تاکتیک قورباغه پخته برای کره‌شمالی شدن ایران /فیلترینگ در دولت رئیسی درحال اجرا شدن است

کارشناسان از استراتژی جدید دولت رئیسی به عنوان «تاکتیک قورباغه پخته» یاد می‌کنند. دولت با دور زدن مجلس و احتراز از به کار بردن واژه صیانت، محدودیت‌های مختلفی را در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رساند که به مرور و به آرامی در حال اجرا است.

به تازگی پس از آنکه ایلان ماسک، در توییتر نوشت که هم اکنون اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در تمام کره زمین، منجمله قطب جنوب قابل دریافت است، یک روزنامه‌نگار ایرانی حوزه علم و فناوری از وی پرسید: آیا از نظر فنی امکان ارائه اینترنت ماهواره‌ای برای مردم ایران وجود دارد؟ این می‌تواند تغییردهنده بازی در آینده باشد. مدیرعامل تسلا، اسپیس ایکس و استارلینک در پاسخ گفت که: شرکت استارلینک قصد دارد تا از دولت آمریکا درخواست کند برای ارائه خدمات ماهواره‌ای در ایران، به این شرکت مجوز معافیت از تحریم ارائه کند. فیروز نادری دانشمند ایرانی ناسا و مشاور مدیرعالم این سازمان هم گفت که او نیز از دولت آمریکا خواسته است تا این معافیت‌ها را تایید کنند.

علی گیلک کارشناس فناوری اطلاعات و بلاگر فناوری، در اینباره به آفتاب‌نیوز گفت: تاسیسات شرکت اسپیس ایکس برای توسعه این فناوری در ردموند، واشنگتن، قرار دارد و طبق آخرین اطلاع بنده تاکنون حدود ۳۰۰۰ ماهواره برای پوشش این فناوری به فضا پرتاب شده و حدود ۵۰ ماهواره دیگر نیز در حال پرتاب هستند. در کل قرار است ۱۲ هزار ماهواره در مدار قرار گیرد. این فناوری به زبان ساده، امکان دریافت اینترنت بدون نیاز به دکل زمینی و سیستم سنتی سیم‌کشی را فراهم می‌کند. کاربر یک دستگاه شبیه دستگاه ماهواره، اما با بشقاب شکیل‌تر به قیمت ۵۹۹ دلار باید تهیه کند، هزینه اشتراک نیز در حال حاضر ۱۱۰ دلار است. هرچند با توجه به حجم اینترنت، چند خانواده درون یک ساختمان می‌توانند تنها از یک دستگاه استفاده کنند و هزینه ۱۱۰ دلاری را مشترکاً پرداخت کنند. ورود این فناوری به هر کشوری می‌تواند دست ساختار دولتی آن کشور را از کنترل، فیلترینگ و اعمال حکمرانی بر روی اینترنت به طور کلی کوتاه کند.

گیلک ضمن توضیح بیشتر زوایای این فناوری، اظهار کرد: البته استارلینک یک موسسه خیریه نیست و به عنوان یک شرکت تجاری، نیاز دارد تا در ایران دفتری داشته باشد و به اصطلاح اشتراک عرضه کند، با این همه زمزمه‌های به ویژه در سنای آمریکا به وجود آمده که بخشی از هزینه اشتراک ایرانیان توسط دولت آمریکا یا از سایر منابع تایمن شود. هم اکنون نیز ایالات متحده، ماهیانه بودجه‌ای به شرکت‌های مختلف پرداخت می‌کند تا برای کشورهای مانند ایران خدمات ساخت VPN و دور زدن فیلترینگ ارائه کنند.

این کارشناس حوزه فناوری گفت: البته دستگاه این فناوری اگر مانند ماهواره، از طریق قاچاق هم وارد کشور شود که محتمل است، برعکس ماهواره، تنها رسیور نیست، بلکه فرستند پالس نیز هست و به همین خاطر به راحتی برای دولت قابل ردیابی است. فقط شرکت استارلینک نیست که ارائه دهنده این خدمات است و چندین شرکت دیگر نیز به وجود آمده‌اند که همین خدمت را عرضه می‌کنند، در حال حاضر فناوری دریافت مستقیم اینترنت از ماهواره توسط تلفن همراه و بدون نیاز به دستگاه رسیور نیز به وجود آمده است. با این همه نباید انتظار داشت که این تکنولوژی خیلی سریع به ایران بیاید، زیرا در همه دنیا یک پدیده نو محسوب می‌شود، البته با توجه به سرعت رشد خیره‌کننده فناوری در این حوزه و عطش بازار، این انتظار احتمالاً آنقدرها هم طولانی نخواهد بود، اگر موانع بروکراتیک بر سر راه برداشته شود.

در اینباره از یکی از مسئولین سابق سازمان فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران سوال پرسیدیم، وی که نخواست نامش فاش شود به آفتاب‌نیوز گفت: این درست است که دستگاه‌های استارلینک قابل شناسایی هستند و در جلسات در این مورد صحبت شده، اما به شخصه تردید دارم با سرعت رشد این فناوری، بتوان تنها با تکیه بر برخورد سلبی جلوی نفوذ فناوری به کشور را گرفت. ما در برخورد با پدیده‌های مانند دستگاه ویدئو و ماهواره نیز نتوانستیم چندان موفق عمل نماییم، این در حالی است که تکنولوژی اینترنت ماهواره‌ای به مراتب پیچیده‌تر و سهمگین‌تر خواهد آمد. معتقدم برخورد سلبی در مواجهه با فناوری پاسخگو نیست و ما باید در این حوزه از قدرت نرم استفاده کنیم.

برخی کارشناسان نیز در اظهارنظرهای خود اینگونه بیان کردند که مراجعه مامور به درب منازل با حکم تفتیش در مقیاس وسیع برای یافتن دستگاه استارلینک، حتماً چالش‌های جدی به وجود خواهد آورد و مثلاً اگر همزمان یک میلیون پرونده در این رابطه به وجود آید با توجه به کمبود نیرو و منابع فعلی، دستگاه قهریه عملاً از نظر اجرایی ناتوان خواهد شد. به ویژه که انجام عملیات راپل و شکستن بشقاب ماهواره‌ها در پشت بام چندان موفقیت آمیز نبود.