اما اگرهای انتخاب بایدن برای بازگت به برجام

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آماده است: مقامات ایرانی خواستار آن شدند که بایدن به تحریم‌های اقتصادی اعمال شده توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا پایان دهد. تحت تحریم‌ها، ایران غنی سازی اورانیوم را در سطوح بالاتر از آنچه در این توافق مجاز شمرده شده آغاز کرده است. در همین حال، تندرو‌های ایران به دنبال به بن بست کشاندن دیپلماسی جدید با آمریکا هستند. روز سه شنبه، قرار بود قانونی تحت عنوان ممنوعیت بازرسی سازمان ملل از سایت‌های هسته‌ای ایران عملی شود که به نظر می‌رسد دیپلماسی آخر هفته رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فضای تنفسی برای همه ایجاد کرده است.

به نوشته همکار من کریم فهیم، طبق توافق روز یکشنبه بین ایران و آژانس، اگرچه تهران اجرای پروتکل الحاقی نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی را متوقف می‌کند، اما به گفته رافائل گروسی، رئیس آژانس همچنان اجازه بررسی ضروری و تأیید برنامه هسته‌ای توسط آژانس را می‌دهد.

گروسی به خبرنگاران در وین گفت: امید آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای این بوده است که بتواند شرایط بسیار ناپایدار فعلی را تثبیت کند، به باور من این تفاهم فنی به دست آمده فعلا تا زمان انجام مشورت‌های سیاسی در سطوح دیگر این هدف را محقق می‌سازد.

رایزنی‌های سیاسی اکنون در حال انجام است. هفته گذشته، دولت بایدن با نشان دادن تمایل خود به شرکت در مذاکرات غیررسمی با متحدان اروپایی درباره ایران کار خود برای کنار گذاشتن فشار حداکثری دولت ترامپ را آغاز کرد. این آغاز یک تلاش ظریف دیپلماتیک است که می‌تواند ایران را مجاب به کنار گذاشتن برخی فعالیت‌های هسته‌ایش در ازای کاهش فشار تحریم‌ها کند. اگرچه جدول زمانی مشخصی برای هر یک از این موارد وجود ندارد، اما اکنون به نظر می‌رسد روزنه امیدی برای این مساله باز شده است.

دولت بایدن پیش از این نیز اقدامات کوچکی در سازمان ملل متحد برای کمک به آغاز روند دیپلماتیک انجام داده است. آن‌ها محدودیت‌های اعمال شده برای عبور و مرور دیپلمات‌های ایرانی در نیویورک را که در سال ۲۰۲۰ توسط دولت ترامپ ایجاد شده بود، لغو کردند. در این بین تصمیم روز دوشنبه کره جنوبی برای آزاد سازی مقدار قابل توجهی از پول ایران که به واسطه تحریم‌های آمریکا مسدود شده بود، نشانه‌ای دیگر از حرکت دو کشور به سمت از سرگیری دیپلماسی است.

البته که در واشنگتن و تهران مخالفت‌های زیادی با از سرگیری مذاکرات وجود دارد. روز دوشنبه، پس از خروج گروسی از ایران، مجلس این کشور توافق نامه جدید با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را محکوم کرد. مجلس حتی خواستار پیگرد قانونی رئیس جمهور ایران حسن روحانی و متحدانش شد.

مخالفان داخلی بایدن نیز روند فعلی را به منزله کنار گذاشتن اهرم فشار بر ایران می‌دانند. مایک پمپئو، وزیر خارجه پیشین آمریکا روز پنجشنبه به رسانه راست‌گرای افراطی فیری بیکن گفت: حکومت ایران فقط زور را می‌فهمد. من در دوران وزارتم پاسخی مقتضی به تهدیدات مردم آمریکا و اسرائیل از سوی ایران می‌دادم. همراهی با سیاست اتحادیه اروپا، ایران را به سمت دستیابی به زرادخانه هسته‌ای می‌برد.

علی واعظ، مدیر پروژه گروه بحران بین‌المللی، روز دوشنبه گفت: ایران و آمریکا مثل آینه‌ای رو به روی یکدیگر قرار دارند. شما اکنون با دو دولتی رو به رو هستید که هر دو دوست داشتند اگر می‌توانستند با فشار یک دکمه برجام را بازگردانند، اما اکنون باید با مخالفت‌های گسترده‌ای در داخل دست و پنجه نرم کنند.

شاید کمپین فشار حداکثری ترامپ ضربات مهلکی به اقتصاد ایران وارد کرده باشد، اما اعمال مجدد تحریم‌های واشنگتن نتوانست بسیاری از اهداف اعلام شده پمپئو و ترامپ را محقق سازد. آمریکا و شرکای آن اکنون چیزی بیش از آنچه در سال ۲۰۱۵ به دست آوردند کسب نخواهند کرد و حتی ایران امروز نسبت به قبل از روی کار آمدن ترامپ به سلاح هسته‌ای نزدیکتر است.

الی گرانمایه، از شورای روابط خارجی اروپا در گفتگو با ورلد ویو، گفت: اهرم فشار تنها در صورتی منطقی و کارساز است که در زمان مناسب اعمال شود، اکنون، اما کارت تحریم به نظر بی اثر شده است. ایران توانست چرخ اقتصاد خود را تحت تحریم هم بچرخاند و آنطور که حامیان این کمپین فشار حداکثری انتظار داشتند فشار‌ها موجب فروپاشی نشد.

واعظ در گفتگو با ورلد ویو تودی گفت: اهرمی که بایدن دارد به شکل تحریم‌های ترامپ نیست، بلکه اکنون توانایی اثبات شده آمریکا در روشن و خاموش کردن خود سوئیچ است که تأثیر زیادی بر اقتصاد ایران دارد. این اهرم فشار یک سال یا دو سال دیگر هر زمان که لازم باشد وجود خواهد داشت.