نقشه جدید پوتین بعد از شورش واگنر

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از اکوایران، نینا خروشچف استاد روابط بین‌الملل در مدرسه جدید،  در مقاله‌ای که اخیرا در پایگاه پراجکت سیندیکیت به انتشار رسیده است، از موقعیت شکننده کنونی پوتین و ضعف و شکافی که پس از شورش واگنر در سیستم او پدیدار شد صحبت کرده است.

روس‌ها ممکن است هنوز از ابراز مخالفت‌شان با رئیس‌جمهور روسیه هراس داشته باشند، اما در پی شورش شکست‌خوردهٔ یوگنی پریگوژین، ضعف رئیس‌جمهور ولادیمیر پوتین و شکاف‌های موجود در سیستم او تبدیل به امری غیرقابل انکار شد.

 هیچ تحولی در طول 23 سال قدرت ولادیمیر پوتین به اندازه شورش عقیم گروه واگنر شکنندگی سیستم او را به رخ نکشیده است. اما واقعیت این است که مشکلات پوتین به گروه واگنر و رهبر یاغی آن پریگوژین ختم نمی‌شود.

حضور خائنین در بدنه سیستم

جنگجویان پریگوژین بدون کمک اعضای حلقه داخلی پوتین یا ارتش نمی‌توانستند تقریباً هزار کیلومتر را در کمتر از یک روز در خاک روسیه طی کنند. شایعاتی مبنی بر اینکه برادران میلیاردر یوری و میخائیل کوالچوک ممکن است در شورش نقش داشته باشند، به گوش می‌رسد. طبق گزارش‌ها، کوالچوک‌ها، نزدیکان پوتین، مانند پریگوژین فکر می‌کنند که روسیه در جنگ یا رویارویی گسترده خود با غرب به اندازه کافی نیرومند ظاهر نشده است. 

یکی دیگر از همکاران احتمالی پروژهٔ شورش، ژنرال سرگئی سوروویکین است. بر اساس گزارش‌ها، سوروویکین مانند پریگوژین از تلاش‌های جنگی بسیار وحشیانه‌تر از آنچه وزیر دفاع سرگئی شویگو به نظر می‌رسد مایل به انجام آن است، حمایت کرده است. از زمان شورش، او در انظار عمومی دیده نشده است و گفته می شود که در حال «استراحت» است.

ده‌ها تن دیگر از شخصیت‌های ارشد نظامی تعلیق شده‌اند یا در انتظار تحقیقات بیشتر هستند. تنها دخالت احتمالی در شورش نیست که باعث اخراج افراد می شود: ژنرال ایوان پوپوف، یک فرمانده ارشد در اوکراین، پس از انتقاد از رهبری ارشد ارتش به دلیل کم‌کاری در جنگ از کار برکنار شد.

عفو مبارزان واگنر؛ بخشندگی یا ضعف؟

در همین حال، مبارزان واگنر با هیچ مجازاتی روبرو نیستند. انتظار می‌رود آنها به‌سادگی به بلاروس نقل مکان کنند یا به جنگ برای روسیه ادامه دهند، اما تحت فرماندهی متفاوت. پریگوژین حتی واقعاً تبعید نشده است، زیرا ظاهراً توافق برای پایان دادن به «راهپیمایی او به سمت مسکو» لازم بود. او در سن پترزبورگ و مسکو دیده شده است، جایی که او و ده‌ها فرمانده واگنر مخفیانه با پوتین در 29 ژوئن ملاقات کردند.

این امر منعکس‌کننده وضعیت مبهم واگنر در روسیه است، جایی که سازمان‌های نظامی خصوصی از نظر فنی غیرقانونی هستند. قبل از تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین در سال گذشته، پریگوژین منکر این بود که واگنر اصلاً یک ارتش خصوصی بوده است. همانطور که پوتین اخیراً اشاره کرد، واگنر «وجود دارد»، اما نه به عنوان یک «شخصیت حقوقی»؛ این بدان معنا است که هیچ فعالیتی که در گروه واگنر انجام می‌شود، وجاهت قانونی ندارد. 

با این حال، پوتین در دیدار با کارکنان ارتش روسیه در 27 ژوئن فاش کرد که تنها در سال گذشته نیروهای واگنر 86 میلیارد روبل (تقریبا یک میلیارد دلار) از دولت روسیه برای خدمات خود دریافت کردند. اگر مبارزان شورشی در لیست حقوق و دستمزد ایالت هستند، باید در دادگاه نظامی محاکمه شوند، نه عفو!

معافیت از مجازات واگنر در زمانی که روس‌های معمولی در یک دولت پلیسی تقریبا توتالیتر به سر می‌برند، بسیار عجیب است. هر گونه انتقاد از جنگ اوکراین - حتی صرفاً ابراز تردید در مورد منطق آن یا پیشنهاد تلاش برای دستیابی به صلح - می‌تواند فردی را به زندان بیاندازد یا به عنوان «عامل خارجی» معرفی کند. امروزه روس‌ها فقط در خلوت جرأت می‌کنند دربارهٔ جنگ بپرسند.

 دوپهلو حرف زدن؛ استراتژی جدید رییس‌جمهور 

به نظر می‌رسد پوتین امیدوار است که بتواند به دوپهلو حرف زدن تکیه کند تا روس‌ها را در مورد رویکردش به واگنر ساکت نگه دارد. مانند دوران شوروی، به روس‌ها دستور داده می‌شود که ایده‌هایی را باور کنند که مستقیماً در تضاد با یکدیگر هستند؛ دانش و تجربه خود را فراموش کنید - برادر بزرگ بهتر از شما می‌داند!

بنابراین، مبلغان در هر کانال تلویزیونی، چند هفته گذشته را صرف انتقاد از خیانت پریگوژین و نمایش پتانسیل فاجعه‌بار شورش کرده‌اند. به این ترتیب، روس ها از دستیابی به توافق و جلوگیری از خونریزی و جنگ داخلی احساس آرامش خواهند کرد. اما در روزهای پس از شورشی که پوتین آن را «خیانت» نامیده بود، کارشناسان همچنین در مورد نوع اصلاحاتی که پریگوژین برای اجتناب از مجازات سخت باید انجام دهد، گمانه‌زنی کردند. به هر حال، کارشناسان به روس ها یادآوری کردند که پوتین هرگز به‌عنوان یک رهبر بخشنده شناخته نشده است. 

با این حال پوتین اخیراً فرصت‌های شغلی را به مبارزان واگنر ارائه کرده است. مبارزانی که به گفته او «با عزت جنگیدند» اما متأسفانه ناخواسته به شورش پیوسته بودند. او حتی به آنها اجازه داد تا به جنگ ادامه دهند، البته نه تحت پریگوژین. بنابراین، اگر پریگوژین هنوز یک دشمن است، چرا او آزادانه در خاک روسیه راه می‌رود؟ چرا او به همان جلسه‌ای در کرملین دعوت شد که پوتین پیشنهاد خود را به دیگر مبارزان واگنر داد؟

دوپهلو حرف زدن نمی‌تواند چنین سوالاتی را پنهان کند. در واقع، رویکرد پوتین در مواجهه با شورش واگنر تنها به ضعف او اشاره دارد. رفتار اخیر نخبگان روسیه این دیدگاه را تأیید می‌کند. پس از برکناری پوپوف، آندری گورولف، یکی از اعضای پارلمان روسیه، نظرات ژنرال را که ظاهراً توسط سایرین در ارتش نیز به اشتراک گذاشته می‌شپ، منتشر کرد. در روسیه پوتین - به ویژه از فوریه 2022 - چنین اظهارات اختلافی را نباید دست کم گرفت.

نارضایتی از رهبری پوتین به مقامات روسی محدود نمی‌شود. آخرین نظرسنجی ها نشان می‌دهد که 53 درصد از روس‌ها مشتاقانه به دنبال صلح هستند، در حالی که در ماه می این رقم 45 درصد بود. با توجه به فشاری که عموم مردم برای انتقاد نکردن از جنگ تحت متحمل می‌شود، رقم واقعی می‌تواند بالاتر باشد. علاوه بر این، 86 درصد از مردم استفاده از سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی را در هر مکانی از پیش محکوم می‌کنند.

مطمئناً، محبوبیت پوتین همچنان بالا است و روحیه کمی برای اعتراض علیه او وجود دارد. اما ممکن است فقط موضوع زمان در میان باشد.  وقتی در اتحاد جماهیر شوروی بزرگ می‌شدم، همه ما علناً رهبری لئونید برژنف را ستایش می‌کردیم، علیرغم اینکه می‌دانستیم امپراتور لباس ندارد! چند سال و چند رهبر طول کشید تا به میخائیل گورباچف برسیم، اما به آنجا رسیدیم. به همین ترتیب، روس‌ها ممکن است امروز از صحبت کردن هراس داشته باشند، اما ضعف پوتین و شکاف‌های غیرقابل انکاری که در سیستم او پدید آمده، این امر را برای آینده محتمل‌تر از همیشه خواهد کرد.