خروج انگلیس از برجام بعد از یک اعدام؟/تشدید تنش ایران و غرب

به ادعای ساندی تلگراف، بریتانیا در حال بررسی حمایت خود از توافق هسته‌ای ایران پس از اعدام یک تبعه دوتابعیتی بریتانیایی-ایرانی است. علیرضا اکبری، معاون سابق وزیر دفاع ایران، به جاسوسی برای MI6 متهم شده بود. اعدام او باعث تشدید تنش‌های بین غرب و ایران شده که پیش از این به دلیل اعتراضات داخلی و حمایت [ادعایی] تهران از حمله روسیه به اوکراین بالا گرفته بود.

بریتانیا یک بازیگر کلیدی در مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای دوران اوباما بوده است که تحریم‌های گسترده علیه تهران را در ازای محدود کردن برنامه هسته‌ای را کاهش داده بود.

انگلیس از مذاکرات خارج می شود؟

با این حال این رسانه مدعی است که منابع ارشد در وایت‌هال گفتند که «چشم انداز» زمان آغاز روند مذاکرات به طور قابل توجهی تغییر کرده است و به همین دلیل بریتانیا اکنون در حال بررسی گزینه‌های خود در مورد مشارکت در این مذاکرات در آینده است.

یک منبع دولتی مدعی شده: «در طول مدتی که ما با آن سروکار داشتیم، چشم‌انداز و گزینه‌ها، عمدتاً به دلیل رفتار ایران کاملاً تغییر کرده است».

آن‌ها خاطرنشان کردند که روابط با تهران در ماه‌های اخیر به دلیل سیاست‌شان در قبال اعتراضات داخلی تحت فشار شدید قرار گرفته است. در همین حال داونینگ استریت گفته: «با توجه به اعدام اخیر، تمام گزینه ها در حال بررسی هستند».

روز گذشته جیمز کلورلی، وزیر امور خارجه بریتانیا، مجموعه‌ای از اقدامات را در واکنش به اعدام اکبری اعلام کرد، از جمله تحریم دادستان کل ایران و احضار کاردار ایران برای اعلام اعتراض بریتانیا. سفیر انگلیس در ایران هم برای گفتگوهای فوری درباره اقدامات احتمالی بعدی به طور موقت به انگلیس فراخوانده شد.

تصمیم جدی انگلیس برای تحریم ایران

بر اساس این گزارش، کلورلی مدعی شده تحریم‌ها نشان می‌دهد که بریتانیا در مورد پاسخگویی ایران به دلیل «نقض وحشتناک حقوق بشر» جدی است. گفته شده، وزیر امور خارجه بریتانیا روز دوشنبه برای گفتگو با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا به واشنگتن دی سی خواهد رفت و در آن‌جا دو طرف درباره ایران گفتگو خواهند کرد.

پیش از این هم گفته شده بود بریتانیا قبلاً در حال طراحی برنامه‌ای است تا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران  را به عنوان یک سازمان تروریستی اعلام کند، هر چند انتظار نمی‌رود که این اتفاق به‌زودی رخ دهد.

آلیسیا کرنز، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس عوام، از دولت خواست تا برخی اطلاعات را از طبقه‌بندی خارج و اطلاعات بیشتری در مورد فعالیت های ایران را به اشتراک بگذارد و سازمان های مرتبط با سپاه پاسداران را در این کشور تعطیل کند.

روز شنبه، تهران با انتقاد بین‌المللی بر سر اعدام، به رهبری ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا مواجه شد که در توییتر نوشت: «از اعدام علیرضا اکبری شهروند ایرانی-بریتانیایی در ایران وحشت زده شده‌ام». او در ادامه این اقدام را «بی رحمانه» توصیف کرد که به ادعای او بدون احترام به حقوق بشر مردم ایران انجام شد. سفیر آمریکا در لندن هم این اعدام را «وحشتناک» توصیف کرد و امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، هم آن را محکوم کرد. میگل برگر، سفیر آلمان در انگلیس نیز با محکوم کردن «اعدام وحشتناک» اکبری، افزود: «مسئولان سرکوب در ایران پاسخگو خواهند بود». در همین حال، دیوید لامی، وزیر امور خارجه در سایه حزب کارگر، گفت که ایران باید به دلیل نقض قوانین بین‌المللی «مسئول باشد» و این اقدام را را محکوم کرد.

مشکلات بر سر راه احیای برجام

مذاکرات برای بازگرداندن توافق هسته‌ای ایران که توسط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا در ماه مه 2018 کنار گذاشته شد، دوباره در آوریل 2021 آغاز شد اما به سرعت با مشکلات بزرگی مواجه شد.

دوره های مذاکره در وین به دلیل تاخیرهای قابل توجه به صورت پراکنده انجام شد، که باعث شد مقامات غربی تهران را متهم کنند که با حسن نیت عمل نمی کند.

با این حال حتی زمانی که در اواخر سال 2022 غربی‌ها ایران را به ارسال پهپاد و موشک به روسیه برای تهاجم خود به اوکراین متهم کردند (امری که به شدت از سوی ایران رد شد)، بریتانیا و سایر امضاکنندگان توافق با احتیاط نسبت به امید به توافق خوشبین بودند. اما ماه گذشته، جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، با اعتراف به «مرده» بودن توافق توسط دوربین‌ها شکار شد.