خبر داغ رابرت مالی درباره برجام

وی اعتراف کرد: «دو سال پیش که ما (دمکرات‌ها) روی کار آمدیم به دلیل تصمیم نسنجیده دولت قبل برای خروج از توافقی که کار می‌کرد شرایط خطرناکی را تحویل گرفتیم»

نماینده آمریکا که ریاست هیات این کشور در مذاکرات برای ازسرگیری اجرای برجام را برعهده دارد در پاسخ به سووالی درباره وضعیت اجرای توافق هسته‌ای و دورنمای رسیدن به توافق در وین گفت: می‌دانم که می‌خواهید بدانید امروز در چه مرحله‌ای قرار داریم و منصفانه است که بگویم اوضاع بهتر نشد. اما فکر می کنم مهم است بدانیم چرا در این نقطه هستیم.

وی با اشاره به پیشرفت‌های ایران در حوزه علوم هسته‌ای مدعی شد: ما امروز خیلی بیشتر از دوران ریاست جمهوری ترامپ با اروپا متحد شده ایم و اتحاد با شرکای اروپایی و دیگران ما را در موقعیت بسیار قوی تری برای مقابله با ایران قرار داده است. بنابراین اوضاع بدتر شده است، ایران برنامه هسته‌ای خود را به گونه‌ای توسعه داده است که بسیار خطرناک است، اما ما متحدتر هستیم و موضع قوی‌تری برای مقابله با ایران داریم.

مالی در پاسخ به سووالی دیگری مبنی براینکه آیا از نظر او برجام مُرده است این طور پاسخ داد که کار او نوشتن متن ترحیم نیست و تمایلی ندارد که مرده یا زنده بودن برجام را اعلام کند. وی بدون اشاره به فقدان اراده در کاخ سفید برای بازگشت به برجام ادعا کرد: «ایران چندین فرصت را برای پایان دادن به این بحران از بین برد؛ تا ما به برجام و آن ها هم اجرای به تعهداتشان بازگردند. آن ها بودند که به این (فرصت) پشت کردند. بنابراین شما می‌توانید به نتیجه دلخواه خود برسید اما اعلام کردیم که آماده‌ایم به گفت‌وگوها با ایران ادامه دهیم تا به یک نتیجه دیپلماتیک برسیم»

مجری برنامه به کلیپ جنجالی جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا اشاره که برجام را مرده اعلام کرد و گفته بود ماجرای آن طولانی است. مالی در این باره گفت: به نظر من نکته مهم این است که شانس واقعی برای احیای برجام وجود داشت، آن‌ها به این فرصت پشت کردند. ما هم طوری رفتار نمی‌کنیم که انگار اتفاقی نیفتاده است. اما نتیجه دیپلماتیک هرچه باشد ما آماده پیگیری آن هستیم و باید ببینیم آیا می‌توانیم به نتیجه برسیم.

مالی مدعی شد که تمایلی ندارد تا توانمندی ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای را دستکم بگیرد و تکرار کرد که اگر مسیر دیپلماتیک به شکست منجر شود، آمریکا سایر گزینه‌ها را بررسی خواهد کرد. وی با این حال پیشرفت‌های هسته ای ایران از جمله غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم را «نگران کننده» خواند و آن‌ را عاملی برای تهدید جامعه جهانی توصیف کرد.

مجری برنامه در ادامه پیرامون تبعات روی کار آمدن بنیامین نتانیاهو در قدرت و دورنمای حصول توافق وین پرسید. مالی مدعی شد که تجربه گذشته نشان داده است که فشار توام با تلاش‌های دیپلماتیک منجر به توافق سال ۲۰۱۵ شد. «بنابراین من نمی‌خواهم این واقعیت را نادیده بگیرم که این روش (دیپلماسی) ممکن است دوباره کار کند»

هنگامی که مجری دوباره به اظهارات ادعایی بایدن درباره مردن برجام اشاره کرد، نماینده آمریکا گفت: «من باید در اینجا یک نکته را روشن کنم. او مطلبی را مطرح کرده است اما هرگز نگفت که دیپلماسی و احتمال تفاهم با ایران مرده است، بلکه ما درست مخالف آن را بارها بیان کرده‌ایم. ما می‌توانیم با کلمات درباره اینکه دقیقا چه چیزی مرده یا نمرده است بازی کنیم؛ اما من از طرف رئیس جمهوری انتخاب شده‌ام تا نتیجه دیپلماتیک را پیگیری کنم و این کاری است که هم زمان با سایر اقدامات (در کاخ سفید)، من انجام می‌دهم.»

وی در همین پیوند تصریح کرد: اقدام نظامی نخستین گزینه آمریکا نیست. این گزینه دشوار و خطرناکی است و رئیس جمهوری آمریکا تنها در صورت لزوم به ان متوسل خواهد شد.

مالی درباره نتانیاهو و رژیم صهیونیستی هم گفت: «اسرائیل منافع خود را پیگیری می‌کند و دیدگاه خودش را درباره ایران دارد. ما همیشه درباره تاکتیک‌ها اتفاق نظر نداریم و به نظرم درباره اهداف با یکدیگر موافق هستیم؛ که اطمینان حاصل شود ایران به سلاح هسته‌ای دستت پیدا نمی‌کند.»

در ادامه این گفت‌وگو مجری به رزمایش اخیر مشترک میان آمریکا و رژیم صهیونیستی اشاره کرد و پرسید که آیا این اقدام برای ارسال پیام به تهران است که دو طرف درحال برنامه ریزی اقدام نظامی علیه ایران هستند» مالی گفت: «نه. این رزمایش طراحی شده که نشان دهد ما از حمایت اسرائیل برخوردار هستیم و دو طرف می‌توانند برای دفاع از منافع مشترک با هم کار کنند. همین انعکاس دهنده این واقعیت است که فارغ از آنچه در اوکراین، روسیه و اروپا رخ می‌دهد می‌توانیم کارهای دیگری را صورت دهیم، قوای نظامی خود را بسیج کنیم تا از منافع خود دفاع کنیم. بنابراین این نشان‌دهنده اتحاد ما با اسرائیل است و ظرفیت ما که می‌توانیم بیش از یک کار به طور هم زمان انجام دهیم.»

او همچنین گفت به‌عنوان نماینده آمریکا در امور ایران، پیام‌هایی را که از دولت جدید تل‌آویو درباره ایران شنیده با دولت‌های قبل تفاوتی ندارد. مالی گفت که دیدگاه‌های دو طرف درباره ایران مشابه است اما مقاطعی وجود دارد که نظرات بایکدیگر فرق می‌کنند.

به گزارش ایرنا، ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.

اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما تاکنون دربرابر هرگونه اقدام معتبر برای جبران رفتار نادرست گذشته کوتاهی کرده است.

جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که اگر طرف آمریکایی واقع‌بینانه عمل کند، امکان دستیابی به توافق در وین وجود دارد. توافق مد نظر ایران، سندی است که تحریم‌ها به صورت حداکثری رفع و منطقه‌ هم از اجرای آن بهره‌مند شود.

دولت دموکرات بایدن سیاست های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته و به بهانه حقوق بشری در حمایت از ناآرامی ها در ایران تاکنون تحریم هایی را همگام با متحدان غربی خود اعمال کرده و اگرچه نقش خود را در حوادث اخیر ایران منکر شده و مدعی است در پی تغییر رژیم نیست، اما از آغاز ناآرامی ها در ایران از هیچ اقدامی فروگذار نکرده و به صراحت اعلام کرده است که به جای تمرکز بر مذاکره و رویکرد دیپلماسی که همواره شعار آن را سرداده ، بر ناآرامی های ایران متمرکز است.

مالی در ادامه این گفت‌وگو عنوان کرد که ایالات متحده به حمایت از کسانی که او معترض ایرانی نامید ادامه می‌دهد. وی با این حال مدعی شد: «ما به دنبال تغییر نظام نیستیم چون بنظرم به اندازه کافی تجربیات غم‌انگیز برای مهندسی تغییر رژیم، به ویژه در خاورمیانه کسب کرده‌ایم.» نماینده آمریکا بر همین اساس ادعا کرد که این کشور از طریق اعمال تحریم‌های بیشتر و بسیج‌کردن جامعه جهانی علیه ایران فشار وارد خواهد کرد اما در ظرفیتی نیست که اقدامات بیشتری صورت دهد.

نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد هم پیشتر اخبار منتشر شده مبنی بر دیدار امیر سعید ایروانی سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل با "رابرت مالی" نماینده ویژه آمریکا در امور ایران را نادرست اعلام کرد.

مالی در بخش پایان این گفت‌وگو عنوان کرد که دولت سابق آمریکا از فشار حداکثری به عنوان یک اقدام یکجانبه استفاده کرد تا ایران را به نقطه تغییر حکومت بکشاند. وی با بیان اینکه «مطالباتی که مایک پمپئو وزیر امور خارجه سابق (آمریکا) مطرح کرده بود، درخواست‌های واقعی نبود که ایران تحت هیچ شرایطی بخواهد آن ها را بپذیرد» ادعا کرد: «اما رویکرد ما متفاوت است. ما تمام تلاش‌های ممکن را صورت دادیم که به توافق برگردیم. از ایران می‌خواهیم که به تعهدتش بازگردد و از روسیه در جنگ (اوکراین) حمایت نکند. »