تغییر سیاست آمریکا درباره برجام و مذاکرات وین؟

لحظه حساس تصمیم گیری

دو منبع آگاه در مورد برنامه های کاخ سفید به اکسیوس گفته اند که با رسیدن مذاکرات هسته ای ایران به لحظه ای حساس، کاخ سفید قصد دارد طی هفته های آینده بیشتر مواضع عمومی خود را بر حمله به دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا بابت خروج از توافق برجام متمرکز کند.

چرا این مسئله مهم است: این منابع به اکسیوس گفته اند دولت بایدن تصور می کند اکنون تنها چند هفته به نقطه حساس تصمیم گیری باقی مانده است؛ در این لحظه یا توافقی حاصل می شود و ایالات متحده به توافق هسته ای برجام بازمی گردد و یا مذاکرات شکست می خورد و دولت بایدن برای اعمال فشار بیشتر حرکت می کند.

تمرکز روی حمله علیه خروج ترامپ از برجام

به نوشته اکسیوس، هر دوی این سناریوها واکنش‌های سیاسی را به‌ویژه از سوی جمهوری‌خواهان در پی خواهند داشت، اما کاخ سفید می‌خواهد تا حدی با تمرکز بر این مسئله -این که ترامپ بود که این بحران را آغاز کرد و تنها گزینه‌های بدی برای آنها باقی گذاشت- دموکرات‌ها را کنار هم نگه دارد.

یک منبع به اکسیوس گفته: «آن ها تلاش می کنند آتش حملات را روی ترامپ متمرکز کنند». به ادعای یک مقام ارشد دولت بایدن: «کاخ سفید به بیان شفاف حقایق و رسیدگی به این پرونده در این لحظه حساس برای دیپلماسی و نقطه مهم تاریخ ادامه خواهد داد».

تعیین ضرب الاجل آمریکایی

پشت صحنه این ماجرا چیست؟ دو منبع یاد شده به اکسیوس گفته اند دولت بایدن پایان ژانویه یا اوایل فوریه را به عنوان آخرین مهلت برای تصمیم گیری [و رسیدن به توافق] تعیین کرده و قصد دارد تا قبل از آن مواضع عمومی خود را در قبال ایران افزایش دهد. بدین ترتیب کاخ سفید امیدوار است که این مواضع توسط مقامات فعلی و سابق در ایالات متحده و اسرائیل که بر این باورند خروج ترامپ از توافق هسته‌ای 2015 اشتباه بوده، پشتیبانی شود.

به عنوان نمونه، در جریان کنفرانس مطبوعاتی روز سه‌شنبه وزارت امور خارجه، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه، در هنگام پاسخ به پرسشی درباره مذاکرات وین، ناگهان به حمله به دولت ترامپ منحرف شد. پرایس در این هنگام گفت: «ارزشمند است که فقط یک لحظه درنگ کنیم تا ببینیم چگونه با اینجا رسیدیم. عمیقا مایه تاسف است که به خاطر تصمیم نامعقول یا نسنجیده دولت قبلی، دولت کنونی بدون برقرار بودن راستی آزمایی ها و پروتکل های نظارتی سرسختانه روی کار آمد». پرایس گفت که دولت ترامپ وعده یک توافق بهتر را داد «که هرگز به آن  نرسید» و در عوض «ایران توانسته است برنامه هسته ای خود را به پیش برد».

ادامه مذاکرات در وین

دور هشتم مذاکرات احیای برجام در شهر وین تقریباً دو هفته است که ادامه دارد. بنا بر گزارش اکسیوس، دیپلمات‌های آمریکایی و اروپایی که در جریان مذاکرات قرار گرفته‌اند، ادعا می کنند پیشرفت‌های اندکی حاصل شده است، و این مسئله به اندازه ای نیست که آنها را به نسبت به حصول توافق خوش‌بین کرده باشد. دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند که بیشتر گفتگوها در روزهای اخیر بر خواسته ایران مبنی بر ارائه ضمانت‌هایی مبنی بر عدم خروج دولتهای آینده آمریکا از توافق متمرکز بود – تعهدی که از عهده دولت بایدن خارج است.

اکسیوس به بازتاب مذاکرات در رسانه های ایرانی نیز اشاره کرده و نوشته گزارش‌های این رسانه‌ها علاوه بر موضوع ضمانت های دولت آمریکا بر روی تقاضای ایران برای راستی‌آزمایی در جریان مذاکرات متمرکز است که لغو واقعی تحریم‌ها را تضمین کند.به عقیده ایرانی‌ها دولت اوباما حتی پس از لغو تحریم‌ها همچنان شرکت‌ها را از تجارت در ایران منصرف می‌کرد.