ویژگی متفاوت دعایی از نگاه علی اکبر صالحی

مشروح گفت و گوی او را در ادامه می خوانید:

مشی سیاسی و روزنامه نگاری مرحوم دعایی را دارای چه ویژگی ها و مولفه هایی می دانید؟

مشی سیاسی و روزنامه‌نگاری مرحوم دعایی منطبق بر اصل اعتدال بود. ایشان در همه عرصه‌هایی که حضور داشتند اعتدال را در سرلوحه کار خود قرار می‌دادند و به همین دلیل هم در نظر همه نخبگان کشور با هر سلیقه سیاسی و فرهنگی، چهره‌ای مقبول و محترم بودند.

از این رو سابقه و تجربه انتشار روزنامه اطلاعات در چهار دهه اخیر می تواند ملاک و الگوی مناسبی برای رعایت اصل اعتدال در همه امور و شئون سیاسی و فرهنگی باشد.

با نگاهی به این روزنامه به خوبی می‌توان دریافت که چگونه می‌توان با پرهیز از افراط و تفریط، نه تنها در کار خود موفق شد، بلکه رضایت آحاد صاحبنظران و نخبگان کشور را نیز به دست آورد. 

رفتار ایشان با کنارماندگان و افراد خارج از قدرت چگونه بود؟

رفتار مرحوم دعایی با کنارماندگان از قدرت همان رفتاری بود که با حاضران در عرصه قدرت داشتند. به بیان دیگر او همواره با رعایت حد اعتدال در عرصه عمومی، روحیه و شخصیت مشفقانه خود را در مواجهه با همه افراد، با هر سلیقه و موضع فکری به کار می‌بست. او به همانگونه که در برابر حاکمان و مسئولان ظاهر می‌شد، در کنار اهالی فرهنگ و هنر می‌نشست.

مرحوم دعایی از جمله افرادی بود که با اینکه ردای سیادت نبوی و لباس روحانیت را بر تن داشت، از تواضع در برابر هنرمندان و نویسندگان دریغ نمی‌ورزید و حتی سعی بر بوسه زدن بر دستان آنان می‌ کرد. این رفتار نه تنها نشانه‌ای از تملق نبود، بلکه حاکی از احترام مرحوم دعایی به ساحت فرهنگ و ادب بود. 

جای خالی چهره های واسطه و میانجی همچون مرحوم دعایی که میان حکومت و جامعه پل میردند، چه تبعاتی دارد؟ فکر می کنید روابط نظام با دگراندیشان و روشنفکران چگونه باید باشد؟ مشی شخصیتی همچون دعایی چه الگویی را در این زمینه به ما ارائه می کند؟

مرحوم دعایی دارای یک ویژگی ذاتی و سرشتی‌ مخصوص به خود بود که نه تنها مشی سیاسی و روزنامه نگاری او را اینچنین در چشم همه عزیز و متین ساخت، بلکه رویکرد شخصیتی بی‌بدیلی از او به نمایش گذاشت.

ایشان مصداق واضح و بارز آیه شریفه قرآنی و دستور الهی «رحماء بینهم» بود. مهربانی و مهر ورزی جزء سرشت وجودی مرحوم دعایی بود که شخصیت فردی، اجتماعی و مشی سیاسی و روزنامه‌نگاری او را شکل داده بود.

بدیهی است نتایج فعالیت‌های فرهنگی و همچنین شیوه حضور آن مرحوم در فضای سیاسی کشور می‌تواند به عنوان یک اسوه مطرح باشد. اسوه‌ای که یکی از ثمربخش‌ترین برکات وجودی‌اش، قرار گرفتن در منزلت شخصیتی منصف در میان منازعات سیاسی و همچنین حلقه وصلی میان حکومت و روشنفکران می‌تواند باشد. کما اینکه مرحوم دعایی تا حد امکان  از این ویژگی خود بهره برد.