اعلام کرده‌اند که افزایش نرخ ارز سبب شده تا بسیاری از هزینههای آنها افزایش یابد. در کنار آن برای دولت شرط گذاشتهاند که اگر تسهیلات کرونا را به شرکت‌ها زودتر نپردازند، نباید توقع عدم افزایش نرخ بلیت هواپیما را هم داشته باشند! این در حالی است که براساس اطلاعاتی که به دست «شرق» رسیده، 12 شرکت اصلی هواپیمایی در سال گذشته، 153میلیون یورو ارز چهارهزارو200 تومانی و حدود 300 میلیون یورو ارز نیمایی دریافت کرده‌اند. نکته آن است که امسال نیز برخلاف اظهارات انجمن صنفی شرکت‌های هواپیمایی مبنی بر عدم دریافت ارز چهارهزارو200 تومانی، تا پایان مهرماه، این شرکت‌ها 536 هزار یورو ارز چهارهزارو200 تومانی و بالغ بر 75 میلیون یورو ارز نیمایی دریافت کرده‌اند؛ حال آنکه تا پایان سال پنج ماه دیگر باقی است.جالب آنکه شرکت‌های هواپیمایی، ارز نیمایی، سوخت رایگان و تسهیلات ارزانقیمت را دریافت می‌کنند و از پرداخت عوارض فرودگاهی هم گاها امتناع می‌کنند اما بازهم معتقدند نرخهای کنونی (با بهانه افزایش نرخ ارز) برایشان بهصرفه نیست. البته ناگفته نماند که کارشناسان معتقدند حداقل 65 درصد هزینه پرواز بهصورت ریالی و بین 25 تا 35 درصد هزینه پرواز، ارزبر (هزینه تملیک، اجاره و قطعات و بالاسری تحریم) است و عجیب است که چگونه گفته می‌شود تا 155 درصد اثر مستقیم روی نرخ بلیت میگذارد و بهانه بیبروبرگرد افزایش نرخ بلیت هواپیما می‌شود.
این اظهارات را اگر در کنار اظهارنظر اخیر رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی بگذاریم، به نکته عجیبی برمی‌خوریم: «بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی خارجی متقاضی ارائه خدمات و سفر در داخل کشور با کمترین نرخ هستند. اگر شرکت‌های هواپیمایی ایرانی سود نمی‌کنند، پس چطور این شرکت‌ها با امکانات خاصی که دارند در داخل کشور ما سود می‌کنند؟».از خلال مصاحبهها و رویارویی مسئولان میتوان نکات عمیق‌تری را متوجه شد. حرمتالله رفیعی در واکنش به دستور رئیس سازمان هواپیمایی کشوری مبنی بر منع فروش آژانسهای مسافرتی هواپیمایی، حضور ایرلاینهای خارجی در بازار ایران را خواستار شد (کابوتاژ) و تحلیل محتوای پیام او، عجیب و شنیدنی است. مضمون سخن او مقایسه رقابت قیمت بلیت بین ایرلاینهای داخلی و ایرلاینهای خارجی در بازار ایران است. این در حالی است که ایرلاین خارجی، سوخت، عوارض فرودگاهی را بهموقع و به قیمت جهانی میپردازد و بدون دریافت انواع تسهیلات بانکی و دولتی هواپیماهای مدرن خود را به صنعت هواپیمای ایران میآورد که قابل مقایسه با هواپیماهای از‌رده‌خارج برخی از ایرلاینها نیست و این ادعا معمایی جدی درباره قیمت بلیت هواپیما و تسهیلات دریافتی ایرلاینها ایجاد می‌کند.البته خبرها حاکی از آن است که برخی شرکت‌های هواپیمایی با وجود تعهد بر سر عدم تعدیل نیرو در ازای دریافت تسهیلات جبران خسارات کرونا، به بهانههای مختلف اقدام به تعدیل نیرو هم کرده‌اند.
«وطن امروز» از جدیدترین تحولات شاخص‌های عمده پولی گزارش می‌دهد
خیزش تورمی پول
حمید کمار*: بانک مرکزی بتازگی جزئیات شاخص‌های عمده پولی کشور تا پایان شهریورماه سال جاری را منتشر کرد. این گزارش نشان می‌دهد بسیاری از شاخص‌های پولی کشور طی یک سال اخیر تغییرات تورمی داشته است. رشد شدید نقدینگی و بویژه افزایش سهم پول از نقدینگی، رشد بدهی دولت به بانک‌ها و بانک مرکزی و همچنین رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی مهم‌ترین تغییرات موجود در گزارش بانک مرکزی است. اکنون در شرایطی که تورم به یکی از مهم‌ترین و فوری‌ترین مسائل کشور تبدیل شده، نقش بانک مرکزی برای مدیریت شاخص‌های پولی بیش از پیش اهمیت می‌یابد. با این حال بانک مرکزی تنها نهاد مسؤول در کنترل تورم نیست. از آنجا که رد پای کسری بودجه در بسیاری از تغییرات رخ داده در شاخص‌های پولی کشور طی یک سال اخیر و در نهایت افزایش تورم به وضوح مشخص است، نقش وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه در تدوین بودجه‌ای با حداقل کسری، انکارناپذیر است.
به گزارش «وطن امروز»، آخرین گزارش مرکز آمار از شاخص قیمت مصرف‌کننده در مهرماه سال جاری از تداوم روند رو به رشد این شاخص در ماه‌های آتی خبر داد. طبق گزارش مرکز آمار، تورم 12 ماه منتهی به مهرماه 99 معادل 2/27 درصد و تورم نقطه به نقطه در این ماه معادل 4/41 درصد بوده است. پیشی گرفتن تورم نقطه به نقطه به عنوان شاخص پیش‌نگر تورم از تورم سالانه نشان می‌دهد مسیر صعودی تورم در ماه‌های آتی همچنان ادامه خواهد داشت.
روند رو به رشد تورم در ماه‌های اخیر فشار شدیدی به بخش‌های مختلف اقتصادی بویژه تولید و معیشت خانوار وارد کرده است. تحلیل‌های مختلفی از علت اصلی رشد تورم در ماه‌های اخیر ارائه شده است، با این حال بیشتر تحلیل‌ها ۲ دلیل عمده را برای رشد تورم در ماه‌های اخیر عنوان می‌کردند. بخشی از کارشناسان «رشد نرخ ارز» را علت عمده افزایش نرخ تورم معرفی می‌کنند. طبق گفته این دسته از کارشناسان، افزایش شدید نرخ ارز در نیمه نخست سال جاری عامل اصلی افزایش نرخ تورم و رشد شدید سطح قیمت‌ها بوده است. بخشی از بدنه دولت و به طور خاص سازمان برنامه و بودجه طرفدار این تحلیل هستند، چرا که طبق این تحلیل، مسؤولیت تورم بیشتر بر عهده بانک مرکزی است و نقش سازمان برنامه و بودجه در بی‌ثباتی کنونی اقتصاد کشور به حاشیه می‌رود.
در مقابل اما بخش دیگری از کارشناسان «رشد شاخص‌های کلیدی پولی» را عامل اصلی تورم معرفی کرده و از این رو خواستار اتخاذ سیاست‌های پولی ضدتورمی هستند. این دسته از کارشناسان با تاکید بر نقش شاخص‌های پولی همچون پایه پولی، نقدینگی و... رفتار تورم در کشور را تحلیل می‌کنند. تحلیل این دسته از کارشناسان اما به توضیحات مسؤولان بانک مرکزی در تبیین علت افزایش تورم نزدیک‌تر است. مسؤولان بانک مرکزی پیش‌تر اعلام کرده بودند علت رشد تورم در ماه‌های اخیر رشد شدید پایه پولی و نقدینگی به دلیل کسری بودجه دولت و تامین آن از طریق استقراض از بانک مرکزی و همچنین برداشت از منابع ارزی صندوق توسعه ملی است. این روایت به طور خاص سازمان برنامه و بودجه را مقصر تورم معرفی می‌کند و نقش بانک مرکزی را در بروز تورم افسارگسیخته فعلی به حاشیه می‌برد. در همین راستا بانک مرکزی بتازگی جزئیات شاخص‌های عمده پولی کشور تا پایان شهریورماه سال جاری را منتشر کرد. انتشار جدیدترین شاخص‌های پولی در روزهای اخیر، تصویر واضح‌تری از نقش این عوامل در تورم و تاثیر کسری بودجه دولت را به تصویر کشید.
* رشد حجم و سیالیت نقدینگی
طبق جدیدترین گزارش بانک مرکزی از شاخص‌های عمده پولی در پایان شهریورماه سال جاری، حجم نقدینگی به رقم 2 هزار و 895 هزار میلیارد تومان رسیده است. این رقم در پایان اسفندماه سال گذشته 2 هزار و 472 هزار میلیارد تومان و شهریورماه سال گذشته معادل 2 هزار و 126 هزار میلیارد تومان بوده است. بدین ترتیب شاخص نقدینگی در 6 ماه ابتدایی سال جاری معادل 1/17 درصد و طی یک سال منتهی به شهریورماه سال جاری معادل 2/36 درصد افزایش یافته است. نکته دیگر درباره تحولات یک سال اخیر نقدینگی، رشد قابل توجه سهم پول از کل نقدینگی کشور است. طبق آمارهای بانک مرکزی، این نسبت در پایان شهریور سال گذشته معادل 7/15 درصد بوده که در پایان اسفند سال گذشته به 3/17 درصد رسیده و در نهایت در پایان شهریورماه سال جاری به 7/20 درصد افزایش یافته است. روند رو به رشد سهم پول از نقدینگی نشان‌دهنده افزایش سیالیت نقدینگی در یک سال اخیر است. بررسی شاخص پایه پولی هم نشان‌دهنده جهش مقدار این شاخص در ۶ ماه پایانی سال 98 است. طبق گزارش بانک مرکزی، حجم پایه پولی در پایان شهریور سال گذشته معادل 295 هزار میلیارد تومان بوده که با افزایشی 5/19 درصدی به رقم 353 هزار میلیارد تومان در پایان اسفندماه سال گذشته رسید. پس از این هم این شاخص با رشدی 4/5 درصدی به رقم 372 هزار میلیارد تومان در پایان شهریور سال جاری رسید. تغییرات پایه پولی و نقدینگی در یک سال اخیر باعث نوسان ضریب فزاینده شده به طوری که در مجموع این شاخص طی این مدت با افزایش همراه شده است. ضریب فزاینده (نسبت نقدینگی به پایه پولی) که شهریورماه سال گذشته معادل 2/7 درصد بود با طی روندی کاهشی به حدود 7درصد در پایان سال گذشته رسید اما در ۶ ماه نخست سال جاری با طی مسیری صعودی به حدود 8/7 درصد افزایش یافت. افزایش این نسبت نشان‌دهنده افزایش آزادی عمل بانک‌ها در خلق نقدینگی است. رشد این شاخص هم می‌تواند نشانه‌ای نگران‌کننده از تداوم رشد سریع نقدینگی در ماه‌های آینده باشد.
* رشد شدید بدهی دولت به شبکه بانکی
در بخش دیگری از گزارش بانک مرکزی از شاخص‌های عمده پولی، خلاصه دارایی‌ها و بدهی‌های نظام بانکی آمده است. ارقام متعددی در این بخش وجود دارد، با این حال مهم‌ترین تغییر در این بخش، رشد شدید بدهی دولت به نظام بانکی در نیمه نخست سال جاری است. طبق گزارش بانک مرکزی بدهی دولت به نظام بانکی در پایان سال گذشته معادل 370 هزار میلیارد تومان بوده که این رقم در میانه سال جاری به 462 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. رشد حدود 92 هزار میلیارد تومانی بدهی دولت به شبکه بانکی در نیمه نخست سال جاری معادل رشد 8/24 درصدی در نیمه ابتدایی سال جاری است. رشد قابل توجه بدهی دولت به شبکه بانکی ریشه در کسری شدید بودجه سال جاری دارد. تخمین‌های مختلفی برای کسری بودجه سال جاری مطرح شده با این حال رقم 150 هزار میلیارد تومان تقریبا مورد اتفاق بیشتر کارشناسان و همچنین مرکز پژوهش‌های مجلس قرار دارد. ابزار اصلی دولت برای جبران کسری بودجه هم انتشار اوراق بدهی دولتی است. طبق قانون بودجه، دولت مجاز به انتشار حدود 90 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی است. با این حال دولت در بهار سال جاری مجوز انتشار 150 هزار میلیارد تومان مازاد بر رقم مصوب در بودجه را از شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا گرفت. مشتری اصلی اوراق بدهی دولت هم مطابق گزارش‌هایی که خزانه‌داری کل کشور از ابتدای امسال تاکنون منتشر کرده، شبکه بانکی بوده است. از همین رو رشد بدهی دولت به بانک مرکزی در سایه کسری بودجه هنگفت، موضوعی کاملا قابل پیش‌بینی بود.
* رشد دارایی خارجی، بدهی دولت و شبکه بانکی در سمت دارایی‌های بانک مرکزی
در بخش دیگری از گزارش بانک مرکزی، خلاصه دارایی‌ها و بدهی‌های بانک مرکزی آمده است. در این بخش هم ارقام متعددی گزارش شده است. با این حال تغییرات ۳ شاخص کلیدی در یک سال اخیر بیشتر جلب توجه می‌کند. نخستین مورد، رشد شدید دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در ۶ ماه پایانی سال گذشته است. طبق این گزارش، ارزش دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در میانه سال گذشته معادل 466 هزار میلیارد تومان بوده که این رقم با رشدی حدود 15 درصدی به 536 هزار میلیارد تومان در پایان سال گذشته می‌رسد. پیش از این عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی از برداشت دولت از صندوق توسعه ملی در پایان سال گذشته برای جبران کسری بودجه و تاثیر آن بر رشد پایه پولی خبر داده بود. گزارش جدید بانک مرکزی هم اظهارات رئیس کل این نهاد را تایید می‌کند. با توجه به کسری بودجه شدید سال جاری، احتمال تکرار این سناریو در نیمه دوم سال جاری وجود دارد. در بخش دیگری از دارایی‌های بانک مرکزی، رشد شدید بدهی دولت به بانک مرکزی در نیمه نخست سال جاری جلب توجه می‌کند. طبق این گزارش، بدهی دولت به بانک مرکزی که در پایان سال گذشته حدود 76 هزار میلیارد تومان بود با رشدی حدود 36 درصدی به رقم 104 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. رشد 36 درصدی بدهی دولت به بانک مرکزی آن هم طی ۶ ماه نخست سال جاری، یکی از مهم‌ترین عوامل رشد پایه پولی بوده است که می‌تواند به عاملی برای تشدید فشار تورمی تبدیل شود. گزارش بانک مرکزی از رشد شدید بدهی دولت همچنین اظهارات مسؤولان دولت بویژه مدیران سازمان برنامه و بودجه در نفی هر گونه استقراض از بانک مرکزی را رد می‌کند. در بخش دیگری از ترازنامه بانک مرکزی، بدهی بانک‌ها دیده می‌شود که بر خلاف روند نزولی خود تا پایان سال گذشته، مسیر صعودی را در نیمه نخست سال جاری به خود دیده است. طبق آمارها، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی که از حدود 151 هزار میلیارد تومان در شهریور سال 97 با کاهشی 26 درصدی به حدود 111 هزار میلیارد تومان در پایان سال گذشته رسیده بود، طی نیمه نخست سال جاری با در پیش گرفتن مسیری صعودی به حدود 129 هزار میلیارد تومان افزایش یافت. این تغییر نشان‌دهنده افزایش حدود 17 درصدی طی نیمه نخست سال جاری است.
* سیگنال‌های تورمی شاخص‌های پولی
گزارش جدید بانک مرکزی نشان می‌دهد روند تغییرات بسیاری از شاخص‌های پولی کشور در جهت افزایش تورم در حرکت است. در چنین شرایطی بانک مرکزی به عنوان نهاد تنظیم‌گر پولی باید با اتخاذ سیاست‌های صحیح، نسبت به مدیریت شرایط کنونی با هدف بازگشت ثبات به اقتصاد اقدام کند. البته اخیرا شورای پول و اعتبار در جلسه‌ای به ریاست همتی با پیشنهاد بانک مرکزی مبنی بر «اعمال محدودیت بر رشد ترازنامه شبکه بانکی» موافقت کرد. اجرای این سیاست می‌تواند کمک بسیاری به کنترل رشد و هدایت نقدینگی کند. با این حال در صورت تداوم مماشات بانک مرکزی با شبکه بانکی، این سیاست هم مانند قوانین پیشین بانکی با بی‌اعتنایی شبکه بانکی مواجه شده و اجرایی نخواهد شد. گذشته از نقش مهم بانک مرکزی در مدیریت شاخص‌های پولی، نقش سایر دستگاه‌ها از جمله وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه در موفقیت بانک مرکزی پررنگ است. تدوین بودجه‌ای با حداقل کسری، مهم‌ترین وظیفه وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه است، در غیر این صورت بسیاری از آثار منفی کسری بودجه دولت که طی یک سال اخیر شاخص‌های پولی را تحت تاثیر قرار داده، در سال آینده هم زمینه‌ساز تورم خواهد شد.
اقتصادنیوز: بررسی روزنامه‌های امروز 15 آبان 1399 را با مرور عناوین اصلی صفحه اول آنها آغاز می‌کنیم. به گزارش اقتصادنیوز نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده سوژه مشترک اکثر روزنامه‌های امروز است.
آرمان‌ملی با اشار به انتخابات آمریکا از این تیتر بهره گرفت است: ترامپ دبه کرد!، آفتاب یزد هم تیتر زده است: معمای 2020، ابتکار تیتر رقابت تنگاتنگ دراشتباه نظرسنجی‌ها را انتخاب کرده است. جام‌جم ارگان صدا وسیما نیز از این تیتر استفاده کرده است: آمریکا دربرزخ، دنیای اقتصاد تیتر زده است: رقابت نفسگیر درایالات کلیدی، شرق هم با این تیتر به بررسی انتخابات رفته است: جدال تن‌به‌تن. همشهری در تیتر نخست خود اورده است: غافلگیری آمریکایی
اطلاعات به نقل از حسن روحانی تیتر زده است:با فرض بر نگشتن آمریکا به راه راست برنامه‌ریزی می‌کنیم. ایران ارگان دولت نیز برای تیتر اول خود نقل قول دیگری را برگزیده است: احترام به جای تحریم
کیهان در گزارش اصلی خود با عنوان«شرطی کردن اقتصاد بزرگ‌ترین ضربه مردم» به انتقاد از دولتمردان درباره گره زدن مشکلات اقتصادی به تحولات سیاسی خارجی انتقاد کرده است.
جوان در تیتر اول خود آوررده است: کمک نظارتی سپاه و بسیج به دولت برای کنترل قیمت‌ها
خراسان برای عکس اول خود این تیتر را برگزیده است: رونمایی از تیربار موشکی سپاه
در ادامه برخی از مطالب مهم روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم.
آرمان‌ملی؛ کمبود « اکسیژن» در تنگنای کرونا
آرمان ملی در گزارش اصلی خود به یکی از چالش‌های کرونا پرداخته است. این روزنامه نوشته است: روند افزایشی شیوع کرونا و بستری روزانه بیش از دو‌هزار بیمار در بیمارستان (طبق آمار رسمی)، مراکز درمانی را با چالش کمبود اکسیژن مواجه کرده است. با وجود اینکه کپسول‌های اکسیژن، برای بیماران کرونایی که ریه‌های آنها درگیر شده، نقش حیاتی دارد حالا باید مسئولان به فکر تامین اکسیژن برای بیماران باشند. این موضوع را فرشاد علامه، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران اعلام کرده و گفته است: «مصرف اکسیژن در بیمارستان‌های کشور هیچگاه تا حد کنونی بالا نبوده است و اکسیژن‌رسانی به بیماران «نوعی چالش است. با اکسیژن‌سازها، کپسول‌های اکسیژن و مخازن اکسیژنی که تهیه شده، مشکلمان حل شده است.» او همچنین اعلام کرد که همه تخت‌های بیماران مبتلا به کرونا در تهران پر شده است. به گفته معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران، «در این شهر 940 بیمار در بیمارستان‌های دولتی و بیش از 1200 بیمار در بیمارستان‌های خصوصی و وابسته به ارگان‌ها بستری هستند.»
دنیای اقتصاد؛ نوسان سیاسی بازار جهانی
دنیای‌اقتصاد در تیتر اصلی صفحه اول خود آورده است: روز گذشته مهم‌ترین خبر بازارها، انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بود. شاخص بازارهای جهانی به دنبال اعلام نتایج لحظه‌ای آرا و پیش‌بینی برنده شدن هر کدام از نامزدها، روند حرکتی خود را تغییر می‌دادند. طلای جهانی در ابتدای معاملات و با افزایش احتمال برنده شدن ترامپ، وارد فاز نزولی شد و در مقابل بازارهای سهام جهانی یک‌دست سبزپوش شدند. بازار نفت نیز از این تحولات بی نصیب نماند و رشد قیمتی خود را در ابتدای معاملات آغاز کرد. تغییر آرایش بازارها با افزایش شانس پیروزی بایدن رقم خورد؛ به‌نحوی‌که قیمت طلا روند صعودی به خود گرفت و سایر بازارها نیز روند متعادل‌تری به خود گرفتند. در بازارهای داخلی نیز سناریوی مشابهی رقم خورد. در ابتدای معاملات روز گذشته بازار سهام و دلار روند صعودی را ثبت کردند؛ اما این نوسان قیمتی در بازار سکه و دلار که خبرهای انتخابات را در بعدازظهر نیز دنبال می‌کرد، محدودتر شد. فعالان معتقدند که نتایج رقابت انتخاباتی می‌تواند به‌عنوان مهم‌ترین متغیر بازارهای جهانی در روزهای آتی، ایفای نقش کند.
شرق؛ ظرفیت‌های بایدن برای اصلاح‌طلبان
شرق در یکی از گزارش های اصلی خود به پیامدهای پیروزی جوبایدن اشاره دارد این روزنامه نوشته است: اصلاح‌طلبان چند مدتی است تأکید می‌کنند که ریاست‌جمهوری بایدن از هر نظر به نفع ایران خواهد بود، زیرا در صورت تغییر دولت آمریکا امکان مذاکره با این کشور وجود خواهد داشت؛ هرچند مذاکره در شرایطی که به هر حال تحریم‌های گسترده‌ای از سوی آمریکا علیه ایران وضع شده، قدری سخت است و به‌نظر می‌رسد که مدتی طول بکشد تا این تحریم‌ها رفع شود و در شرایطی مانند آنچه پیش از خروج ترامپ از برجام شاهد بودیم، ایران و آمریکا بتوانند در فضایی به دور از تهدید مذاکره کنند. با همه اینها به نظر نیروهای اصلاح‌طلب، حضور بایدن در کاخ سفید می‌تواند باعث گشایش روزنه‌هایی شود که در صورت انتخاب مجدد ترامپ همان روزنه اندک هم بسته می‌شود.
این روزنامه در ادامه می‌نویسد: اما افزون بر این گزاره که ممکن است ورود بایدن به کاخ سفید باعث گشایش باب مذاکره و به‌تبع آن بهبود احتمالی داخلی شود، اصلاح‌طلبان تصور می‌کنند با پیروزی بایدن می‌توانند با تکیه بر گفتمان مذاکره در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده برگ برنده مهمی در دست داشته باشند. آنها در شرایطی که نارضایتی عمومی زیاد شده است و شاید دیگر نتوانند با وعده‌های اقتصادی یا سیاسی مردم را به انتخابات امیدوار کنند، گمان می‌کنند یکی از مهم‌ترین راه‌های اعتمادسازی برای مردم تکرار مجدد دوگانه مقابله-مذاکره است و با این شیوه قادر خواهند بود که مردم را به نفع خود پای صندوق انتخابات بیاورند؛ زیرا هنوز هم مردم درباره ناامنی‌های احتمالی یا در شدیدترین حالت جنگ میان ایران و آمریکا حساسیت نشان می‌دهند و در تقابل نیروهای سیاسی داخلی که مدافع تقابل حداکثری هستند و نیروهایی که می‌کوشند با همه محدودیت‌های موجود باب مذاکره را باز نگه دارند، دسته دوم را انتخاب می‌کنند...
یوروهای رانتی کجاست؛ شرق در گزارش اقتصادی خود آورده است: دعوا بر سر نرخ بلیت هواپیما کماکان ادامه دارد. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در آخرین اظهارنظر خود گفته: «این حاشیهها مربوط به بحثهایی است که شرکت‌های هواپیمایی بین خودشان داشتند و هماکنون این بحث‌ها به بیرون درز کرده است». تورج دهقانیزنگنه اعلام کرده: «برای روشن‌شدن وضعیت هفته آینده جلسه‌ای با حضور مجلس، قوه قضائیه و دولت برگزار می‌شود که در‌این‌بین، باید همکاری‌های لازم را داشته باشند و ما در هفته آینده جلساتی با مجلس و قوه قضائیه برگزار و به این موضوع رسیدگی خواهیم کرد». معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی تأکید کرده است که اگر دولت بهصورت یارانه، ارز نیمایی در اختیار شرکت‌ها و ایرلاینها بگذارد، قیمت بلیتها افزایش نمی‌یابد.
شرکت‌های هواپیمایی بارها اعلام کرده‌اند که افزایش نرخ ارز سبب شده تا بسیاری از هزینههای آنها افزایش یابد. در کنار آن برای دولت شرط گذاشتهاند که اگر تسهیلات کرونا را به شرکت‌ها زودتر نپردازند، نباید توقع عدم افزایش نرخ بلیت هواپیما را هم داشته باشند! این در حالی است که براساس اطلاعاتی که به دست «شرق» رسیده، 12 شرکت اصلی هواپیمایی در سال گذشته، 153میلیون یورو ارز چهارهزارو200 تومانی و حدود 300 میلیون یورو ارز نیمایی دریافت کرده‌اند. نکته آن است که امسال نیز برخلاف اظهارات انجمن صنفی شرکت‌های هواپیمایی مبنی بر عدم دریافت ارز چهارهزارو200 تومانی، تا پایان مهرماه، این شرکت‌ها 536 هزار یورو ارز چهارهزارو200 تومانی و بالغ بر 75 میلیون یورو ارز نیمایی دریافت کرده‌اند؛ حال آنکه تا پایان سال پنج ماه دیگر باقی است.جالب آنکه شرکت‌های هواپیمایی، ارز نیمایی، سوخت رایگان و تسهیلات ارزانقیمت را دریافت می‌کنند و از پرداخت عوارض فرودگاهی هم گاها امتناع می‌کنند اما بازهم معتقدند نرخهای کنونی (با بهانه افزایش نرخ ارز) برایشان بهصرفه نیست. البته ناگفته نماند که کارشناسان معتقدند حداقل 65 درصد هزینه پرواز بهصورت ریالی و بین 25 تا 35 درصد هزینه پرواز، ارزبر (هزینه تملیک، اجاره و قطعات و بالاسری تحریم) است و عجیب است که چگونه گفته می‌شود تا 155 درصد اثر مستقیم روی نرخ بلیت میگذارد و بهانه بیبروبرگرد افزایش نرخ بلیت هواپیما می‌شود.
این اظهارات را اگر در کنار اظهارنظر اخیر رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی بگذاریم، به نکته عجیبی برمی‌خوریم: «بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی خارجی متقاضی ارائه خدمات و سفر در داخل کشور با کمترین نرخ هستند. اگر شرکت‌های هواپیمایی ایرانی سود نمی‌کنند، پس چطور این شرکت‌ها با امکانات خاصی که دارند در داخل کشور ما سود می‌کنند؟».از خلال مصاحبهها و رویارویی مسئولان میتوان نکات عمیق‌تری را متوجه شد. حرمتالله رفیعی در واکنش به دستور رئیس سازمان هواپیمایی کشوری مبنی بر منع فروش آژانسهای مسافرتی هواپیمایی، حضور ایرلاینهای خارجی در بازار ایران را خواستار شد (کابوتاژ) و تحلیل محتوای پیام او، عجیب و شنیدنی است. مضمون سخن او مقایسه رقابت قیمت بلیت بین ایرلاینهای داخلی و ایرلاینهای خارجی در بازار ایران است. این در حالی است که ایرلاین خارجی، سوخت، عوارض فرودگاهی را بهموقع و به قیمت جهانی میپردازد و بدون دریافت انواع تسهیلات بانکی و دولتی هواپیماهای مدرن خود را به صنعت هواپیمای ایران میآورد که قابل مقایسه با هواپیماهای از‌رده‌خارج برخی از ایرلاینها نیست و این ادعا معمایی جدی درباره قیمت بلیت هواپیما و تسهیلات دریافتی ایرلاینها ایجاد می‌کند.البته خبرها حاکی از آن است که برخی شرکت‌های هواپیمایی با وجود تعهد بر سر عدم تعدیل نیرو در ازای دریافت تسهیلات جبران خسارات کرونا، به بهانههای مختلف اقدام به تعدیل نیرو هم کرده‌اند.
اعتماد؛ عفو برخی محکومان آبان ستودنی است
عمادالدین باقی در سرمقاله خود در روزنامه اعتماد از عفو برخی از محکومان سیاسی استقبال کرده است. او نوشته است:جامعه ما امروز به‌شدت خسته از سرخوردگی‌های سیاسی تا تنگی معیشت، بحران بیکاری و... است و بدتر از همه احساس ناامیدی نسبت به آینده و بی‌ثباتی در زندگی امروز. او در ادامه می‌نویسد: باید به این جامعه امید تزریق کرد، باید یار و یاور این مردم بود، باید همدل و همصدای‌شان بود، باید صدایش را شنید، باید یار شاطر بودش نه بار خاطر. هر گامی که در این راستا برداشته شود ستودنی است از سوی هر کسی که باشد. از این رو اقدام جدید دستگاه قضایی در عفو 3780 نفر که دربرگیرنده تعداد زیادی از محکومان سیاسی و امنیتی از جمله ده‌ها تن از بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان سال گذشته می‌شود، اقدامی ستودنی است. ما عادت داریم که انگیزه‌کاوی کنیم و آن را به سناریوهای سیاسی و رقابت‌های آینده بر سر قدرت و موقعیت و این قبیل امور بدانیم و براساس نیت‌کاوی‌ها و پیش‌بینی‌های سیاسی ارزش‌گذاری کنیم. ممکن است آن انگیزه‌خوانی‌ها درست باشند یا نباشند ولی ما از بُعد انسانی و حقوق بشری و فارغ از نیت‌خوانی‌ها و انگیزه‌ها، نفس عمل برای مان ارزشمند است اینکه همین الان و همین امروز عده‌ای از رنج‌شان کاسته شود. آنچه در قرآن آمده است برای زینت طاقچه‌ها و برای خواندن در گورستان‌ها نیست. شگفت است که برخی آیات جزایی را که به گفته بسیاری از محققان و مفسران یا منسوخ شده‌اند یا فلسفه خود یا موضوعیت‌شان را از دست داده‌اند اما همچنان در قوانین امروز با جدیت گنجانده و اجرا می‌کنند در حالی که از قضا آیاتی که ازلی و ابدی‌اند، آیاتی که منسوخ‌شدنی نیستند، از اصول وجدانی، فطری و عقلایی بشرند، آیاتی که گره‌گشا هستند و رنجی از مردم می‌کاهند اینها به کلی مغفول می‌مانند. وقتی در قرآن می‌گوید: أِنْ تُبْدُوا خیْرًا أوْ تُخْفُوهُ أوْ تعْفُوا عنْ سُوءٍ فإِن‌الله کان عفُوًّا قدِیرًا (آیه 149 سوره نساء). اگر درباره خلق آشکارا یا پنهانی نیکی کنید یا از بدی دیگران درگذرید خدا همیشه از بدی‌ها در می‌گذرد با آنکه در انتقام تواناست. خداوند با وجود اینکه قادر و تواناست و می‌تواند مجازات کند اما از گناهان بندگانش در می‌گذرد و با همان معیار می‌گوید که وقتی خداوند چنین است شما چه می‌گویید؟ وقتی خداوند چنین است پس شما هم باید این‌گونه باشید، باید حتی اگر خلایق بدی کردند حتی با وجود اینکه قدرت بر مجازات دارید از بدی آنها درگذرید و آشکار و پنهان نیکی کنید. اما سالیانی است که نظام قضایی ما نه بر منهج عدل و عفو که بر منهج مجازات است لذا هنگامی که گامی در جهت تقویت رویکرد ترمیمی به جای رویکرد تنبیهی و تقویت امید در جامعه برداشته می‌شود باید به پیشوازش رفت.
وطن امروز؛ خیزش تورمی پول
«وطن امروز» امروز از جدیدترین تحولات شاخص‌های عمده پولی گزارش داده است. این روزنامه نوشت:بانک مرکزی بتازگی جزئیات شاخص‌های عمده پولی کشور تا پایان شهریورماه سال جاری را منتشر کرد. این گزارش نشان می‌دهد بسیاری از شاخص‌های پولی کشور طی یک سال اخیر تغییرات تورمی داشته است. رشد شدید نقدینگی و بویژه افزایش سهم پول از نقدینگی، رشد بدهی دولت به بانک‌ها و بانک مرکزی و همچنین رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی مهم‌ترین تغییرات موجود در گزارش بانک مرکزی است. اکنون در شرایطی که تورم به یکی از مهم‌ترین و فوری‌ترین مسائل کشور تبدیل شده، نقش بانک مرکزی برای مدیریت شاخص‌های پولی بیش از پیش اهمیت می‌یابد. با این حال بانک مرکزی تنها نهاد مسؤول در کنترل تورم نیست. از آنجا که رد پای کسری بودجه در بسیاری از تغییرات رخ داده در شاخص‌های پولی کشور طی یک سال اخیر و در نهایت افزایش تورم به وضوح مشخص است، نقش وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه در تدوین بودجه‌ای با حداقل کسری، انکارناپذیر است.
روند رو به رشد تورم در ماه‌های اخیر فشار شدیدی به بخش‌های مختلف اقتصادی بویژه تولید و معیشت خانوار وارد کرده است. تحلیل‌های مختلفی از علت اصلی رشد تورم در ماه‌های اخیر ارائه شده است، با این حال بیشتر تحلیل‌ها ۲ دلیل عمده را برای رشد تورم در ماه‌های اخیر عنوان می‌کردند. بخشی از کارشناسان «رشد نرخ ارز» را علت عمده افزایش نرخ تورم معرفی می‌کنند. طبق گفته این دسته از کارشناسان، افزایش شدید نرخ ارز در نیمه نخست سال جاری عامل اصلی افزایش نرخ تورم و رشد شدید سطح قیمت‌ها بوده است. بخشی از بدنه دولت و به طور خاص سازمان برنامه و بودجه طرفدار این تحلیل هستند، چرا که طبق این تحلیل، مسؤولیت تورم بیشتر بر عهده بانک مرکزی است و نقش سازمان برنامه و بودجه در بی‌ثباتی کنونی اقتصاد کشور به حاشیه می‌رود.در مقابل اما بخش دیگری از کارشناسان «رشد شاخص‌های کلیدی پولی» را عامل اصلی تورم معرفی کرده و از این رو خواستار اتخاذ سیاست‌های پولی ضدتورمی هستند. این دسته از کارشناسان با تاکید بر نقش شاخص‌های پولی همچون پایه پولی، نقدینگی و... رفتار تورم در کشور را تحلیل می‌کنند. تحلیل این دسته از کارشناسان اما به توضیحات مسؤولان بانک مرکزی در تبیین علت افزایش تورم نزدیک‌تر است. مسؤولان بانک مرکزی پیش‌تر اعلام کرده بودند علت رشد تورم در ماه‌های اخیر رشد شدید پایه پولی و نقدینگی به دلیل کسری بودجه دولت و تامین آن از طریق استقراض از بانک مرکزی و همچنین برداشت از منابع ارزی صندوق توسعه ملی است. این روایت به طور خاص سازمان برنامه و بودجه را مقصر تورم معرفی می‌کند و نقش بانک مرکزی را در بروز تورم افسارگسیخته فعلی به حاشیه می‌برد. در همین راستا بانک مرکزی بتازگی جزئیات شاخص‌های عمده پولی کشور تا پایان شهریورماه سال جاری را منتشر کرد. انتشار جدیدترین شاخص‌های پولی در روزهای اخیر، تصویر واضح‌تری از نقش این عوامل در تورم و تاثیر کسری بودجه دولت را به تصویر کشید.
