حرکت عربستان به سمت پکن / دیگر همه راه ها در خاورمیانه به واشنگتن منتهی نمی شود

بیزنس اینسایدر گزارش داد، خبر حضور بن سلمان که توسط رسانه های دولتی چین گزارش شده است، جای تعجب ندارد. در ماه‌های اخیر، چین و عربستان سعودی به هم نزدیک‌تر شده‌اند و حوزه های جدیدی برای همکاری در بحث دفاعی و تجاری تعریف کرده‌اند.

در همین حال، ایالات متحده پس از فاصله گرفتن از بن سلمان و جنگ های پرهزینه تاریخی در عراق و افغانستان، به ارزیابی مجدد گزینه های خود در منطقه ادامه می دهد.

عربستان سعودی برای مدت طولانی بزرگترین شریک تجاری چین در خاورمیانه بوده است. کالاهای سعودی ۱۷ درصد از واردات چین را در سال ۲۰۲۱ به خود اختصاص داده است.

چین از دهه 1980 نقش کوچکی در حوزه نظامی عربستان ایفا کرده است، اما در این میان ایالات متحده همیشه تامی کننده نظامی اصلی سعودی ها بوده است.

جاناتان فولتون، کارشناس ارشد در شورای آتلانتیک، گفت که تجارت نظامی سعودی با چین در سطح پایین هرگز ایالات متحده را نگران نکرده است. وی می گوید «همیشه سطحی از این همکاری وجود داشته، عمدتاً هم چیزهای نظامی بوده که ایالات متحده نمی تواند ارائه کند»

اما ریاض و پکن در سال‌های اخیر نزدیک‌تر شده‌اند و امنیت را به‌عنوان یک حوزه کلیدی مورد علاقه مشترک شناسایی کرده‌اند.

در سال 2020، چین روابط خود با عربستان را به یک "مشارکت راهبردی جامع" ارتقا داد و در 27 ژانویه، زمانی که این دو کشور برنامه‌های خود را برای تعمیق همکاری دفاعی خود تا سطح "همکاری عملی" اعلام کردند، این روابط به اوج جدیدی رسید.

فولتون با اشاره به گزارش ماه دسامبر سی ان ان که نشان می داد چین چگونه به عربستان سعودی برای تولید موشک بالستیک کمک می کند، گفت: «بسیار مبهم بود، اما با توجه به زمینه پروژه موشک بالستیک که چینی ها از آن حمایت می کنند، این بدین معناست که روابط دو کشور رو به جلو است»

روی یلینک، محقق «موسسه خاورمیانه»، درباره سعودی ها گفت: «آنها به چین در کنار خود نیاز دارند. روابط نظامی بهترین راه برای رسیده به این مقصود است.»

فولتون گفت: «اشاعه یک مسئله مهم است؛ کمک چین به عنوان بزرگترین رقیب استراتژیک ایالات متحده هم به یکی از مهمترین متحدان واشنگتن یعنی عربستان سعودی، احتمالاً در واشنگتن چندان مورد استقبال قرار نگرفته است».

باوجود آنکه ایالات متحده همچنان بزرگترین شریک نظامی عربستان سعودی است، واشنگتن در سال 2018 پس از قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار، به صورت سیاسی، از بن سلمان فاصله گرفت.

یلینک گفت: «آمریکایی ها هنوز در تلاش هستند تا ببینید قرار است با سعودی ها چه کنند.»

وی فنگه، وزیر دفاع چین، در طی یک بیانیه دفاعی، به ایالات متحده حمله کرد و گفت که چین و عربستان سعودی باید «به صورت مشترک با اقدامات هژمونیک و قلدری مخالفت کنند.»

با این حال وانگ یی، وزیر امور خارجه چین تاکید کرده است که پکن در تلاش برای به چالش کشیدن هژمونی آمریکا در خاورمیانه نیست. او در 16 ژانویه گفت: «هیچ خلاء قدرتی وجود ندارد و نیازی به پدرسالاری از بیرون هم نیست.»

در عوض، پکن متفاوت کار می کند، یلینک گفت: «چین هیچ علاقه ای به جایگزینی ایالات متحده ندارد، آنها ظرفیت انجام این کار را ندارند و اساسا شیوه ی کار چینی ها این گونه نیست.»

نزدیک و نزدیک تر

روابط چین و عربستان عمیق تر از آن است که فقط به حوزه دفاعی و نظامی محدود شود.

پکن از حمایت ریاض در مورد موضوعات کلیدی که عامل بایکوت بازی‌های المپیک زمستانی بود، برخوردار است، از جمله آزار و اذیت اویغورها، مسلمانانی موجودیت آن در غرب چین تهدید می‌شود.

طبق گزارش ها، عربستان سعودی به اخراج اویغورها به چین کمک می کند و بن سلمان از وجود اردوگاه هایی که چین اویغورها را در آن نگهداری می کند، دفاع کرده است.

چین متعهد شده است که به چشم انداز 2030، پروژه توسعه ای عظیم بن سلمان برای اصلاح عربستان سعودی کمک کند و همینطور از ریاض خواسته است که در مقابل در ماجرای ابتکار «یک کمربند و یک جاده» به این کشور کمک کند.

درنوامبر گذشته، صندوق سرمایه گذاری عربستان سعودی درخواست مجوز برای داد و ستد در بورس اوراق بهادار چین را داد که گام دیگری در تعمیق روابط مالی دو کشور است.

در سال 2020، عربستان سعودی اعلام کرد زبان ماندارین چینی در برخی مدارس به عنوان زبان سوم در کنار انگلیسی و عربی تدریس خواهد شد.

در حالی که ایالات متحده به هیچ وجه خاورمیانه را رها نمی کند، حرکت ریاض به سمت چین - تغییری که توسط همسایگان عربستان سعودی نیز دنبال شده - نشان می دهد که همه راه ها دیگر نباید به واشنگتن منتهی شوند. برخی از آنها می توانند به پکن ختم شوند.