کابل چند ماه دوام می‌آورد؟
به گزارش اقتصادنیوز ، اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان در حالی جمعه گذشته از کاخ سفید دیدار کرد که همراه با سرعت گرفتن خروج نیروهای آمریکایی از خاک این کشور، ولسوالی‌های بیش‌تری سقوط و به تصرف نیروهای طالبان در می‌آید. شورای سردبیری وال‌استریت ژورنال با انتشار سرمقاله‌ای با عنوان «چشم‌انداز فاجعه در افغانستان» در این روزنامه نسبت به آینده افغانستان پس از این خروج هشدار داده‌اند.
آتش زیر خاکستر
جو بایدن روز جمعه در شرایطی با همتای افغان خود دیدار کرد که پیش از آن کاخ سفید اعلام کرده بود که هم‌چنان متعهد به ارائه «کمک‌های دیپلماتیک، اقتصادی و بشردوستانه» به افغانستان است. اما این آتش زیر خاکستر است، چرا که جنگجویان جسور طالبان در سراسر کشور در حال پیش رفتن هستند.
بایدن در ماه آوریل وعده داده بود که نیروهای آمریکایی تا روز یازدهم سپتامبر افغانستان را ترک خواهند کرد و در واقع نیروهای ائتلاف سریع‌تر از آن‌چه که انتظار می‌رفت در حال عزیمت از خاک افغانستان هستند. این در حالی است که اخیرا یک مقام سازمان ملل متحد گفته که از ماه مه طالبان بیش از 50 منطقه از حدود 400 ولسوالی این کشور را تصرف کرده است. و جنگ هم‌چنان در بسیاری از مناطق این کشور که از نظر وسعت قابل مقایسه با برخی شهرستان‌های آمریکاست، ادامه دارد.
سقوط شش ماهه کابل؟
در حال حاضر، چیزی در حدود 8.5 میلیون افغان تحت کنترل طالبان زندگی می‌کنند و بیش از 13 میلیون نفر هم در مناطق مورد مناقشه سکونت دارند. تردیدی وجود ندارد که در صورت عدم تغییر سیاست بایدن، بر میزان این اعداد و ارقام هم‌چنان افزایش خواهد یافت. بیشتر مناطق تازه تصرف شده، در فاصله نه چندان دوری از مراکز استان‌ها قرار داشته و آن‌ها احاطه کرده‌اند و با رفتن نیروهای ایالات متحده و نیروهای ائتلاف این روند ادامه پیدا خواهد کرد. حتی جامعه اطلاعاتی در آمریکا باور دارد که این احتمالا کاملا ممکن است که کابل شش ماه پس از پایان عقب‌نشینی ایالات متحده سقوط کند.
قضیه حملات اخیر به شمال افغانستان، بسیار فراتر از حضور طالبان در مواضع سنتی‌اش در جنوب کشور است. درگیری‌های خشونت‌بار میان شبه‌نظامیان و نیروهای دولت افغانستان در شمال فاریاب، ولایات بلخ و قندوز رخ داده است. طی هفته گذشته حدود دوازده کماندوی ویژه افغان در تلاش برای بازپس گیری منطقه حساس در فاریاب کشته شدند. درخواست آن‌ها برای پشتیبانی هوایی، که ممکن است جان آن‌ها را نجات دهد، بی‌فایده بود.
عقب‌نشینی تاکتیکی؟!
بسیاری از نیروهای دولتی در برابر سقوط بسیاری از سرزمین‌ها به دست طالبان مقاومت چندانی نمی‌کنند. دولت بسیاری از این عقب‌نشینی‌ها را تاکتیکی می‌خواند، اما هم زمان با آن، آن‌ها بسیاری از سلاح‌ها، ادوات نظامی و وسایل نقلیه گران قیمت را هم در آن جا رها می‌کنند. اگرچه تاکنون نیروهای افغان موفقیت‌های محدودی را کسب کرده‌اند، اما بدون حمایت نیروی هوایی آمریکا به طور فزاینده‌ای کم‌اثرتر شده‌اند. جماعتی که از «خاتمه دادن به جنگ‌های بی پایان» داد سخن سر می‌دهند –و سال‌هاست که استدلال می‌کنند مشکل واقعی در آن‌جا حضور آمریکاست- در مورد فاجعه در حال وقوع آشکارا سکوت پیشه کرده‌اند.
بسیاری از نیروهای افغان در معرض پیوستن به شبه‌نظامیان محلی ضد طالبان قرار دارند. اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان که به طور فزاینده‌ای ناامید شده، در ملاقات با رهبران شبه نظامیان خواستار ایجاد «جبهه متحد» برای مبارزه با طالبان شده است. وزارت دفاع متعهد به تامین این گروه‌ها شده و این اتحاد می‌تواند به پشتیبانی از دولت بپردازد. اما در صورتی که درگیری میان گروه‌های وفادار به کابل نیز رخ دهد، بسیج این نیروها می‌تواند کشور را حتی بیش از این از هم گسسته و چندپاره کند.
برتری در حال زوال در آسمان
اما ابعاد فاجعه وقتی آشکار می‌شود که برگرداندن ورق در این چرخش تاریک، وابسته به حضور فراگیر نیروهای آمریکایی نیست. نیروهای دولت افغانستان چندان ورزیده نیستند، اما بار نبرد سهمناکی بر دوش آن‌ها سنگینی می‌کند. برتری اصلی نیروی افغان نسبت به طالبان در هوا بوده است، اما پیمانکاران خصوصی کلیه تعمیرات و نگهداری بالگردها و هواپیماهای ترابری بلک هاوک و بسیاری از مسائل فنی هواپیماهای پشتیبانی جنگی را بر عهده دارند. حال نیروی هوایی افغانستان می‌تواند طی چند ماه با عزیمت این پیمانکاران به همراخ نیروهای ائتلاف، زمین‌گیر شود.
اشرف غنی می‌خواهد ایالات متحده پشتیبانی هوایی خود از نیروهای این کشور را ادامه دهد، اما واشنگتن خود را تنها متعهد به عملیات ضدتروریسم در شکلی محدودی می‌داند. گزینه‌های محسوسی هم در میان پایگاه‌های هوایی خارج از افغانستان وجود ندارد. ایالات متحد گزینه‌هایی در کشورهای حاشیه خلیج فارس دارد، اما طولانی بودن زمان پرواز، کارایی آن‌ها را تقریبا از میان می‌برد. استفاده از ناوهای هواپیمابر مورد نیاز که در اقیانوس آرام مستقرند برای این مأموریت‌ها، یک خطای راهبردی است.
تهدید علیه امنیت ملی
آمریکا پس از حملات یازده سپتامبر به افغانستان حمله کرد تا القاعده و طالبان حامی‌اش را از بین ببرد. طبق گزارش اخیر سازمان ملل متحد، این دو گروه هنوز «هم‌سویی نزدیکی دارند و هیچ نشانه‌ای دال بر قطع روابط میان آن‌ها وجود ندارد». هم‌چنین در این شرایط گروه داعش از خلا امنیتی استفاده خواهد کرد و همه این‌ها تهدیدی برای آمریکا به شمار می‌رود.
برخی در آمریکا معتقدند که جنگ علیه تروریسم باید به نفع رقابت با قدرت بزرگ چین کنار گذاشته شود. اما با افزایش قدرت هوایی چین در منطقه، بایدن پایگاه‌های هوایی‌اش در افغانستان، به ویژه بگرام -در نزدیکی کابل- را رها می‌کند. کسی از حضور گسترده نیروها حرف نمی‌زند. تعداد محدودی سرباز در این کشور که قابل کنترل باشند و بتوانند از از پیمانکاران خصوصی برای حفظ پشتیبانی هوایی افغانستان از نیروهای خود حمایت کنند، کافی است.
اعلام خروج ناگهانی از افغانستان، وحدت ناتو را هم تضعیف کرده است، چرا که بسیاری از اروپایی‌ها از تصمیم بایدن ناراضی هستند. و در حالی که ایالات متحده از این تعهد شانه خالی می‌کند، تایوانی‌ها با نگاه به این وضعیت چه فکری می‌کنند؟ گزارش‌ها حاکی از این است که سرانجام بایدن موافقت کرده که هزاران مترجم افغان را که در انتظار ویزای ایالات متحده -که به آن‌ها وعده داده شده بود- هستند، به کشورهای سوم منتقل شوند. اگر این کار به سرعت انجام نشود کشتار وسیعی در پیش خواهد بود.
سخنگوی پنتاگون گفته روند عقب‌نشینی ممکن است کمی تغییر کند، اما همه نیروهای ایالات متحده تا سپتامبر خاک افغانستان را ترک خواهند کرد. با به انجام رساندن عقب‌نشینی‌ای که دونالد ترامپ آن را کلید زد، آیا بایدن مسئولیت عواقب خونین آن را با سلفش تقسیم می‌کند؟
