رمز گشایی از حذف ناگهانی وزیر خارجه چین؛ قربانی جدید کمپین «شی»

به گزارش اقتصادنیوز ، کین گانگ، وزیر خارجه چین که بیش از یک ماه پیش ناپدید شد، روز سه شنبه در اطلاعیه ای کوتاه رسما از سمت خود برکنار شد. کین که پیشتر در قامت سفیر چین در ایالات متحده فعالیت داشت، ژانویه عهده دار این عنوان شد.به باور ناظران او نیز به سان ژائو لیجیان، قربانی کمپین نه به فساد مالی «شی» شد و از همین رو بعید است بار دیگر در سمتی هرچند حاشیه ای در حزب، فعالیتی داشته باشد.

قربانی جدید حزب کمونیست چین

منابع آگاه با استناد به اطلاعاتی می گویند که کین با چالش های امنیتی- سیاسی جدی دست به گریبان است. وضعیت آنقدر بحرانی است که وزارت امور خارجه روز سه شنبه نام «کین» را از تمام ورودی های سایت خود پاک کرد. گفته می شود تا زمان نگارش این گزارش، نام وزیر خارجه ناپدید شده «شی» در برخی از اسناد و صفحات وب خارجی زبان باقی مانده، اما جستجوی نام او به زبان چینی بی نتیجه است. در روزهای اخیر، رسانه‌های خارجی در کنفرانس‌های مطبوعاتی پرسش‌هایی در مورد کین مطرح کردند؛ پرسش های بی پاسخ. این سوال ها و پرونده مرتبط بدان ها نیز حذف شده است.

آنگونه که سی ان ان نوشته پنج هفته پیش، جهان شاهد دیدار وزرای خارجه چین و آمریکا در پکن بود. با این همه این اشاره ای به این رویداد مهم در وب سایت وزارت خارجه چین نشده  و تمام فعالیت های «کین»از پرونده حذف شده است. برکناری ناگهانی«کین» - حتی اگر در یک سیستم سیاسی تک صدایی چون چین رخ دهد - ممکن است نشان دهنده این واقعیت باشد که او قربانی دیگر سیستم بازجویی فراقانونی چین شده، چرا؟ شاید صرفا به دلیل که رفتارش اعضای حزب را درگیر تردیدهای جدی کرد. طبیعتا کنار گذاشتن وزیر امور خارجه چین و مجازاتی که قرار است در انتظارش باشد سیگنالی هولناک برای زیردستانش باشد؛ پیام این است: شما می توانید قربانی های بعدی باشید.

پشت پرده حذف وزیر خارجه چین

فارن پالسی نوشته، حذف چهره ای چون «کین» بسیار مشکوک است. همانطور که انتصاب دوباره وانگ به عنوان وزیر خارجه جهت نشان دادن این واقعیت که سیاست خارجی پکن تغییر نخواهد کرد، معنایی ندارد. پکن شاید تلاش دارد بدین طریق به متحدانش یادآوری کند که مقام های چینی هر دم ممکن است ناپدید شوند، دولت هم به گونه ای برخورد می کند که انگاری چنین چهره هایی وجود نداشته اند. از همین رو هرگونه صحبتی در باب دستاوردهایی که «کین» در ص=طول چند ماه فعالیتش به دست اورد، بی فایده است.

سوالی که ذهن بسیاری را درگیر کرده، این است: «کین» کجاست و چه می کند؟ در چنین شرایطی طبیعتا مقام های رسمی چین نمی توانند بیماری و عدم سلامت «کین» بهانهکنند.شاید بهترین سناریو برچسب اطلاعاتی زدن به این چهره سیاسی است؛ بالاخص آن که «کین» به بریتانیا و ایالات متحده سفر داشت.در چنین شرایطی به واسطه هراس پکن از نفوذ ساختار سیا در چین و آسیب پذیری نهادهای اطلاعاتی پکن در برابر هرگونه دخالت خارجی؛  «کین» ممکن است به عنوان مهره  خارجی قلمداد شود؛ مهره ای که اتهامش همکاری با غرب جهت تضعیف ساختار اطلاعاتی پکن است.طبیعتا اگر این سناریو اجرایی شود، روابط واشنگتن و پکن پر تنش تر خواهد شد.

بازیگری که قواعد بازی را نمی دانست!

ناپدید شدن «کین» دراماتیک است، اما تازگی ندارد. وزیر خارجه برکنار شده، بازیگر بزرگ میدان قدرت نبود و طبیعتا نمی‌تواند آخرین قربانی لیست شی جین پینگ باشد. در چین، وزیر امور خارجه مقام با اهمیتی است، اما مقام نخست محسوب نمی شود. این عنوان حتی از منظر دیپلماتیک نیز؛ عنوانی برجسته قلمداد نمی شود. ناظران به درستی گفتند که در ساختار حزبی، داشتن عنوان حزبی با اهمیت تر از عنوان دولتی است.

این امکان وجود داشت که «کین» بعد از گذشت بازه زمانی به سان اسلافش عنوان حزبی دریافت کند اما او احتمالا به‌عنوان یک کارمند کارآمد به‌جای داشتن مهارت مبارزه، قربانی نبردهای درون حزبی شد. برخی از تحلیلگران ادعا کرده اند که «کین» از جمله سیاستمدارانی بود که «شی»به شکلی غیر معمئل به او علاقه داشت. با این حال وزیر خارجه برکنار شده حتی با این که محبوب رهبری بود هم نتوانست به سرعت در سمت خود ارتقا کند. او برای مدتی سمت های مهمی بر عهده داشت و به تدریج در رتبه های بالاتر قرار گرفت. در این میان، همیشه کسانی بودند که برای داشتن سمت او کمین کرده بودند.

سیگنال منفی برای غرب

ممکن است «کین» قربانی صمیمت های ساختگی ساختاری شده باشد؛ با این همه طبیعتا در چنین شرایطی فریاد رسی نخواهد داشت چرا که همان افرادی که روزی کنارش بودند شاید حالا که زمین خورده از ترس اینکه پایین کشیده شوند، خود را کنار کشیده و او را متهم کنند. پایان «کین» طبیعتا حزب کمونیست چین را متزلزل نخواهد کرد ما یادآوری می کند که سیاست داخلی حزب چقدر پرمخاطره است و اینکه چرا مقام های خارجی یا بازرگانان وقت از این که در چین بازی کنند، هراس دارند.

یون سان، مدیر برنامه چین در اندیشکده استیمسون مرکز مستقر در واشنگتن بر این باور است که در حال حاضر، فقدان شفافیت یکی از شرایط حاکم بر بوروکراسی چین است. به باور او این وضعیت شرایط دشواری را برای سیاستمداران ایجاد خواهد کرد.این تحلیلگر در ادامه خاطر نشان کرد که چنین فعل و انفعال های شتاب زده ای در ساختار وزارت خارجه چین، طبیعتا برای اعتبار «شی» خوب نیست چرا که این سوال را به وجود می آورد که چه اتفاق یا رویدادی چنین ضرورتی را ایجاد کرده است.این وضعیت بالاخص در شرایطی که چین تلاش دارد خود را جایگزین مناسب قدرت های غربی نشان دهد، نه تنها آسیب رسان است بلکه جذابیت ها را نیز از میان خواهد برد.

نیل توماس، تحلیلگر مسائل چین نیز بر این باور است که برکناری «کین» این تصور را در خارج از کشور تقویت خواهد کرد که حزب کمونیست یک شریک دیپلماتیک غیرشفاف و غیرقابل اعتماد است. با این همه بونی گلاسر، مدیر عامل صندوق هندی مارشال آلمان از منظری دیگر این واقعه را بررسی کرده و در این باره نوشته،  اعتقاد بر این است که شی حلقه ای کوچکی از متحدانش را تعریف کرده و از آنها مشورت می گیرد، با این همه نمی توان این حقیقت را که نشیم براساس غرایز خود تصمیم می گرد را انکار کرد.گلاسر در ادامه خاطر نشان کرد از آنجایی که «کین» تحت حمایت شخص نشیم قرار داشت، چنین فعلی برای شخص رئیس جمهوری پر هزینه خواهد بود.

تلاش برای توجیه «شی»

فعلا هشتگ‌هی مرتبط با حذف کین در اپلیکیشن محبوب چینی سانسور شدند،اما هشتگ‌های مربوط به انتصاب وانگ روی پلتفرم باقی ماندند، با این همه فقط پست‌های حساب‌های تایید شده، عمدتاً رسانه‌های دولتی یا سازمان‌های دیده می شوند بدون  اینکه هیچ نظر تولید شده توسط کاربری قابل مشاهده باشد.لی مینگجیانگ، دانشیار روابط بین‌الملل فعال در شرکت فن اوری نانیانگ سنگاپور، در این باره گفت:احتمالا رسانه‌های رسمی این ایده را تبلیغ می‌کنند که رهبری عالی در برکناری یک مقام ارشد که مورد اعتماد بوده و مرتکب اشتباه شده ، عاقلانه عمل می‌کند. او افزود، بسته به اطلاعات بیشتر در مورد شرایط وزیر خارجه حذف شده، رسانه‌های چینی در تلاشند تا بگویند  که این نمونه‌ای از عزم حزب برای انجام اقدامات انضباطی سخت‌گیرانه است.

سکان در دست سکان دار جدید

تغییر و تحولات اخیر در  وزارت خارجه چین درست در شرایطی رخ داد که پکن در عرصه بین المللی تنش های جدی را با غرب بالاخص ایالات متحده تجربه می کند و از منظری دیگر فعل و انفعال هایش در ارتباط با مسکو و جنگ در اوکراین تردیدهای بسیاری را ایجاد کرده است. با این همه ناظران می گویند با کنار رفتن اسرار آمیز«کین»سکان سیاست خارجی چین دوباره به در دستان کهنه کار باتجربه افتاد؛ چهره ای که از سال 2013 تا 2022 عهده دار این نقش بود.

وانگ در سال‌های اخیر به‌خاطر موضع جنگجویانه‌اش به عنوان «گرگ جنگجو» شناخته شده هرچند برای پرداختن و رسیدگی به سخت‌ترین مسائل دیپلماتیک چین و ملاقات با متحدان نزدیکش چون روسیه نیز عهده دار ماموریت های دشواری شده است.به نظر می رسد که او در شرایط یحرانی حاکم عهده دار این سمت شده و وزارتش موقتی است.با این حال، ویکتور شیه، این انتصاب نشان می‌دهد که رهبری عالی از جایگزینی خوب مطمئن نیست اما گزینه مطمئنی را انتخاب کرده است.