دهن کجی ایروان به مسکو!

به گزارش اقتصادنیوز ،ایالات متحده و ارمنستان مانور نظامی مشترکی را تحت عنوان «شریک عقاب 2023» را در نزدیکی ایروان برگزار کردند. هدف اعلام شده از انجام این مانور افزایش قابلیت همکاری ایالات متحده و ارمنستان و آماده سازی نیروهای ایروان برای عملیات احتمالی حفظ صلح در آینده است.

ایروان از مسکو فاصله گرفته است؟

ناظران می گویند علیرغم اهداف اعلام شده برای رزمایش «شریک عقاب»، چنین مانوری ممکن است نشانه تعدیل سیاست خارجی ارمنستان باشد. نیروهای ایالات متحده و ارمنستان پیشتر هم در تمرین های بین المللی مشارکت داشتند، اما این اولین تعامل دوجانبه به میزبانی ارمنستان بود. ایروان به طور سنتی مسکو را به عنوان متحد استراتژیکش می داند. این کشور میزبان پایگاه نظامی روسیه در گیومری و همچنین تاسیسات نیروی هوایی در ایروان است و یکی از اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی به رهبری روسیه (CSTO) قلمداد می شود، روسیه همچنین بزرگترین بازار صادراتی ارمنستان را در اختیار دارد.

مانور نظامی در میانه درگیری های آذربایجان و ارمنستان در قره باغ و بالا گرفتن اختلاف نظرهای ایروان و مسکو برگزار شد.ارمنستان بارها و بارها از واکنش ضعیف سازمان پیمان امنیت و انفعال روسیه انتقاد داشت. با این حال رهبران مسکو چنین مواضعی را کم اهمیت جلوه داد، از همین رو ایروان به دنبال حمایت اتحادیه اروپا جهت نظارت بر مرزهای خود با آذربایجان بوده است.این کشور پیشتر در رزمایش های سازمان پیمان امنیت جمعی شرکت نکرد، نماینده اش در این نهاد را بدون تعیین مقام دیگر فراخواند، علاوه بر این رزمایشش با ایالات متحده را به شکلی غیرمنتظره برگزار کرد. ارمنستان همچنین در حال بررسی پیوستن به دادگاه کیفری بین‌المللی است، این یعنی ولادیمیر پوتین در سفر بعدی اش به ایروان شاید بازداشت شود. مهم‌تر از همه، نخست‌وزیر ارمنستان در مصاحبه‌ای با یک نشریه ایتالیایی گفته که اتکای بیش از حد به یک منبع برای نیازهای امنیتی « اشتباه استراتژیک» است. واکنش مسکو به موارد فوق تند بوده و به احضار بی سابقه سفیر ارمنستان ختم شد.

نفوذ به حیاط خلوت مسکو

از دیدگاه ایالات متحده، برگزار مانورهای نظامی مشترک نمونه ای از «دیپلماسی دفاعی» است.آنگونه که موسسه تحقیقات سیاست خارجی نوشته، هدف رهبران آمریکا را برگزاری چنین رزمایشی به اهتزاز درآوردن پرچم ایالات متحده در جغرافیایی است که روسیه از منافع ممتاز خود دفاع کرده و آن را حیاط خلوت یا حوزه نفوذش تلقی می‌کند، آن هم در شرایطی که روسیه به واسطه جنگ اوکراین در موضع ضعف قرار دارد. در واقع، برخی از محققان استدلال می‌کنند که پیگیری قابلیت همکاری چند ملیتی از طریق تمرین‌هایی اینچنینی می‌تواند به اصل تعهد جهت  شکل‌دهی محیط استراتژیک کمک کند.

وزارت دفاع ارمنستان نیز به نوبه خودگفته که هدف از برگزاری مانور شریک عقاب افزایش سطح همکاری با نیروهای آمریکایی است؛ گزاره ای که به ارمنستان کمک می کند تا به استانداردهای ناتو دست یابد. بدین طریق نقش ایروان بیشتر در ساختار غربی تعمیق خواهد شد. ناظران براین باورند که قضاوت در باب این که شریک عقاب آغازگر مشارکت استراتژیک ایالات متحده و ارمنستان است یا نه، زود است، بدیهی است که ایالات متحده با توسل به دیپلماسی دفاعی، به دنبال فرصت هایی برای تقویت روابط در منطقه و در عین حال تضعیف نفوذ روسیه است. در عین حال، مشارکت ارمنستان در این رزمایش ممکن است تلاشی برای بازگشت به سیاست خارجی چندجانبه‌تری باشد.