فشردن دکمه جنگ در اوکراین توسط آمریکا؟

جان جی میرشایمر، نظریه پرداز روابط بین الملل و صاحب نظریه رئالیسم تهاجمی با انتشار مقاله ای با عنوان «بازی با آتش در اوکراین؛ خطرات نادیده گرفته شده تشدید فاجعه بار اوضاع» در نشریه فارن افرز نسبت به ادامه چنین وضعیتی هشدار داده است.

اکوایران این مقاله را در سه بخش ترجمه کرده که بخش اول آن با عنوان «سه سناریوی میرشایمر برای تشدید بحران در اوکراین: بن بست خونین در راه است» پیش از این انتشار یافته و در ادامه بخش دوم آن منتشر می‌شود:

به امید شکست کرملین

زمانی که دولت بایدن به این نتیجه رسید که می‌توان روسیه را در اوکراین شکست داد، سلاح های بیش‌تر و قدرتمندتری به اوکراین ارسال کرد. غرب با ارسال تسلیحاتی مانند سامانه موشکی پرتاب چندگانه هایمارس، علاوه بر ادوات «دفاعی» مانند موشک ضد تانک جاولین، افزایش توان تهاجمی اوکراین را آغاز کرد. با گذشت زمان، هم قدرت تخریب و هم میزان سلاح ارسالی افزایش یافته است. در نظر داشته باشید که در ماه مارس، واشنگتن طرح انتقال جنگنده‌های میگ-29 لهستان را به این دلیل که ممکن است جنگ را تشدید کند، وتو کرد، اما در ماه جولای، وقتی اسلواکی اعلام کرد که در نظر دارد همان هواپیماها را به کیف بفرستد، هیچ اعتراضی نکرد. ایالات متحده هم‌چنین در نظر دارد اف-16 و اف-15 خود را به اوکراین بدهد.

هم‌چنین ایالات متحده و متحدانش ارتش اوکراین را آموزش می‌دهند و اطلاعات حیاتی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند که از آن‌ها برای نابودی اهداف کلیدی روسیه استفاده می‌کند. علاوه بر این، همان‌طور که نیویورک‌تایمز گزارش کرده، غرب «شبکه مخفیانه‌ای از کماندوها و جاسوسان» در داخل اوکراین دارد.

واشنگتن ممکن است مستقیماً وارد جنگ نشده، اما عمیقاً درگیر جنگ است. و اکنون فقط یک قدم کوتاه با سربازان خود که ماشه را می‌کشند و خلبانان خود که دکمه‌ها را فشار می‌دهند فاصله دارد.

همه سناریوهای درگیری آمریکا: سناریوی ناامیدی

ارتش ایالات متحده به طرق مختلف می‌تواند درگیر جنگ شود. وضعیتی را در نظر بگیرید که جنگ یک سال یا بیش‌تر طول می‌کشد و نه چشم‌انداز راه‌حل دیپلماتیک در دسترس است و نه مسیری امکان‌پذیر برای پیروزی اوکراین. در عین حال، واشنگتن برای پایان دادن به جنگ ناامید است -شاید به این دلیل که باید بر مهار چین تمرکز کند یا به این دلیل که هزینه‌های اقتصادی حمایت از اوکراین باعث ایجاد مشکلات سیاسی در آمریکا و اروپا شده است.

در آن شرایط، سیاست‌گذاران ایالات‌متحده دلایل زیادی برای در نظر گرفتن گام‌های مخاطره‌آمیز-مانند ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین یا استقرار گروه‌های کوچکی از نیروهای زمینی ایالات متحده- برای کمک به اوکراین برای شکست روسیه پیش رو دارند.

سناریوی فروپاشی ارتش اوکراین

سناریوی محتمل‌تری برای مداخله ایالات متحده در شرایطی رخ می‌دهد که ارتش اوکراین شروع به فروپاشی کند و به نظر برسد روسیه در آستانه کسب یک پیروزی بزرگ است.

در این صورت، با توجه به تعهد عمیق دولت بایدن به جلوگیری از چنین نتیجه‌ای، ایالات متحده ممکن است با درگیر شدن مستقیم در جنگ تلاش کند تا جریان را تغییر دهد. به راحتی می‌توان تصور کرد که در این شرایط مقامات آمریکایی معتقدند اعتبار کشورشان در خطر است و خود را متقاعد می‌کنند که استفاده محدود از زور، اوکراین را -بدون ترغیب پوتین به استفاده از سلاح هسته‌ای- نجات می دهد. از سوی دیگر، یک اوکراین ناامید ممکن است حملات گسترده‌ای را علیه شهرهای روسیه انجام دهد -به این امید که چنین تشدید اوضاعی واکنش گسترده روسیه را برانگیزد و در نهایت ایالات متحده را مجبور به پیوستن به جنگ کند.

سناریوی تشدید تنش ناخواسته

سناریوی نهایی برای دخالت آمریکا مستلزم تشدید غیرعمدی اوضاع است: واشنگتن بدون این‌که بخواهد با یک رویداد پیش‌بینی نشده که اوج می‌گیرد، به جنگ کشیده شود.

شاید هواپیماهای جنگنده آمریکا و روسیه که بر فراز دریای بالتیک در تماس نزدیک بوده‌اند، به طور تصادفی با هم برخورد کنند. چنین حادثه‌ای - با توجه به سطوح بالای ترس در هر دو طرف، عدم ارتباط، و شیطان‌سازی متقابل- می‌تواند به راحتی اوضاع را متشنج کند.

یا شاید لیتوانی عبور کالاهای تحریم شده را که از خاک خود در حال حرکت از روسیه به کالینینگراد است، مسدود کند. لیتوانی دقیقاً این کار را در اواسط ژوئن انجام داد، اما در اواسط جولای پس از این‌که مسکو به صراحت اعلام کرد در حال بررسی «اقدامات سخت» برای پایان دادن به آن‌چه محاصره غیرقانونی می‌داند، عقب‌نشینی کرد.

با این حال، وزارت خارجه لیتوانی در برابر رفع کامل محاصره مقاومت کرده است. از آن‌جایی که لیتوانی یکی از اعضای ناتوست، اگر روسیه به این کشور حمله کند، تقریباً ایالات متحده به طور قطع از آن دفاع خواهد کرد.

یا شاید روسیه ساختمانی در کی‌یف یا یک سایت آموزشی در اوکراین را ویران کند و تعداد قابل توجهی از آمریکایی‌ها مانند امدادگران، مأموران اطلاعاتی یا مستشاران نظامی را به طور ناخواسته به قتل برساند. دولت بایدن که در داخل با یک هیاهوی عمومی مواجه است، تصمیم می گیرد که باید تلافی کند و به اهداف روسیه حمله کند، که سپس منجر به تبادل آتش سهمگین بین دو طرف می‌شود.

و در نهایت، این احتمال وجود دارد که جنگ در جنوب اوکراین به نیروگاه اتمی زاپروژیا -‌بزرگ‌ترین نیروگاه در اروپا- که تحت کنترل روسیه است، آسیب برساند تا جایی که تشعشعات را در اطراف منطقه منتشر و روسیه را به واکنش مشابه سوق دهد. دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر پیشین روسیه، پاسخی شومی به این احتمال داد و در ماه اگوست گفت: «فراموش نکنید که سایت‌های هسته‌ای در اتحادیه اروپا نیز وجود دارد. و حوادث مشابه در آن‌جا نیز امکا‌ پذیر است». اگر روسیه به یک رآکتور هسته ای اروپا حمله کند، ایالات متحده تقریباً به طور قطع وارد جنگ خواهد شد.

وقتی مسکو باعث تشدید اوضاع می‌شود

البته مسکو نیز می‌تواند باعث تشدید تنش شود. نمی‌توان این احتمال را نادیده گرفت که روسیه که ناامید از توقف جریان کمک‌های نظامی غرب به اوکراین است، به کشورهایی که بخش عمده‌ای از کمک‌های نظامی از آن عبور می‌کند ضربه بزند –از جمله لهستان یا رومانی، که هر دو عضو ناتو هستند.

هم‌چنین این احتمال وجود دارد که روسیه ممکن است یک حمله سایبری گسترده علیه یک یا چند کشور اروپایی که به اوکراین کمک می‌کنند انجام دهد و به زیرساخت‌های حیاتی این کشور آسیب زیادی وارد کند. چنین حمله‌ای می تواند ایالات متحده را وادار به انجام یک حمله سایبری تلافی جویانه علیه روسیه کند. در صورت موفقیت، مسکو ممکن است پاسخ نظامی بدهد. اگر شکست بخورد، واشنگتن ممکن است تصمیم بگیرد که تنها راه مجازات روسیه ضربه مستقیم به روسیه باشد.

چنین سناریوهایی دور از ذهن به نظر می‌رسند، اما غیرممکن نیستند. و آن‌ها صرفاً تعداد کمی از راه‌هایی هستند که از طریق آن‌ها ممکن است جنگی منطقه‌ای به چیزی بسیار بزرگ‌تر و خطرناک‌تر تبدیل شود.