افشاگری همتی از پشت پرده جنجالی کاندیدای ریاست جمهوری

او این گفته حسن روحانی پس از جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت را به عنوان موافقت رئیس‌جمهور پیشین با نامزدی‌اش در نظر گرفت که گفته بود: «بالاخره باید صحبت کنیم، حالا همه بروند شرکت کنند ببینیم چه می‌شود.» طبق روایت همتی، پس از ثبت‌نام در انتخابات روحانی از او می‌پرسد که چرا نامزد شده است: «گفتم با خودتان هماهنگ کردم، گفت چه زمانی؟ گفتم سرپایی صحبت کردیم. گفت آنکه جلسه نبود. گفتم چه فرقی می‌کند آقای دکتر با شما صحبت کردم و گفتید ثبت‌نام کنید، حالا ثبت‌نام کرده‌ام و کاری نمی‌شود کرد.

خیلی بحث ادامه پیدا نکرد. در آن جلسه آقای جهانگیری خیلی عصبانی به نظر می‌رسیدند. بحث‌هایی در خصوص تایید صلاحیت‌ها و اینکه دولت چه کاری باید بکند، شد. آقای روحانی گفت آقای همتی شما می‌خواهید بمانید؟ گفتم یعنی چه؟ گفت یعنی می‌خواهی انتخابات را ادامه بدهی یا استعفا می‌دهی؟ گفتم الان که تأیید صلاحیت شدم، استعفا بدهم؟ معنایی ندارد و اگر با این ترکیب تاییدشده کنار بروم، برای نظام خوب نیست. گفت نمی‌شود، شما یا باید بانک مرکزی باشید یا در انتخابات، باید یکی را انتخاب کنید. خیلی صریح این حرف را زد. آقای جهانگیری گفتند در لیست اصلاح‌طلب‌ها شما رای نداشتید، گفتم جنابعالی حتماً حمایت می‌کنید. آقای جهانگیری گفت نه، من به‌هیچ‌وجه از شما حمایت نمی‌کنم. من تعجب کردم که آقای جهانگیری چرا چنین برخوردی کرد!»

پاسخ به شایعات درباره نامزدی

به گفته همتی «یک نظر این بود که اگر من کاندیدا نمی‌شدم، آقای جهانگیری ردصلاحیت نمی‌شد که من این نظر را درست نمی‌دانستم. شایعه‌ای کردند که نهادهای امنیتی از همتی خواستند به انتخابات ورود کند. چرا باید این کار را بکنند، برعکس من برای اطمینان به تصمیم‌گیری برای ثبت‌نام به طورغیررسمی استعلام کردم. گفتند آنچه به ما مرتبط می‌شود شما مشکل تائید صلاحیت ندارید اما عوامل دیگری در تصمیم شورای نگهبان موثر است و تصمیمات شورای نگهبان قابل پیش‌بینی نیست. هیچ تضمینی وجود ندارد که شورای نگهبان تایید کند یا خیر، به‌خصوص که تعداد کاندیداهای مطرح هم زیاد است، لذا ریسکش را باید بپذیرید و بستگی به خودتان دارد. با چند نفر از دوستان مشورت کردم و گفتند اصلاً ورود نکن، با برخی از دوستان هم مشورت کردم و گفتند چرا نیایید خیلی خوب است، در صحنه بیایید و حرف‌هایتان را بزنید. بقیه کاندیداهای مطرح که اولی‌تر از شما نیستند. می‌خواهم بگویم این‌طور شد که به صحنه آمدم؛ اما متاسفانه برخی بی‌تقوایی کرده و جوسازی کردند و گفتند همتی بخشی از مهندسی انتخابات است.

همتی در ادامه گفته است: ممکن است گفته شود از بین کسانی که تایید نشدند برخی شانسی برای انتخاب داشتند و شاید برای آن تائید نشدند ولی اینکه چرا شما تائید شدید، خیلی قابل استماع نبود. به هر ترتیب فرد خاصی به من نگفته بود بیایم و شما هم دیدید که اگر قرار بود من با مهندسی بیایم که این همه شخصیت من را تخریب نمی‌کردند. اگر قرار بر این بود حمایت می‌کردند، نه اینکه تا این حد یک کاندیدای مقابل را تخریب کرده باشند. نه حکومتی‌ها از من حمایت کردند و نه دولتی‌ها حمایت داشتند و بعضا تخریب هم کردند، البته بخشی از اصلاح‌طلب‌ها حمایت کردند و من ممنون آنها هستم، اما بخشی حمایت نکردند. حتی کسانی که انتخابات را تحریم کردند و شبکه‌های فارسی‌زبان همه به نفع تحریم بود؛ بنابراین من در شرایطی بسیار سخت وارد انتخابات شدم، تنها هم بودم. می‌خواستم راه سومی را باز کنم که الحمدالله شروع خوبی شد که من آینده این راه را روشن می‌بینم. البته بعضی از احزاب اصلاح‌طلب و دوستان و بزرگان اصلاح‌طلب و مستقل و روشنفکران و نخبگان… خیلی محبت کردند و حمایت کردند. من از همه آنها ممنونم.»

عضویت در کارگزاران

همتی خودش را اقتصاددانی سیاستمدار می‌داند البته بعضی‌ها او را رسانه‌ای می‌خوانند که در پاسخ به آنها می‌گوید: «البته رسانه‌ای هم قبول دارم، اما رسانه‌ای از نوع سیاسی، زیرا معاون سیاسیِ صداوسیما بودم. در رسانه رئیس شبکه، تهیه‌کننده، مدیر تولید و کارگردان‌ها را داریم، من بخش سیاسی را بر عهده داشتم و « سیاست‌گذار» سیاسیِ صداوسیما بودم؛ بنابراین فی‌النفسه از ۲۲ سالگی فردی سیاسی بودم. ولی در شرایطی که در بانک مرکزی یا بیمه فعالیت داشتم، تحرک سیاسی معنای خود را از دست می‌داد. در بانک مرکزی باید شخص مستقلِ و اقتصادی بود، گرایشات سیاسی نباید در مسئولیت بانک مرکزی بروز کند. طبیعی است الان که مسئولیت خاص اقتصادی ندارم، مانعی ندارد که درباره مسائل سیاسی و حتی فرهنگی اظهارنظر کنم. »

او تا دوره معاونی سیاسی صداوسیما در هیچ حزب سیاسی عضویت نداشت: «پس از آن هم که به بیمه رفتم. ورود من به حزب کارگزاران سازندگی چند سال بعد به دعوت آقای محمد هاشمی بود. در واقع به سبب ارتباطی که با ایشان داشتم به من زنگ زد و مطرح کرد، گفتم اجازه بدهید من وارد حزب نشوم؛ اما ایشان خیلی اصرار کرد و گفت که ما هستیم و شما هم بیایید، بالاخره با احترامی که برای ایشان قائل بودم من را راضی کردند که بروم. گفتند که حضور شما به طرح دیدگاه‌های اقتصادی کمک می‌کند. من و آقای دکتر نوربخش به کمیته اقتصادی حزب رفتیم. من حتی به کمیته سیاسی نرفتم؛ بنابراین فعالیتم در حزب برای این بود که به تدوین دیدگاه‌های اقتصادی حزب کمک کنم و به همین دلیل هم خیلی در حزب ماندگار نشدم. تا سال ۸۶ تا حدودی شرکت می‌کردم. بین سال‌های ۸۶ تا ۸۸، حضورم خیلی ضعیف شده بود و هرازگاهی می‌رفتم تا ببینم چه خبر است. از آن موقع هم نرفتم و عملا کناره‌گیری کردم.»

رئیس قدرتمند بانک مرکزی؟!

همتی در این گفت‌وگوی تفصیلی و زندگینامه‌ای با «آگاهی نو» روایت کرده است: «من دلار را ۱۹۲۰۰ تومان تحویل گرفتم و پس از سه سال در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم در کانال ۲۲ هزار تومان تحویل دادم. این جفای بزرگی است که می‌گویند همتی باعث افزایش نرخ ارز شده است. من روز معارفه‌ام دلار را ۱۱۵۰۰ تومان تحویل گرفتم و یک ماه بعد و قبل از آنکه برنامه‌هایم را اجرایی و تسلط پیدا کنم دلار ۱۹ هزار تومان شده بود اما با برنامه‌هایی که اجرا کردیم پس از آن دلار مدت‌ها در محدوده ۱۱ تا ۱۳ هزار تومان به ازای هر دلار ثابت ماند، اما بالاخره فشارهای مختلف و حوادث سیاسی-نظامی-اقتصادی مهم اثر خود را می‌گذاشت که اگر لازم بود توضیحات بیشتری خواهم داد.»

او این گزاره که قدرتمندترین و پراختیارترین رئیس بانک مرکزی بوده را رد می‌کند: «تنها اختیاری که سران قوا به من دادند، این بود که بانک مرکزی با تشخیص رئیس کل می‌تواند در بازار مداخله کند. دیگر هیچ اختیاری به من ندادند، بقیه همه در حد اصلاح مقررات و سیاست‌ها است. مثلاً اختیار عملیات بازار باز مربوط به من نیست بلکه طراحی سیستم و نوعی سیاست‌گذاری نوین است یا اختیار تشکیل بازار متشکل ارزی، یک مصوبه است که برای ساختار بانک مرکزی گرفتیم. همه آن اختیارات دست رئیس کل فعلی هم هست. من اختیار خاصی نداشتم. این صحبت‌ها برای این است که بگویند من اختیارات زیادی داشتم، من حتی نتوانستم ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کنم، چه اختیاری داشتم؟ اگر اختیار داشتم این موضوع را در سال ۹۷ که نرخ ارز نیمایی کمتر از دو برابر ارز ۴۲۰۰ تومانی بود حذف می‌کردم. من دو بار، یکی در بهمن ماه ۹۷ و یک بار در خرداد ۹۸ شفاهی و مکتوب بر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی تاکید و اصرار کردم. دلیلش فاصله کم ارز نیمایی با ارز ترجیحی بود. ولی نپذیرفتند. الان هم که می‌گویم در حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی احتیاط کنید، به خاطر فاصله زیاد ارز نیمایی با آن است.»

مخالفت با افزایش نرخ بنزین

طبق نظر همتی، «برخی مصوبات دولت با سیاست‌های من در بانک تضاد داشت»: «البته نظر دولت این بود که سیاست‌های دولت باید اجرا شود و این مشکل عدم استقلال بانک مرکزی است. بخش عمده ارز ۴۲۰۰ تومانی هم باقی ماند و طرح بنزین هم ناقص اجرا شد. من نامه‌ای نوشتم و کسی هم به انتهای نامه‌ام توجه نکرد. حتی حضوری هم عرض کردم که افزایش قیمت بنزین یک تصمیم سیاسی است، باید عواقب سیاسی و امنیتی مدیریت شود. گفتم اگر قیمت بنزین را افزایش دادید، اول باید ۹۰ هزار تومان یارانه به صورت ماهانه به هر نفر بدهید. با افزایش قیمت بنزین ۹۰ هزار میلیارد تومان هم به دولت می‌رسد که بتواند کسری بودجه‌اش را تامین کند. این توضیحاتم به مقام رهبری بود و هیچ‌وقت پیشنهاد رسمی بانک مرکزی به دولت نبود که بگویند این پیشنهاد را داده که فردا اجرا شود و در کمیسیون تصمیم‌گیری شود. گفتیم این سه راه وجود دارد و اگر خواستید تصمیم بگیرید. این در شهریورماه ۹۸ بود که مسکوت ماند، در جلسات ستاد هماهنگی اقتصادی دولت بحث‌های مفصلی شد و تأکید آقای رئیس‌جمهور این بود که بنزین سهمیه‌ای بماند، در واقع سهمیه ایجاد شود و نرخ پایین بماند، مابه التفاوت آن را با نرخ بالاتر بدهیم که من با این مخالف بودم و گفتم فایده‌ای ندارد، یعنی درآمد جدی برای دولت و پرداخت یارانه ایجاد نخواهد کرد و فقط آثار منفی آن را خواهیم داشت. این طرح مدام بالا و پایین شد، یک روز گفتند اجرا شود و یک روز گفتند خیر، یک روز گفتند بنزین ۳ هزار تومان باشد و یک روز گفتند ۲۵۰۰ تومان، یک روز گفتند بنزین سهمیه‌ای ۱۵۰۰ تومانی بشود یک روز گفتند ۱۲۰۰ تومان. مدام بالا و پایین شد و تا آبان ماه طول کشید. آبان‌ماه سران قوا در شورای عالی هماهنگی اقتصادی تصویب کردند این طرح را با ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان اجرایی کنند. خدمت آقای دکتر روحانی گفتم که الان در شرایط با ثبات ارز هستیم و تورم در حال کاهش است. گفتم اقتصاد در شرایط ثبات است، دلار را کنترل کردیم و خواهشم این است که الان وقتش نیست. چنین کاری نکنید. از سال هم که چیزی نمانده و درآمدی برای دولت ایجاد نمی‌کند.»

او ادامه داده «پیش از اجرا، دو روز قبل، روز چهارشنبه در حاشیه جلسه دولت گفتم این کار را نکنید، ممکن است شوک داشته باشد و الان وقت مناسب نیست. گفتم نامه‌ای خدمت آقا نوشتم، اجازه بدهید در مورد آن بحث کنیم، ابعاد آن را ببینیم و بعداً راجع به آن تصمیم می‌گیریم. ایشان گفت من به آقا هم گفتم، من تصمیم خودم را اجرا می‌کنم. این جمله‌ای بود که به من گفت. چند نفر از آقایان هم آن روز در دولت مخالفت کردند. تلاش کردیم که ترغیب کنیم این موضوع در این مرحله اجرا نشود؛ اما تصمیم گرفتند که اجرا شود، یعنی در دولت مطرح شد، در دولت هم من و ۳ یا ۴ نفر دیگر مخالف بودیم و گفتیم فعلاً شرایط خوب نیست و اجرا نشود؛ اما بالاخره اجرا کردند و آثار آن را هم دیدید. پس اینکه می‌گویند همتی گفته بود بنزین بشود ۵ هزار تومان این‌طور نبود و موضوع به طور شفاف این بود که عرض کردم. نامه کامل آن موجود است. پس از آن دلار از ۱۱۵۰۰ تومان بالاتر رفت و به ۱۳ هزار تومان رسید، بنابراین یک شوک ایجاد شد و همان‌که پیش‌بینی می‌کردم اتفاق افتاد.»