آمریکا و اروپا چشم انتظار ترکیه پسا اردوغان
به گزارش اقتصادنیوز، انتخابات امسال ترکیه نشان خواهد داد که آیا هنوز به دموکراسی در ترکیه امیدی هست یا خیر. در حالی که روسیه مشتاق باقی ماندن اردوغان در قدرت است و عربستان روی پیروزی او سرمایهگذاری میکند، غرب امیدوار است به زودی با ترکیه پسا اردوغان همکاری کند.
خیز اردوغان برای دهه سوم قدرت
کمتر از چهار ماه دیگر تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ترکیه باقی مانده است، انتخاباتی که میتواند حکومت 20 ساله رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه را وارد دهه سوم کند. تحلیلگران میگویند که ممکن است او رقابت سختی را در پیش داشته باشد.
این انتخابات که قرار است در میانه ماه مه برگزار شود، در بحبوحه جدیترین برخورد روسیه و غرب از زمان پایان جنگ سرد برگزار می شود. به گزارش خبرگزاری سیانان، افزایش نفوذ خارجی ترکیه به سطحی بوده که برای برخی آزاردهنده و برای برخی دیگر مفید است. رئیسجمهور 68 ساله ترکیه، شاید هرگز تا به این اندازه صحنه بینالمللی را دو قطبی نکرده بود.
سینان اولگن، دیپلمات سابق ترکیه و رئیس اندیشکده ادام در استانبول، گفت: «از دیدگاه قدرتهای جهانی، ترکیه در تقاطع غرب و بقیه جهان قرار میگیرد.»
پیش از این انتخابات، اردوغان در تلاش بوده است تا روابط از بین رفته را ترمیم و روابط قدیمی را تقویت کند. او همچنین مشتاق است تا برای دستیابی به منافع ملی و ارتقای خود به عنوان یک رهبر منطقه ای و جهانی، از عضویت ترکیه در ناتو استفاده کند و خود را به عنوان یک میانجی در میان مناقشه اوکراین قرار دهد.
در میان کسانی که در صحنه بینالمللی با دقت انتخابات ترکیه را دنبال میکنند، کسانی هستند که ممکن است طرفدار اردوغان باشند، کسانی که تصمیم گرفتهاند او را تحمل کنند، و کسانی که چیزی جز سقوط او به اعماق کتابهای تاریخ را نمیخواهند. در ادامه گروههای ذینفع را تفکیک خواهیم کرد:
پوتین امیدوار به ماندگاری اردوغان در قدرت
به گزارش اکوایران، ترجیحات مسکو در ترکیه موضوع مخفیای نیست. جنگ اوکراین یک لحظه تعیین کننده برای نفوذ جهانی ترکیه و همچنین روابط آن با روسیه بوده است.
روابط نزدیک اردوغان با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه به کشورش موقعیت منحصربهفردی را داده است که تنها کشور ناتو باشد که روسیه به آن گوش میدهد. او در اعمال تحریم علیه مسکو، از متحدان غربی خود پیروی نکرده و در حال گسترش روابط انرژی با روسیه است در حالی که غرب در حال قطع روابط خود است.
اولگن به همکاری رو به رشد آنها به عنوان شاهدی بر تعمیق روابط این دو رهبر اشاره کرد: «پوتین قبل از انتخابات حمایت قابل توجهی از اردوغان کرده است، به طوری که هیچ رهبر دیگری در جهان چنین حمایتی نکرده است.»
آنکارا و مسکو در حال کار بر روی ایجاد یک ترمینال منطقهای گاز طبیعی در ترکیه هستند که اردوغان قبلا گفته بود می تواند برای انتقال گاز به اروپا نیز استفاده شود.
همچنین انتظار میرود ترکیه انرژی هستهای را به لیست وابستگیهای خود به روسیه در زمینه انرژی اضافه کند. به گزارش خبرگزاری دولتی تاس، پیشبینی میشود اولین نیروگاه هستهای این کشور که توسط روسیه ساخته و اداره میشود، در سال جاری به بهرهبرداری برسد.
این دو کشور همچنین فعالیتهای خود را در سوریه با هم هماهنگ کردهاند ، جایی که هر دو حضور نظامی دارند، اما از طرفهای مخالف حمایت میکنند. تحلیلگران میگویند که اردوغان اغلب قبل از شروع حملات در این کشور از مسکو –که از رژیم بشار اسد در سوریه حمایت می کند– چراغ سبز میگیرد.
اولگن گفت: پوتین انتخاب خود را در مورد اینکه میخواهد چه کسی در ترکیه برنده شود بسیار شفاف کرده است.
کشورهای حوزه خلیج فارس مدافع ماندگاری اردوغان
کشورهای خلیج فارس از نقش ترکیه در خاورمیانه ناراضی بودهاند، اما آنها این اختلافات را کنار گذاشته و تصمیم گرفته اند با اردوغان کار کنند.
به گفته تحلیلگران، نزدیکیهای اخیر با کشورهای حاشیه خلیج فارس نه تنها نقدینگی بسیار مورد نیاز را به اقتصاد رو به افول ترکیه تزریق کرد، بلکه به عنوان تأیید اردوغان از سوی این کشورها و رای اعتماد به حکومت او نیز عمل کرد.
سفر تاریخی اردوغان به عربستان سعودی در سال گذشته پایانی بر مناقشه تلخ بین ترکیه و ریاض بود که پس از قتل جمال خاشقجی در کنسولگری این کشور در استانبول آغاز شد. در عین حال ریاض و امارات متحده عربی با حمایت اردوغان از احزاب اسلام گرا در منطقه مخالف بودهاند.
رهبر ترکیه همچنین سال گذشته اولین سفر دولتی خود را در یک دهه گذشته به امارات متحده عربی انجام داد و در آنجا با ولیعهد وقت شیخ محمد بن زاید که اکنون رئیس جمهور این کشور است، دیدار کرد.
هر دوی این آشتیها برای ترکیه مزایای مالی داشتند. عربستان سعودی متعهد به سپردهگذاری 5 میلیارد دلاری در بانک مرکزی ترکیه شد و امارات نیز یک صندوق سرمایه گذاری 10 میلیارد دلاری برای ترکیه ایجاد کرد.
سونر کاگاپتای، مدیر برنامه تحقیقاتی ترکیه در موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، گفت: «اردوغان در گذشته هرگز زمانی که پیشرفت اقتصادی کسب نکرده، در انتخابات پیروز نشده است. به همین دلیل است که تلاش میکند از طریق بازیگران خارجی جریان مالی وارد کشور کند. تنظیم مجدد روابط با کشورهای ثروتمند خلیج فارس مانند سعودیها و اماراتیها در همین راستاست.»
عمر تاسپینار، استاد دانشگاه دفاع ملی در واشنگتن دیسی، به سیانان گفت که این چرخش در روابط نشان داد که کشورهای عربی خلیج فارس انتظار دارند اردوغان در آینده قابل پیشبینی در قدرت بماند.
غرب از ترکیه پسااردوغان حمایت می کند
به گفته تحلیلگران، کشورهای غربی از دیدن ترکیه پسا-اردوغان خوشحال خواهند شد.
ایالات متحده و اتحادیه اروپا با رهبر ترکیه که همچنان مانع از پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو میشود و به همکاری با روسیه ادامه میدهد، در کشمش بوده و هستند.
دلیل ترکیه برای مانع شدن از این عضویت این است که دولتهای اسکاندیناوی اقدامات خاصی علیه گروههای «تروریستی» - عمدتاً جداییطلبان حزب کارگران کردستان، که به نام پکک هم شناخته میشود- انجام نداده است و ترکیه سوئد را به پناه دادن به آنها متهم میکند.
ایالات متحده نیز مشکلات خاص خود را با اردوغان داشته است. رئیسجمهور ترکیه ماههاست در تلاش است تا فروش 40 فروند جنگنده اف-16 به ترکیه را قطعی کند، بهویژه که کشورش از سال 2019 پس از خرید سامانه موشکی اس-400 ساخت روسیه از برنامه اف-35 حذف شده است.
منابعی در کنگره آمریکا دو هفته پیش به سیانان گفتند که دولت بایدن که بیش از یک سال است درخواست ترکیه برای اف-16 را بررسی میکند، در حال آماده شدن برای تائید آنها است. اردوغان به طور کلی در میان مقامات آمریکایی چندان محبوب نیست و سیاستمداران آمریکایی از سابقه حقوق بشری ضغیف ترکیه انتقاد دارند.
بایدن هنوز اردوغان را برای یک سفر رسمی به آمریکا دعوت نکرده است، اما رهبران دو کشور در حاشیه اجلاس جی20 در ماه نوامبر با یکدیگر دیدار کردند.
تاسپینار گفت: «اتحادیه اروپا و ایالات متحده از دیدن ترکیه پس از اردوغان خوشحال خواهند شد. چنین نتیجهای میتواند ثابت کند که ترکیه هنوز یک دموکراسی است و امیدی برای بازگشت این کشور به جمع کشورهای غربی ایجاد خواهد کرد.»