اسرائیل در کمین برنامه هسته‌ای ایران
به گزارش اقتصادنیوز؛ توماس فالک تحلیلگر الجزیره در گزارشی با عنوان «جنگ سایه و نقشه‌های اسرائیل در کمین برنامه هسته‌ای ایران» نوشته است: جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا ، تلاش می کند تا توافق هسته ای ایران را احیاء کند و هفته ها گفتگو در اتریش مثمر ثمر به نظر می رسد. اما تل‌آویو همچنان مدعی است یک ایران بالقوه هسته‌ای امنیت اسرائیل به خطر می اندازد و در تلاش است تا به هر طریق ممکن مذاکرات را خنثی کند.
فراتر از لفاظی
یوسی کوهن ، رئیس آژانس جاسوسی موساد و یکی از نزدیکان نخست وزیر بنیامین نتانیاهو - روز جمعه با بایدن ملاقات کرد و طبق گزارش یکی از رسانه‌ها، رئیس جمهور آمریکا را تحت فشار قرار داد که تا وقتی "اصلاحات" انجام نشده، توافق هسته ای را احیاء نکند. به نوشته آکسیوس، یک مقام ارشد اسرائیلی ناشناس گفت که بایدن به کوهن پاسخ داد که ایالات متحده "در نزدیکی بازگشت به توافق هسته‌ای ایران نیست".
به نظر می رسد مخالفت اسرائیل با توافق هسته ای فراتر از لفاظی باشد. ایران اتهام ترور دانشمند هسته‌ای برجسته خود و خرابکاری در تأسیسات هسته‌ای نطنز را به اسرائیل نسبت داده است و تل‌آویو دخالت خود را تأیید یا تکذیب نکرده است. بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، در ماه مارس گفت که برنامه هایی برای حمله به اهدافی در ایران دارند تا در صورت ادامه روند پیشروی هسته‌ای تهران، آن‌ها را عملیاتی می‌کنند.
احتمال ازسرگیری جنگ در سایه اسرائیل علیه ایران
سیمون مابون، استاد سیاست بین الملل در دانشگاه لنکستر، به الجزیره گفت که در داخل اسرائیل و به ویژه در کابینه، عناصر شرور همچنان یک نقش برجسته در پیشروی علیه برنامه هسته‌ای تهران بازی می‌کنند. کسانی که از رویکرد نتانیاهو در مورد رژیم ایران حمایت می‌کنند، درباره اینکه با اشکال متعارف بازدارندگی نمی‌توان مانع جمهوری اسلامی شد و به حمله نظامی نیاز است، ثابت‌قدم هستند.
یانیو وولر، مدرس ارشد سیاست خاورمیانه در دانشگاه کنت، گفت که با توجه به روند مثبت مذاکرات اخیر تهران با قدرت های جهانی در مورد توافق هسته‌ای در وین، احتمالاً تلاش های اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران -که اغلب به عنوان «جنگ در سایه» توصیف می شود- از سر گرفته خواهد شد. با این حال و به رغم تحرکات اسرائیل، احتمال یک جنگ گرم بعید باقی می‌ماند.
احتمال تکرار جنگ ۲۰۰۶ لبنان
وولر در ادامه به الجزیره گفت من فکر نمی‌کنم که جنگ در سایه به یک درگیری کامل بین اسرائیل و ایران تبدیل شود. خطر محتمل‌تر درگیری محلی بین اسرائیل و گروه‌های متحد ایران در منطقه، به ویژه حزب‌الله است. این می تواند یادآور تابستان ۲۰۰۶ باشد (جنگ ۳۳ روزه)، اما ویرانگرتر خواهد بود. به خصوص با توجه به بحران کنونی لبنان که احتمال قدرت گرفتن بیش از پیش حزب‌الله وجود دارد. هیچ یک از طرفین علاقه‌ای به تشدید تنش ندارند اما طبیعتاً برخی درگیری‌ها به شکل مارپیچ بالا می‌گیرند.
وولر افزود، تاریخ نشان‌دهنده تمایل اسرائیل به بازدارندگی از خطرات بالقوه از طریق حملات پیشگیرانه است، اما در صورت انعقاد توافق هسته‌ای جدید نمی‌توان چنین اقدامی را منتفی دانست. کسانی در اسرائیل هستند که خواستار یک حمله پیشگیرانه هستند. در عین حال، هیچ صدای کم نفوذتری که خطرات و چالش‌ها را گوش‌زد کنند نیز وجود ندارد.
این تحلیلگر، استدلال می‌کند که آخرین حوادث نشان داد که گزینه‌های اسرائیل برای هدف قرار دادن برنامه هسته‌ای به طور مؤثر فراتر از یک حمله پیش‌دستانه است. به گفته وی پیش از این‌ها برخی اقدامات منتسب به اسرائیل و حتی ایالات متحده که ظاهراً خسارت قابل توجهی به برنامه هسته‌ای ایران وارد کرده بود، عملاً نتوانست مانع پیشرفت این برنامه شود، بنابراین به نظر می‌رسد یک حمله پیشگیرانه به تنهایی، لزوما گزینه چندان مناسبی برای به تأخیر انداختن برنامه هسته‌ای ایران نبوده است.
نتانیاهو هنگام سخنرانی در کنگره ایالات متحده، با هدف قرار دادن نه تنها برجام بلکه رئیس جمهور وقت ایالات متحده، باراک اوباما، با برجام از ابتدا مخالفت کرد و حتی موضع سنتی دو حزب اسرائیل را در مورد سیاست ایالات متحده نادیده گرفت. با این حال ، نتانیاهو علاوه بر اینکه برای بسیاری از دموکراتها و اوباما تبدیل به شخصیت غیر مقبول شد ، به هدف خود نرسید. اوباما این توافق را "تاریخی" خواند در حالی که نتانیاهو آن را "اشتباهی تاریخی" خواند.
جای تعجب نیست که نتانیاهو خروج دونالد ترامپ ، رئیس جمهور آمریکا از توافق در سال 2018 را جشن گرفت، اگرچه این خروج به ایران اجازه داد ذخایر هسته ای خود را تا چندبرابر گسترش دهد و همچنین زمان گریز هسته‌ای را از یک سال به چندماه کاهش داد. و حالا بایدن برای احیای توافق با میراث ویرانگر تحریم‌های ترامپ مواجه است.
ناراحتی اسرائیل از برجام تعجب‌آور نیست
مابون گفت، با این حال ، دقیقاً مانند توافق 2015، برنامه ایالات متحده برای احیای مجدد توافق مطابق میل اسرائیل نیست. دقیقاً مانند کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، رهبران اسرائیل با ترس از اینکه توافق نه تنها برای جلوگیری از غنی سازی اورانیوم کافی نیست بلکه ایران را قدرتمند می‌کند، و بنابراین به برجام با نگرانی شدید نگاه می‌کنند.
این میزان خصومت اسرائیل این سوال را ایجاد می کند که آیا برجام به عنوان یک ابزار سیاسی توسط نتانیاهو مورد استفاده قرار می‌گیرد یا اینکه واقعاً تهدیدی برای موجودیت و امنیت اسرائیل است؟
سیمون مابون به الجزیره گفت که ارزیابی این سوال دشوار است و ممکن است موضوع در اسرائیل پیچیده تر از آنچه نتانیاهو بیان می کند باشد. مقامات اسرائیلی معمولاً استدلال می کنند که برنامه هسته ای ایران تهدیدی اساسی برای آن‌ها است. با این حال، بسیاری از مقامات عالی‌رتبه نهادهای امنیتی اسرائیل نیز علیه سخنان جنگ طلبانه مورد استفاده نتانیاهو صحبت کرده و معتقدند که تهدیدهای مورد ادعای نتانیاهو اغراق‌آمیز است.
وولر نیز احساس مشابهی را دارد. «نهاد امنیتی اسرائیل یکپارچه نیست. صداهایی درون اسرائیل خواستار تعامل نتانیاهو با بازگشت آمریکا به توافق اصلی شدند ، با این استدلال که برجام برای اسرائیل زمان می‌خرد».
مابون می‌گوید نباید از ناراحتی اسرائیل از برجام تعجب کرد. اما نقض کنونی برجام نگرانی بیشتر ایجاد کرده است. امری که اقدامات خرابکارانه یا لابی‌گرانه اسرائیل را در پی داشته است. البته این اقدامات می‌تواند برای به دست آوردن اهرم فشار باشد، نه لزوماً برای اهداف شوم.
وی گفت: در حالی که ایران ممکن است به زودی دسترسی بازرسان آژانس انرژی اتمی را کاهش دهد، این موضوع شاید بیشترین تأثیر را بر مواضع طرف‌ها در دور جدید گفتگوهای وین داشته باشد. در این راستا ، به نظر می رسد واضح است که همه طرف‌ها در تلاشند تا پیش از گفتگوهای آینده، موضع خود را به قوی‌ترین حد ممکن ارتقاء دهند.
انتخابات آینده ریاست جمهوری در ماه ژوئن می تواند تندروهای ایرانی را به قدرت بازگرداند. در چنین سناریویی، تردیدها پیرامون توانایی‌های هسته‌ای ایران بیش از هر زمان دیگری جدی می‌شوند.
ایران بازیگری است که هیچ ابراز دشمنی با اسرائیل را پنهان نکرده است. به گفته ناظران، در شرایطی که انتخابات آینده ایران می‌تواند دینامیک را در خاورمیانه تغییر دهد، خطر وجود یک ایران مجهز به برنامه هسته‌ای برای اسرائیل یک قمار است.
