موج سواری اردوغان بر بحران‌های شرق و غرب/ ترکیه در یک قدمی ابرقدرتی خارومیانه؟

به گزارش اقتصادنیوز ، افول و ضعف قدرت های بزرگ برای ترکیه در حال رشد فرصت توسعه بیشتر را هموار کرده است.

فرصت سازی به سبک اردوغان

ایالات متحده در تلاش است تا رخدادی 6 ژانویه 2021 و ماجرای حمله حامیان ترامپ به کنگره را کم رنگ کند با این همه این بازیگر با افزایش خشونت ها در نیم قرن اخیر دست و پنجه نرم می کند. همزمان همسایگان ایالات متحده از دو رخداد توامان، یعنی پایان احتمالی دموکراسی در آمریکا و قرار گرفتن ناتو در موضع ضعف در هراس اند.در این میان چین نیز به سمت رکود اقتصادی پیش می رود. اورگرند، شرکت املاک و مستغلات چینی  با 335 میلیارد دلار بدهی به تازگی اعلام ورشکستگی کرده است. یوان به پایین ترین سطح خود در 15 سال اخیر رسیده و پس از رکورد 21.3 درصدی بیکاری جوانان در ژوئن، مقامات چینی اعلام کردند که انتشار ارقام بیکاری را متوقف خواهند کرد.بریتانیا پس از برگزیت درگیر بحران است، در حالی که فرانسه در چنگال معترضان اسیر و منفعل باقی مانده. ارزش پول روسیه سقوط کرده و ارتش این کشور در بزرگترین جنگ زمینی اروپا در 80 سال گذشته گیر افتاده است.

آنگونه که نیشن نوشته، آنکارا از بحرانی که گریبان قدرت های بزرگ را گرفته، خوشحال است.هرچند این کشور درگیر بحران اقتصادی با تورم بسیار بالا، کاهش شدید ارزش لیر و در نتیجه فرار مغزها است. اما به نظر می رسد آنکارا در حال گذراندن لحظه بین المللی حساسی است؛ لحطه ای که مطمئنا باب طبع ملی گرایانی است که نتیجه کارزار ریاست جمهوری را از آن خود کرده اند.دو سال پیش، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و حلقه نزدیکانش، این کشور را به عنوان کانون مبارزه برای ستمدیدگان جهان قلمداد کردند و امروز آنها به واسطه مرکزیت جغرافیایی و قدرت نظامی ترکیه، در صدد هستند تا رویای تبدیل شدن به قدرت جهانی را محقق کنند.سفر اخیر اردوغان به منطقه خلیج فارس نشان از آن دارد که بسیاری از معاملات در حال نهایی شدن هستند، بنابراین می‌توان انتظار داشت در ماه‌های آینده از توافق‌نامه‌هایی در حوزه های دفاعی، انرژی و فن آوری رونمایی شود.

مانور آنکارا در میانه بحران ها

در شرایط کنونی امارات و ترکیه توافقنامه هایی به ارزش 50.7 میلیارد دلار را امضا کردند. عربستان سعودی نیز با پیمانکاردفاعی ارشد ترکیه قراردادی 3 میلیارد دلاری برای ساخت یک کارخانه تولید پهپاد امضا کرد.علاوه بر این، سفر اردوغان به کشورهای حاشیه خلیج فارس نشان داد که ترکیه پس از یک دوره تنش امروز میان بازیگران عرب محبوب است و صنعت دفاعی اش به بلوغ رسیده. اوایل سال جاری، اردوغان هدف خود را دستیابی به 6 میلیارد دلار صادرات دفاعی تعیین کرد. این رقم در سال گذشته 4.3 میلیارد دلار بود.با این حال پس از توافق ترکیه با عربستان، برخی تحلیلگران معتقدند درآمد این کشور از حوزه دفاعی دو برابر شده و به هشت میلیارد رسیده است.

طبیعتا مانور نظامی آنکارا، اعتماد بین المللی این کشور را تقویت می کند، همچنین موضع ترکیه را به عنوان قهرمان محرومان جهان برجسته خواهد کرد.سال گذشته، آنکارا نقش میانجی را برای انعقاد قرارداد غلات روسیه و اوکراین ایفا کرد؛ نقشی که ممکن است از وقوع قحطی جلوگیری کند. حالا، چند هفته پس از خروج روسیه از این توافق، ترکیه در حال مذاکره با کرملین در باب توافقی جهت آغاز حمل و نقل غلات روسیه به آفریقا است. آن هم در شرایطی که فارغ از  محاصره روسیه، استانبول از اولین کشتی باری اوکراین استقبال کرد، در حالی که هاکان فیدان برای گفت‌وگو در مورد کریدور غلات راهی کی یف شده بود.

شمایل متفاوت پسر ولخرج ناتو

برای درک تغییر بادهای ژئوپلیتیکی، باید به نشست جولای ناتو در ویلنیوس برگردیم. رخداد مهم این گردهمایی موافقت رئیس جمهور ترکیه با خواست سوئد جهت پیوستن به گروه همکاری بود. پس از آن، برخی از بازیگران معامله اردوغان را به چالش کشیده و او را باج خواه یا فرصت طلب خواندند.در عوض، رسانه‌های بزرگ ترکیه کنش اردوغان را در راستای تلاش برای بهبود روابط آنکارا با واشنگتن و دنیای غرب تقسیر کردند. در پاسخ به این فعل و انفعال ها، ناظران برجسته استدلال می‌کردند، ترکیه امروز را نباید نیرویی حامی بلوک شرق با غرب توصیف کرد. ترکیه در حال تبدیل شدن به قدرتی نوظهور در میانه قدرت های بزرگ است.

این مقوله در برخی از تاثیرگذارترین نشریه های آمریکایی نیز مور توجه قرار گرفت، کارشناسان برجسته استدلال کردند که ترکیه هرگز در غرب لنگر نمی‌اندازد، «پسر ولخرج ناتو» به سان گذشته بازنمی گردد، ترکیه پساغربی شده، پس نه در قامت دشمن و نه در قالب متحد حضوری ندارد و صرفا در پوشش قدرت متوسط ظاهر خواهد شد.به نظر می رسد هدف این بود که مالک دومین ارتش بزرگ ناتو به دلیل جاه‌طلبی‌هایش قدرت مانور نداشته باشد. از همین رو، ایالات متحده با داشتن تسلیحات هسته‌ای در پایگاه هوایی اینجرلیک، به دلیل تهدیدات چین و روسیه و احتمال انفجار باروت در خاورمیانه، به دنبال راه های تازه ای برای معامله است.به بیان ساده: تبدیل شدن ترکیه  به بازیگری مستقل وقدرتمند غیرممکن است.