بن سلمان خنجر از رو کشید؛ شکاف امارات و عربستان عریان شد!

به گزارش اقتصادنیوز ، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی ماه دسامبر، خبرنگاران محلی برای حضور در جلسه توجیهی گرد هم جمع کرد و پیامی را منتقل کرد که همه را شوکه کرد. ولیعهد صراحتا گفت امارات متحده عربی، متحد چندین دهه این کشور، خنجر از پشت زده است.به گفته افراد حاضر در جلسه، بن سلمان پس از ایراد این جمله برای ابوظبی خط و نشان کشید و گفت: آنها خواهند دید که من چه کارهایی قادرم انجام دهم.

شکاف در روابط دو برادر عریان شد

شکافی بین محمد بن سلمان 37 ساله و شیخ محمد بن زاید آل نهیان، حاکم ابوظبی ایجاد شده؛ شکافی که منعکس کننده رقابت دو بازیگر برای قدرت ژئوپلیتیکی و اقتصادی در خاورمیانه و بازارهای جهانی نفت است. این دو خاندان سلطنتی که تقریبا یک دهه را صرف صعود به قله های جهان عرب کردند، اکنون بر سر اینکه کدام یک در خاورمیانه ای که ایالات متحده در آن نقش کمرنگی دارد، دست برتر را دارد، درگیر هستند.مقام های آمریکایی گفتند از این که رقابت ها در خلیج فارس اتحاد امنیتی یکپارچه ادعایی در برابر ایران در هم شکسته شود، هراس دارند؛ مقوله ای که می تواند فرایند پایان دادن به جنگ هشت ساله در یمن و گسترش روابط دیپلماتیک اسرائیل با جهان عرب را دشوارتر کند.

یکی از مقام های ارشد دولت بایدن دراین باره به وال استریت ژورنال گفت رهبران ریاض و ابوظبی جاه طلب هستند، از همین رو تسلط یکی از آنها بر دیگری رخداد خوشایندی نیست؛ هرچند این که دست به یقه هم باشند چندان مفید نیست.در شرایط کنونی منابع نزدیک به عربستان و امارات در این باره گفتند که ولیعهد و رهبر امارات بیش از شش ماه است که باهم صحبتی نکرده اند، خبری که اختلاف های خصوصی دو رهبر راعریان تر کرده است.امارات متحده عربی و عربستان سعودی منافع متفاوتی در یمن دارند علاوه بر آن ناامیدی امارات از فشار عربستان جهت افزایش بهای جهانی نفت، شکاف‌های جدیدی را در سازمان کشورهای صادرکننده نفت ایجاد کرده است.

ادعایی که انکار شد!

امارات و عربستان حقیقتا رقیب اقتصادی هم هستند. بن سلمان به عنوان بخشی از برنامه‌هایش جهت پایان دادن به اتکای اقتصادی این کشور به نفت، شرکت‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد تا مقر منطقه‌ای خود را از دبی، به ریاض، پایتخت عربستان سعودی منتقل کنند. او همچنین در حال اجرایی کردن برنامه هایی جهت راه اندازی مراکز فن آوری، جذب گردشگران بیشتر و توسعه مراکز لجستیکی است که در رقابت با موقعیت امارات متحده عربی به عنوان مرکز بازرگانی خاورمیانه قرار دارد.

یکی از مقام های امارات و یکی از مقام های سعودی به نقل از منابع دولتی با انتشار بیانیه هایی جداگانه ای به وال استریت ژورنال گفتند که ادعاهای تیرگی روابط دو بازیگر خبری نادرست و فاقد معنا است.این مقام سعودی گفت: امارات شریک منطقه‌ای نزدیک عربستان است و سیاست‌های ما در باب طیف گسترده‌ای از موضوعات همپوشانی دارد. این مقام گفت که دو کشور با سایر همسایگان خلیج فارس در حوزه های سیاسی، امنیتی و اقتصادی همکاری می کنند.

جاه طلبی های رقبا

ماه دسامبر، پس از تشدید اختلاف ها در باب جنگ یمن و محدودیت های اوپک، ولیعهد نشستی را با خبرنگاران برگزار کرد و هشدار داد که اگر امارات به عنوان برادر کشور کوچکتر عقب ننشیند، عربستان سعودی آماده است تا به رویکرد تنبیهی درست مانند آنچه در سال 2017 علیه قطر انجام داد، متوسل شد، مراد بن سلمان قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی بازیگران خلیج فارس با دوحه به واسطه اختلاف نظرهای عمیق حاکم میانشان است.

از زمان آن نشست خبری که ماه دسامبر انجام شد، بن سلمان با توسل به رویکرد دیپلماتیک به انزوای سیاسی که به واسطه قتل خاشقجی برایش رقم خورده بود، پایان داد.او برای کمک به احیای روابط عربستان سعودی با ایران خواهان میانجیگری چین شد و سپس آغوشش را به روی سوریه بازکرد.همزمان ولیعهد در حال مذاکره با ایالات متحده در باب برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل است؛ همان رویکردی که که امارات متحده از آن پیروی کرد. بن سلمان به سان زاید آل نهیان خشونت در سودان را در راستای منافع ریاض مدیریت می کند.

خیز بن سلمان برای خروج از سایه رهبر امارات

به گفته مقام های دو کشور، عربستان سعودی و امارات در تلاش برای کاهش تنش ها، بیانیه‌هایی را مبادله کرده و بدین طریق هم خواسته هایشان را ارائه کردند و هم خواهان تغییر سیاست هایی شدند که زمینه ساز تعارض شده است.اواخر سال گذشته، ال نهیان در پاسخی مشخص به شکایات عربستان سعودی به طور خصوصی به حاکم سعودی هشدار داد که اقداماتش روابط بین دو کشور را تضعیف می کند. مقامات خلیج فارس گفتند، او ولیعهد سعودی را متهم کرد که با سیاست های نفتی اش بیش از حد به روسیه نزدیک شده و ( به ادعای او)اقدامات مخاطره آمیزی مانند توافق دیپلماتیک با ایران را بدون مذاکره با امارات دنبال می کند.

دینا اسفندیاری، مشاور ارشد فعال در بخش خاورمیانه و شمال آفریقا گروه بین‌المللی بحران گفت: تنش‌ها بین این دو بازیگر بالا گرفته بیش از همه به این دلیل که ولیعهد می‌خواهد از زیر سایه آل زیاد نهیان خارج شود. به باورش تشدید تنش ها موجب خواهد شد تا اوضاع بدتر شود، زیرا هر دو کشور در سیاست خارجی خود مطمئن تر و قاطعانه تر عمل خواهند کرد.ولیعهد عربستان در تدوین طرحی برای تحول پادشاهی محافظه‌کاری اش از رویکرد زاید ال نهیان پیروی کرد و به بانک‌ها و مشاورانی متوسل شد که اماراتی‌ها یک دهه قبل از آن برای طرحی مشابه از آنها کمک خواسته بودند.بن سلمان و زاید آل نهیان در حوزه سیاست خارجی شان اتحادی را تعریف کرده و جنگ یمن را کلید زدند، به عبدالفتاح السیسی کمک کردند تا با کودتا در مصر قدرت را در دست بگیرد، شورشیان لیبیایی را در شرق این کشور چند پاره مسلح کردند و قطر را به دلیل روابط با ایران و سایر اختلاف ها تحریم کردند.

چند صدایی در اوپک

داگلاس لندن، محقق غیرمقیم در موسسه خاورمیانه، یک اندیشکده مستقر در واشنگتن در این باره به وال استریت ژورنال گفت، با کاهش تهدیدهای( ادعایی) ایران، احتمال تشدید تنش ها میان ریاض و ابوظبی افزایش یافته است. با این حال، به باورش رهبر عربستان رویکرد عملی تری را برای رهبری کشورش تعریف کرده از همین رو بعید است علیه امارات از سیاست عجولانه ای پیروی کند.شکاف میان ریاض و ابوظبی اکتبر گذشته، زمانی که اوپک برای کاهش تولید نفت با روسیه هم صدا شد و صدای بایدن را درآورد، آشکار شد. در آن بازه زمانی امارات ظاهرا با عربستان هم صدا بود اما رهبر این کشور در محافل خصوصی گفته بود که ناچار بوده به این گروه بپیوندد.

این پویایی منعکس کننده خصومت طولانی مدت بین سعودی ها و اماراتی ها بر سر سیاست اوپک است، سازمانی که ریاض مدت هاست به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت خام جهان بر آن تسلط داشته است. اماراتی‌ها ظرفیت تولید نفت خود را به بیش از چهار میلیون بشکه در روز رسانده‌اند و برنامه‌هایی برای رسیدن به بالای پنج میلیون بشکه در روز دارند، اما طبق سیاست اوپک اجازه تولید بیش از سه میلیون بشکه را ندارند و صدها میلیارد دلار ضرر برای آن‌ها به همراه خواهد داشت. درآمد.به گفته مقامات خلیج فارس و آمریکا، ناامیدی امارات به جایی رسیده که آنها به مقامات آمریکایی گفتند که آماده خروج از اوپک هستند.

وقتی بایدن نقش میانجی را عهده دار می شود!

رقابت عربستان و امارات، برای دولت بایدن آزار دهنده است، دولتی که می خواهد پایتخت های خلیج فارس مانند ریاض و ابوظبی به تشکیل یک جبهه متحد علیه ایران کمک کنند. با این حال نه بن سلمان و نه زاید آل نهیان در مسائل مهمی مانند اوکراین و چین با واشنگتن همسو نیستند. از همین رو واشنگتن هراس دارد که پادشاهی به چین و روسیه بیش از حالا نزدیک شود.

به گفته افراد مطلع، دولت بایدن برای دیدار هفتم ماه می بن سلمان و شیخ طحون بن زاید، برادر کوچکتر رئیس جمهور امارات، که زمانی یکی از افراد معتمد ولیعهد عربستان بود، میانجی گری کرد. با این حال آنگونه که مقام های آگاه گفتند طحنون ابتدا منفعل بود و حداقل شش سفر به پادشاهی داشت بدون آن که با بن سلمان دیداری داشته باشد، او بدین طریق می خواست تا از ایالات متحده کمک دریافت کند.