هراس نخبگان روس از سرنوشت سرآشپز شورشی؛ پوتین بازوهای رهبر واگنر را قطع خواهد کرد؟

به گزارش اقتصادنیوز ویلیام برنز، مدیر سیا بر این باور است که که نخبگان روسیه نسبت به قضاوت پوتین در باب پریگوژین به خصوص پس از کودتای نافرجامی که ماه گذشته کرملین را غافلگیر کرد، بسیار نگران هستند.به گفته او، آژانس جاسوسی ایالات متحده در تلاش است تا از حال و روز الیت های روس و دیگر شکاف‌هایی که شورش واگنر آن‌ها را عریان کرد، استفاده کند.در همین راستا ویدیویی منتشر شده که در جریانش، سیا که به دنبال استخدام مخبران روس است، در هفته اول حدود 2.5 میلیون بار بازدید داشت.

ناگفته های شورش واگنر

 موضع گیری برنز در مجمع امنیتی آسپن در حالی رسانه ای شد که پیشتر، نشریه نیویورک تایمز با انتشار یادداشتی نوشته بود که ایالات متحده از کودتای پریگوژین و حتی فرایند جمع اوری سلاح و مهمات توسط گروه واگنر آگاه بوده است. اما این به معنای عدم آگاهی دستگاه اطلاعاتی روسیه نبوده است. به گفته ناظران طبیعتا کرملین در چادرهای اعضای واگنر، جاسوس های خود را داشته بالاخص بعد از آن که پرخاش های عملیاتی-نظامی پریگوژین اندک رنگ و بوی سیاسی گرفت.تنش ها زمانی اوج گرفت که رهبر واگنر صراحتا گفت که کی یف و ناتو در ارتباط با دونباس و روسیه نیت بدی ندارند. بی دلیل نبود که روسیه به شکلی نامشهود نیروهای نظامی اش را در کنار اعضای واگنر در منطقه باخموت مستقر کرد.

 اندکی قبل از آغاز کودتا، مقام های ارشد اطلاعاتی آمریکا وارد عمل شدند تا بستر رسانه ای را برای وقوع این شورش هموار کنند، همزمان کرملین نیز خود را برای اجرای نقشه راه سرکوب کودتا آماده کرد، گفته می شود، چچنی ها در حالت آماده باش قرار گرفته بودند.فراتر از آن شواهد نشان می دهد که پوتین چندی قبل از وقوع کودتا با رهبران قزاقستان و ازبکستان هم رایزنی داشته است. سوال این است، آیا رهبران این دو کشور اطلاعات مهمی داشتند؟این همان گزاره ای است که آنتونی بلینکن نیز بدان اشاره کرد، وزیر خارجه ایالات متحده در مجمع امنیتی آسپن گفت: «آنچه دوباره زنده شد، سوال های عمیق تری است».به گفته رئیس سیا، شورش یک روزه به رهبری یوگنی پریگوژین در عمل سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه و ژنرال ارشد روسی والری گراسیموف را هدف قرار داده بود. با این همه این گزاره که نیروهای واگنر بدون هیچ مانعی توانستند بخش وسیعی از روسیه را طی کنند، به شکل هولناکی زنگ خطر را برای پوتین به صدا درآورد.

پوتین بازوهای پریگوژین را جدا می کند!

 به باور برنز شورش پریگوژین از بسیاری جهات، برخی از ضعف‌های مهم در سیستمی که پوتین ساخته را آشکار کرد. حتی جدای از شورش، چنین ضعف‌هایی از زمانی که او حمله به اوکراین را کلید زد، عریانشد. ادعاهایی وجود دارد مبنی بر اینکه سرگئی سوروویکین، یکی از ژنرال های ارشد روسیه، ممکن است از برنامه های شورش پریگوژین اطلاع داشته باشد. سوروویکین هفته ها است که در انظار عمومی دیده نشده است. برنز بر این باور است که این ژنرال بلندپایه روس امروز در حصر است.رئیس سیا در ادامه گفت که پوتین از پریگوژین به سختی انتقام خواهد گرفت اما ابتدا بازوهای اصلی او در واگنر را قطع خواهد کرد.او در ادامه با طعنه گفت: اگر من جای پریگوژین بودم، آشپز مخصوصم را اخراج نمی کردم.

هراس نخبگان از روسیه پساپوتین

در این میان منابع نزدیک به حلقه داخلی پوتین باور دیگری دارند و می گویند که شورش پریگوژین سند روشنی بود که نشان داد رئیس جمهور از واقعیت جدا شده است. او هنوز معتقد است که همه چیز را تحت کنترل دارد و شورش پریگوژین به هیچ وجه وضعیت سیاسی را تغییر نداده است. اما تزار اشتباه می کند. نه تنها جو پیرامون پوتین تغییر کرده، بلکه اشتهای زیادی برای تغییر وجود دارد.یکی از تحلیلگرانی که نخواست نامش فاش شود گفت،  پوتین قطعاً مقصر بود که اجازه داد اوضاع از کنترل خارج شود. او پریگوژین را تشویق کرد و به طور ضمنی به او مجوز داد تا از میان زندانی ها برای جنگ در اوکراین عضوگیری کند و در میدان جنگ، به ویژه در نبرد باخموت، جایگاه برجسته ای داشته باشد. محاسبات پوتین نظامی نبود. پریگوژین آشکارا به عنوان وزنه تعادل در برابر وزیر دفاع، سرگئی شویگو، و ژنرال‌های نظامی ارتقا یافت و اطمینان حاصل کرد که آنها چندان محبوب نیستند. بنابراین، بی دلیل نبود زمانی که پریگوژین انتقاد از رهبری نظامی را آغاز کرد، رئیس جمهور سکوت اختیار کرد.

ارش روسیه در آستانه پاکسازی!

یکی ازمنابع نزدیک به در دفتر ریاست جمهوری روسیه ضمن تایید وقایعی که در بالا بدان ها اشاره شد، در این باره گفت، پوتین به خوبی متوجه شکاف ها شد و یک بار تلاش کرد تا میان پریگوژین و شویگو میانجیگری کند، اما رهبر واگنر به حمله های لفظی اش ادامه داد. هفته‌های پس از این دیدار، رهبر واگنر به گونه‌ای به روسیه سفر می کرد که گویی سیاستمداری است که یک کمپین انتخاباتی را اداره می‌کند و با حامیان احتمالی اش دیدار دارد. با این همه کرملین فارغ از این که از برنامه هایش مطلع بود اما مانع تراشی نکرد جذب معاون سابق وزیر دفاع به عنوان معاون فرمانده واگنر - نشانه روشنی بود از این که رهبر واگنر طرفداران بلندپایه ای در میان نیروهای امنیتی دارد.

در این میان سکوت کرملین حیرت انگیز بود. یک منبع نزدیک به رئیس جمهور به من گفت که اگر پوتین با پریگوژین صحبت می کرد یا حداقل به یکی از اعضای دولت دستور می داد که این کار را انجام دهد، به راحتی می توانست از قیام جلوگیری کند. اما انفعال مسکو موجب رقم خوردن کودتایی نافرجام شد. از همان ابتدا روشن بود که این اغاز به سرعت پایان می یابد. گروهی از ناظران می گویند شورش واگنر نشان از پایان حیات سیاسی و نظامی پریگوژین دارد. به باور نحبگان، پرِگوژین را از حالا مرده حساب کنید. با این همه هستند گروهی که از منظری متفاوت وقایع را رصد کرده و می گویند، اگر پریگوژین زود دست بi کار نمی شد و تا پاییز منتظر می ماند تا از حمایت های عمیق تر دستگاه امنیتی برخوردار شود، شرایط متفاوت می شد.

وضعیت برای پوتین جدی است. او به دنبال پاک کردن خاطره شورش است. علیرغم وعده های رئیس جمهوری مبنی بر عفو کسانی که در این کودتا نقش داشتند، سرکوب به اصطلاح اردوگاه میهن پرستانه مطمئنا گزینه اصلی روی میز است. از همین رو بسیاری بر این باورند که ساختار نظامی روسیه درگیر پاکسازی جدی خواهد شد. اما اعتبار از دست رفته پوتین احیا نمی شود. این شورش باعث تقدس زدایی از پوتین شده و به طور قابل ملاحظه ای اقتدار او را تضعیف کرده است. پیشتر جامعه روس معتقدند که تزار همیشه تصمیمات درستی می گیرد. اما شورش واگنر، پوتین را در موضع ضعف قرار داد.برای بسیاری از نخبگان حاکم، روشن است که پوتین دیگر ضامن ثبات برای طولانی مدت نیست. از همین رو آنها خود را آماده سناریوهای متفاوتی کرده اند، ظهور موقعیتی تازه، یعنی روسیه پسا پوتین، یا قرار گرفتن در نقش قربانی های بعدی تزار.