به گزارش اقتصادنیوز؛  نیویورک‌تایمز به نقل از دو منبع آگاه از پیگیری‌های دونالد ترامپ درباره امکان عفو خود و مشورت وی با مشاورین و وکلایش درباره تهدیدهای حقوقی احتمالی که پس از ترک کاخ سفید می تواند برایش دردسرساز شود، خبر داده است.

عادی شدن رخدادهای غیرعادی در دولت نامتعارف ترامپ

چنین رخدادی در تاریخ آمریکا سابقه نداشته و تاکنون هیچ رئیس‌جمهوری از قدرت اعطای عفو قضایی برای بخشودگی خود استفاده نکرده است.

بنابراین اگر ترامپ چنین اقدامی را صورت دهد، اولین مورد در تاریخ آمریکا بوده و مورد مشابهی برای سنجش مشروعیت و کارآمدی این عفو در صورت چالش حقوقی احتمالی در سیستم قضایی آمریکا وجود ندارد.

بهرحال [در صورت تحقق] این یک اقدام بی‌سابقه دیگر از سوی رئیس‌جمهور استثنائی آمریکا خواهد بود که اگرچه پس از ۴ سال، حالا دیگر رفتارها و سیاست‌های نامتعارف و وقایع نادر به رویه معمول حکمرانی وی تبدیل شده، اما هرچه به واپسین روزهای حضورش در کاخ سفید نزدیک‌تر می‌شود، بی‌پرواتر، خشمگین‌تر و مخرب‌تر -و به عبارتی "ترامپی‌تر" عمل می‌کند.

یکی از اصطلاحات کلیدی که پدران بنیان‌گذار (Founding Fathers^*) بارها از آن در اعلامیه استقلال آمریکا -به تاریخ ۴ژولای ۱۷۷۶- استفاده کرده‌اند، کلمه Self-evident به معنای بدیهی است. معنای تحت‌اللفظی Self-evident، خودگواه است؛ یعنی مفهوم یا گزاره‌ای که برای اثبات درستی آن نیاز به آوردن استدلال و شواهد نبوده یا در درستی آن تردیدی نیست.

به عنوان مثال دومین جمله و یکی از معروف‌ترین بندهای اعلامیه استقلال آمریکا اینگونه است: «ما این حقایق را بدیهی می‌دانیم که همه انسان‌ها یکسان خلق شده، و از سوی خالق خود از حقوق غیرقابل‌انکاری، از جمله این حق زندگی، آزادی و جستجوی خوشبختی، برخوردار شده‌اند».

قطعاً توماس جفرسون، جان آدامز، بنجامین فرانکلین و دیگر پدران بنیان‌گذار، هرگز تصور نمی‌کردند که روزی در کشوری که در حال پی‌ریزی ساختار سیاسی‌اش بودند، شخصی رئیس‌جمهور شود که هیچ‌یک از عرف‌های بدیهی و سیاست‌های متعارف عالی‌ترین مقام اجرایی و رهبر سیاسی ایالات متحده را بدیهی نمی‌داند (یا ترجیح می‌دهد نداند).

اساساً اگر فاندینگ فادرز  آمریکا گمان می‌بردند، فردی در مقیاس دونالد ترامپ تا مقام ریاست‌جمهوری آمریکا پیش می‌رود، احتمالاً چفت‌وبست‌های ایمن‌تری برای حفظ روندهای متعارف از گزند آسیب‌های نامتعارف در نظر می‌گرفتند و در حدود اختیارات فرمانده کل قوا بازنگری می‌کردند.

* پدران بنیان‌گذار یا Founding Fathers شامل ۷ سیاستمدار آمریکایی مربوط به قرن ۱۸ که جنگ‌های استقلال آمریکا علیه برتانیای کبیر را رهبری کردند و توانستند ۱۳مستعمره ایالات متحدع را با یکدیگر متحد کنند.
برخی پدران قانون‌گذار اصلی را ۳تن و برخی دیگر ۵ تن می‌دانند. برخی نیز جمع بیشتری را در تدوین قانون اساسی دخیل می‌دانند. اما اغلب از این ۷ سیاست‌مدار به عنوان فاندینگ فادرز یاد می‌شود.
این فراد شامل جان آدامز، بنجامین فرانکلین، الکساندر همیلتون، جان جی، توماس جفرسون، جیمز مدیسون، جورج واشینگتن، است که نویسندگان اعلامیه استقلال و نیز اولین نسخه قانون اساسی ایالات متحده آمریکا بودند که سپس در چارچوبی که خود تعیین کردند به نخستین رهبران سیاسی انتخابی در آمریکا تبدیل شدند.

پایان‌بندی دولت ترامپ؛ کودتای ناکام، زمزمه برکناری و چشم‌انداز محاکمه

بسیاری از آمریکایی‌ها و ناظران بین‌المللی، وقایع احتمالی در ۱۲ روزِ پایانیِ عصرِ استثنائی ترامپ را با نگرانی دنبال می‌کنند. حادثه ۶ ژانویه (حمله حامیان خشمگین ترامپ به جلسه شکارش آرای انتخابات ریاست‌جمهوری در کنگره آمریکا) از نگاه برخی کارشناسان یک تلاش ناکام برای کودتا علیه پیروزی بایدن در انتخابات بود.

از نگاه آن‌ها ترامپ قصد داشت با استفاده از تشدید تنش‌ها، اعلام وضعیت اضطراری و استقرار گارد ملی، به گونه‌ای شرایط را برای تمدید موقت حضور خود در کاخ سفید و ایجاد اخلال در کار دولت بایدنفراهم کند. اگرچه چنین طرحی به لحاظ عملیاتی به سختی امکان موفقیت داشت (کمااینکه تاکنون نیز چنین شده است)، اما آنچه مسلم به نظر می‌رسد این است که ترامپ برای ماندن در قدرت، و کسب منفعت، محبوبیت و البته "مصونیت" به هر حیله و نقشه و گفتار و رفتار و اقدار ممکنی چنگ خواهد زد.

نحوه هدایت واقعه ۶ژانویه توسط ترامپ که در روزهای اخیر پنهان و آشکار در جریان بود، و سپس چگونگی تحریک خشم ناشی از "باور قلبی هوادارانش به ادعای واهی تقلب در انتخابات"، طی سخنرانی وی در تجمع اعتراضی مقابل ساختمان کنگره که ترامپ در توئیتر وعده WILD (وحشی و خشن) بودن آن را داده بود، بسیاری از کارشناسان را دچار حیرت و سپس ترس از اقدامات وی در روزهای باقیمانده تا ۲۰ ژانویه -مراسم تحلیف بایدن- کرده است.

سخنان ترامپ در جمع حامیانش که از جنس راست‌گراترین و افراطی‌ترین گرو‌ه‌های حامی وی بودند، و سپس تصاویر و فیلم‌هایی که بعدتر از این افراد منتشر شد و سخنان حق به جانب آن‌ها مقابل دروبین رسانه‌ها که به خشونت و آشوب‌گری‌شان افتخار می‌کردند و آن را "وطن‌پرستانه" می‌خواندند به وضوح نشان داد که ترامپ به بسیاری از میلیون‌ها هوادارش نه تنها ادعای واهی تقلب را باورانده است، بلکه به آن‌ها توصیه می‌کند برای پس گرفتن "حق مسلم"  خود یعنی پیروزی انتخاباتی که دموکرات‌ها با "تقلب" آن را ربوده‌اند، و برای بازپس‌گیری آمریکایِ بزرگِ سفید‌پوستِ مسیحی از دموکرات‌های متقلب، با ایمان قلبی، بی‌پروا و خشن پیش بروند. ترامپ در سخنرانی‌اش و حتی توئیت‌هایش از به کار بردن کلماتی که خشونت را ترغیب می‌کند، هیچ ابایی نداشته است.

با این حال ترامپ می‌داند که این اقدامات خصمانه و دیوانه‌وار، پس از ۲۰ ژانویه و خروج از قدرت، بی‌پاسخ نخواهد ماند. دموکرات‌ها سخت در تلاش هستند تا استیضاح دقیقه ۹۰ ترامپ را با هدف ممانعت از امکان کاندیداتوری مجدد وی، کلید بزنند و خیال خود را از  ادامه چالش‌ روزانه با ادعاهای پرسروصدا و توخالی ترمپ، و مهمتر، از بابت احتمال رویارویی دوباره با این هیولای ترسناک در ۲۰۲۴ آسوده کنند.

احتمال عملیاتی شدن استیضاح در وقت باقی‌مانده پایین است، اما بعید است که دموکرات‌ها، ترامپ را در حالی که از قدرت خارج شده، به حال خود بگذارند. باتوجه به اقدامات نامتعارف ترامپ در حوزه‌های مختلف از جمله تخلف‌های مالیاتی، دموکرات‌ها بهانه‌های خوبی در دست دارند و دست‌کم با هدف تضعیف اعتبار و کاستن از محبوبیت وی، ترامپ را یک گوشمالی حقوقی حسابی خواهند داد و چه بسا بتوانند وی را محکوم کنند.

ترامپ، نیازمند عفو خود

تنها راه گریز ترامپ، حفظ مصونیتی است که اکنون و تا ۲۰ ژانویه دارد. و تنها راه برای حفظ این مصونیت قضایی، عفوی است که قدرت اعطای آن، مطابق قانون اساسی به رئیس جمهور تفویض شده است. دونالد ترامپ مانند رفقای مجرم و یا متهمش که اخیراً مورد عفو وی واقع شدند، به شدت نیازمند عفو پرزیدنت ترامپ است تا حیات سیاسی و البته تجاری‌‌اش را ادامه دهد. 

آخرین روزهای سال ۲۰۲۰ بود که دونالد ترامپ با سوء استفاده آشکار از اختیارات ریاست‌جمهوری در جهت منافع خود و متحدانش، قانون عفو محکومان توسط رئیس‌جمهوری را به کار گرفت و برخی از یاران وفادار خود که مجرمانی در حال گذراندن محکومیت یا در حال محاکمه بخاطر پرونده‌های فساد مالی و تبانی و... بودند را به همراه چند جنایتکار جنگی (عاملان کشتار بلک‌واتر در عراق) و برخی دیگر از دوستان و اعضای خانواده خود (از جمله چارلز کوشنر پدر جرد کوشنر، همسر ایوانکا ترامپ) مورد عفو قرار داد.

البته که تلاش‌های ترامپ برای لغو نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری با ادعاهای بی‌اساس و مضحک تقلب، آنگونه که رسانه‌های مخالف ترامپ می گویند، بی‌ثمر نبوده است. فراموش نکنید که ترامپ از زمان اعلام پیروزی بایدن تاکنون، درحالی‌که از همه فضاهای ممکن برای دروغ‌پردازی و ادعای تقلب و تلاش غیرقانونی برای ابطال انتخابات استفاده می‌کرده، همزمان از پول‌هایی که به لطف کمک‌های مردمی میلیون‌ها هوادار وی با هدف پیش بردن پرونده‌های شکایت از تقلب انتخاباتی به حساب‌های بانکی وی جاری می‌شدند، حسابی کیفور بود و به حماقت حامیانش می‌خندید. اما او برای استفاده از این پول‌ها و ادامه فعالیت تجاری خود (فارغ از فعالیت سیاسی) نیازمند مصونیت قضایی است.

از سوی دیگر واقعه ۶ ژانویه، موجی از درخواست‌ها برای استیضاح مجدد، یا برکناری اضطراری ترامپ (بر اساس متمم بیست‌وپنجم) رابرانگیخته است. درخواست‌هایی که احتمالاً پس از خروج ترامپ از کاخ سفید به انبوهی از دادخواست‌ها برای جرایم مالی و اقدامات غیرقانونی و ... تبدیل می‌شوند. بر همین اساس دونالد ترامپ در جستجوی راهی برای گریز است و این راه را در اقدامی بی‌سابقه و خلاف قانون یعنی «عفو خود توسط خود» یافته است.

اعطای عفو به مجرمان محکوم یا متهم، اختیاری است که قانون اساسی تقریباً بصورت نامحدود به رئیس‌جمهوری آمریکا داده تا به‌ مثابه یک قاضی افتخاری که دارای حمایت مردمی است و با توجه به درخواست‌ها و گلایه‌های مطرح شده، قضاوت خود را با دقت و احتیاط انجام دهد و برخی از آن‌ها را عفو کند.

ترامپ دست‌کم در دو سه جین عفوی که همین اواخر اعطاء کرده(لیست عفوهای ترامپ)، قاضی چندان منصفی به نظر نرسیده است. اما با نگاهی به لیست افراد عفو شده در می‌یابیم که هیچ‌کس بیش از خود دونالد ترامپ صلاحیت و شایستگی قرار گرفتن در این فهرست را ندارد. در کنار نام رفقا و شرکای قدیمی نظیر مایکل فلین، راجر استون، پل منافورت و چارلز کوشنر، چه نامی سزاوار‌تر از خود دونالد ترامپ؟

خودبخشودگی رئیس‌جمهور به لحاظ حقوقی امکان‌پذیر است؟

این در حالی است که نیویورک‌تایمز به نقل از دو منبع آگاه گزارش داده است که ترامپ پس از انتخابات نوامبر در جلسات مختلف از مشاوران و وکلای خود درباره امکان عفو خود سؤال کرده و نیز اینکه پس از پایان ریاست‌جمهوری چه پرونده‌های حقوقی و تبعات سیاسی در انتظار وی است، مشورت کرده است.