فلاحت پیشه: برجام گرفتار فرصت طلبی شده است /چند فرصت برای احیای برجام از دست رفت

به گزارش اقتصادنیوز، در پی حوادث اخیر ایران، تحریم هایی از سوی برخی کشورهای اروپایی و آمریکایی علیه برخی سیاستمداران و سپاه پاسداران اعمال شد. حشمت الله فلاحت پیشه درباره ارتباط این تحریم ها با مذاکرات احیای برجام گفت:« این دو مقوله غیر مرتبط هستند. هر زمانی که در ایران اختلافات داخلی به وجود آمده است، طبیعتا آمریکایی ها و اروپایی ها سعی کردند از این اختلاف در راستای منافع خودشان استفاده کنند و الآن نیز همچین شرایطی ایجاد شده است.»

مشروح گفتگوی حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس اسبق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس را در اقتصادنیوز می خوانید؛

***********

* آقای فلاحت پیشه! تحریم های جدیدی که از سوی آمریکا، کانادا و اروپا در واکنش به حوادث اخیر ایران اعمال شدند، چقدر در روند مذاکرات برجام تاثیرگذار است؟

این دو مقوله غیر مرتبط هستند. هر زمانی که در ایران اختلافات داخلی به وجود آمده است، طبیعتا آمریکایی ها و اروپایی ها سعی کردند از این اختلاف در راستای منافع خودشان استفاده کنند و الآن نیز همچین شرایطی ایجاد شده است. در سطح کلان نیز سعی می کنند از این موضوع برای تضعیف توان چانه زنی ایران استفاده کنند و این موضوع در رابطه سیاسی کشورها طبیعی است. 

چند فرصت برای احیای برجام از دست رفت

وقتی آمریکایی ها اعلام می کنند، برجام در دستور کارشان نیست و مسائل داخلی مهم تر است، سعی می کنند از شرایطی که در ایران ایجاد شده، برای تضعیف ایران به ویژه در سیاست منطقه ای استفاده کنند. اما، در ایران نیز راهبردی برای برجام وجود نداشت. تیم مذاکره کننده ایران و جریانی که مسئولیت احیای برجام را برعهده دارد، از ابتدا با برجام، دیپلماسی هسته ای و دیپلماسی مشکل داشت و به رغم خوش بینی هایی که شکل گرفت و بارها به توافق نزدیک شدند، برای توافق به وین نرفته بودند. 

من معتقد هستم که در موضوع احیای مذاکرات هسته ای، ایران چندین بار هم در دولت آقای روحانی و هم در دولت آقای رئیسی فرصت را از دست داد. در این مدت نیز، از زمانی که ناآرامی های داخل ایران شکل گرفته است، خیلی از مسائل دنیا از موضوع اوکراین تا بازار انرژی نیز تحت الشعاع قرار گرفته است. طبیعتا در این شرایط سوالی که پیش می آید، این است که چه باید کرد؟

مخالفان برجام، از احیای برجام سخن می گویند

من معتقد هستم که یک ساختار سیاسی موفق، یک ساختاری است که ساز و کارهای حل اختلاف را داشته باشد و اگر راهکارهای درونی حل اختلاف را داشته باشد، رقبای کشور نمی توانند از مسائل داخلی سوءاستفاده کنند. درست است که در موضوعاتی که شکل گرفته، دشمنان ایران سعی می کنند منافع خود را دنبال کرده و ابایی هم از جهت دهی و پیش گرفتن تبلیغات ندارند. اما، وجود دشمنان خارجی نباید منجر به نادیده گرفتن واقعیت هایی باشد که در کشور وجود دارد. متاسفانه، در کشور این ضعف نهاد بندی برای برخورد های افراطی و سلیقه ای وجود دارد که زمینه را برای چالش های داخلی فراهم می کند و این موضوع توان چانه زنی ایران را تهدید می کند. برای من این طنز تلخی است که مخالفان برجام، از احیای برجام سخن می گویند اما زمانی که همین برجام در شرف احیا بود، شدیدترین حملات را به آن داشتند. 

این نشان دهنده این است که سیاست خارجی کشور ما، متاثر از رفتار و گفتار افرادی است که نه تنها مسئولیتی در این حوزه ندارند، بلکه آسیبی از تحریم ها ندیدند و فقط نقش ویرانگری را بازی کردند. 

برجام گرفتار فرصت طلبی بازیگران غربی شد

متاسفانه برجام  گرفتار فرصت طلبی بازیگران مرتبط با خودش، به خصوص بازیگران غربی شده است. به طور مثال، 2 رویداد ناآرامی های داخلی ایران و اجرای برجام، می توان مصداقی برای سنجش و ارزیابی کشورهای اروپایی و آمریکا باشد. در زمانی که ترامپ از برجام خارج شد، کشورهای عضو اتحادیه اروپایی حتی نخواستند یک آب باریکه اینستکس اجرا کنند. ایران سعی داشت در اوج فشارهای حداکثری ترامپ، در قبال فروش نفت در شرق آسیا، بخشی از پول به سوئیس منتقل شود و بخشی دیگر از پول را دارو و واکسن بخرد. 

پدیده غیر قانونی گشت ارشاد این شرایط را رقم زد

اما، اروپایی ها حتی یک دلار از ابتکار اینستکس برای خرید دارو و غذا استفاده نکردند، سیاست آمریکایی ها، سیاست تحریم کل ملت ایران بود و سیاست اروپا نیز، تماشاگر منفعل بود که حتی در حوزه غذا و دارو به مردم ایران فشار آوردند. آمریکا و اروپا هیچگاه دلسوز مردم ایران نبودند و سیاست خودشان را پیش بردند. اما، این واقعیت نباید منجر به غفلت مسئولان کشور از ضعف های داخلی باشد. به طور مثال، ماده 68 مجازات اسلامی، یک نهاد به نام شورای عالی انقلاب فرهنگی اختیاری در موضوع حجاب به نیروی انتظامی داده است که عامل این ناآرامی هاست. لذا، یک پدیده به نام گشت ارشاد شکل گرفت که این شرایط را به دنبال داشت. آمریکا و اروپا هیچ گاه دلسوز مردم ایران نبودند اما، این موضوع نباید منجر به نبود ساز و کارهای حل اختلاف در ایران شود. 

در این شرایط صحبت کردن از مذاکره، به صلاح کشور ما نیست

* ممکن است بعد از انتخابات کنگره آمریکا، یک توافق جدید شکل بگیرد؟

در شرایط کنونی صحبت کردن از برجام، در راستای منافع ملی ایران نیست چرا که، کشورهای آمریکایی  اروپایی یک سیاست مداخله جویانه درباره حوادث ایران را در پیش گرفتند و هدفشان تضعیف توان چانه زنی ایران و سیاست بین المللی کشور است. بنابراین، در این شرایط صحبت کردن از مذاکره، به صلاح کشور ما نیست و باید یک ساز و کار برای حل اختلاف شکل بگیرد و به صورت قانونی این مشکلات حل شود.