چرخش «سلطان» در جنگ غزه/ اردوغان به اصل خود بازگشت

به گزارش اقتصادنیوز، از زمان حمله حماس به اسرائیل، ترکیه به دلیل روابط گرم با این گروه در کانون توجه قرار گرفته است. آنکارا از سال 2011 حامی حماس بوده است. با این حال، تا هفته گذشته، این گزاره از سوی ایالات متحده تنها به این دلیل که می توانست مانع عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل شود، مورد توجه بود. اما امروز، ایالات متحده و اسرائیل احتمالا فشار بر رجب طیب اردوغان را جهت قطع رابطه با حماس افزایش خواهند داد.حال شانس اینکه اردوغان با چنین درخواستی موافقت کند چقدر است ؟

هم صدایی اردوغان با حماس

ناظران براین باورند که اردوغان چنین خواسته ای را برنمی تابد، چرایی اش هم ساده هست، رئیس جمهوری ترکیه با آرمان حماس همدل است. او سال 2018 با انتشار پیامی در توئیتر خطاب به نتانیاهو  نوشت: حماس جنبش مقاومت است که از سرزمین فلسطین در برابر یک قدرت اشغالگر دفاع می کند.از زمان حمله اخیر حماس، اردوغان با تاکید بر این مقوله که مسئولیت ماست که در کنار مظلومان بایستیم و از تمام مردم برای انجام اقداماتی جهت  توقف وحشیگری بی سابقه در غزه یاری بخواهیم، موضعش را مشخص کرده است.مواضع رئیس جمهوری ترکیه درباره حماس جدید نیست. این گروه در جهان بینی اش آرمان جنبش آزادیبخش فلسطین را نمایندگی می کند. این دیدگاه به طور گسترده نشان از آن دارد که چگونه اسلام گرایان ترکیه مدت هاست درگیری اعراب و اسرائیل را چارچوب بندی کرده اند.

فارین پالسی نوشته، تصمیم برای تقویت رابطه با حماس کاملا انتخاب شخصی اردوغان است و نه تصمیم استراتژیک که نشان دهنده ترجیحات نهادی دولت ترکیه باشد. از همین رو روابط آنکارا با حماس ریشه های عمیقی در ترکیه دارد و ریشه کن کردن آن دشوار خواهد بود.با آگاهی کامل اردوغان، حماس دارای دفاتر سیاسی در ترکیه است و رهبران این گروه بارها آشکارا با اردوغان ملاقات کرده اند. حتی صالح عروری و اسماعیل هنیه، پاسپورت و اقامت ترکیه را در اختیار دارند که به آنها اجازه می دهد بدون هیچ مانعی به خارج از کشور سفر کنند. علاوه بر این، ترکیه ممکن است از حماس حمایت نظامی کند. در ژوئیه سال جاری، مقامات اسرائیلی مدعی شدند 16 تن مواد منفجره را کشف کرده اند که منشا آن ترکیه و عازم غزه بوده و ظاهراً برای ساخت موشک های حماس در نظر گرفته شده بود.

قمار به سبک «سلطان»

حمایت اردوغان از حماس باعث محبوبیت این سازمان و هدفش در میان پایگاه رای دهندگان «سلطان» شده است. با برگزاری تظاهرات ضد اسرائیلی، اردوغان داوطلب شد تا میان اسرائیل و حماس میانجیگری کند تا از تشدید درگیری بکاهد. به ادعای تحلیلگران، با توجه به رابطه و دیدگاهش در مورد حماس، واضح است که هیچ کس او را جدی نمی گیرد. از همین رو به نظر می رسد اردوغان بار دیگر آماده است تا پل ها میان خود با اسرائیل را بسوزاند، اگرچه در اوایل سال 2022، او برای عادی سازی روابط ترکیه با اسرائیل تلاش کرده بود. در آن بازه زمانی، اردوغان امیدوار بود که آنکارا را از انزوا در منطقه خارج و چهره‌های طرفدار اسرائیل در واشنگتن را به خود جلب کند تا کنگره آمریکا به آنکارا نگاه مثبت‌تری داشته باشد و مخالفت‌ها با فروش تسلیحات به ترکیه برطرف گردد.

به نوشته فارین پالسی، با شواهد نشان می دهد اردوغان آماده است تا از اسرائیل فاصله بگیرد. هرچند رهبر ترکیه در صورت لزوم از چرخش های سیاست خارجی دوری نمی کند.در چنین شرایطی بسیاری بر این باورند که تا زمانی که ترکیه میزبانی از رهبران حماس را در خاک خود متوقف نکند، تعریف روابط اساسی ممکن نخواهد بود. اردوغان امروز از راه اندازی ناوگان کمک رسانی دیگری به غزه خبر داده و اعلام کرده که قصد دارد با ابراهیم رئیسی، همتای ایرانی اش، واکنش ها به عملیات نظامی معوق اسرائیل در غزه را هماهنگ کند. رویکرد اردوغان سوء ظن غرب را تقویت کرده است.