جنگ غزه؛ مقدمه رقابت آبی ایران و عربستان؟

به گزارش اقتصادنیوز، 27 آگوست، نیروی دریایی سلطنتی عربستان با بر عهده گرفتن فرماندهی دو گروه ضربت دریایی در خلیج فارس خبرساز شد. آن هم در شرایطی که تا پیش از این ریاض چندان به مانور نیروی دریایی اش توجهی نمی کرد. از همین رو عهده گیری چنین نقشی نشان از چرخشی قابل توجه در رویکرد پادشاهی است. پادشاهی تا چندی پیش در حوزه امنیت دریایی به ایالات متحده متکی بود.اما گزاره هایی چون عدم اطمینان به واشنگتن جهت تحقق انتظارات امنیتی ریاض، چشم انداز مبهم امنیت دریایی که ماحصل افزایش تهدیدات نامتقارن است و تمایل پادشاهی برای پیگیری منافع استراتژیک اش با آزادی عمل بیشتر، ریاض را بر آن داشته تا موقعیت دریایی اش را اصلاح کند..

جاه طلبی های دریایی پادشاهی

از منظر ریاض جنگ اسرائیل و غزه و پس لرزه هایش برای خاورمیانه برای امنیت ملی تهدیدی بالقوه است، پادشاهی از یک طرف با تهران در تماس است تا به گونه ای مانع از برخورد ترکش های درگیری های اخیر به عربستان شود و از طرفی دیگر، به لحاظ دفاعی با نیروهای آمریکایی هماهنگ عمل می کند.اخیرا نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه و عراق هدف حملات پهپادها قرار گرفتند. ناوشکن یو اس اس کارنی، سه موشک کروز پرتاب شده توسط انصار الله و چندین پهپاد بر فراز دریای سرخ را رهگیری و منهدم کرد.همزمان واشنگتن گروه ضربتی ناویواس اس دوایت آیزنهاور را به خاورمیانه اعزام کرد تا به ناو یواس‌اس جرالد فورد مستقر در شرق مدیترانه بپیوندد. در چنین شرایطی ریاض با ایالات متحده هماهنگ می شود و در عین حال تلاش می کند دستاوردهای دیپلماتیکش با ایران و انصار الله را حفظ کند.

بیش از یک دهه است که جاه طلبی های دریایی پادشاهی برجسته بوده و حول دو محور اصلی تعریف می شود: نوسازی ناوگان و رهبری نیروهای ضربت چندجانبه به رهبری ایالات متحده.آنگونه که استیمسون نوشته، ستون فقرات ناوگان سعودی شامل دارایی های دریایی مربوط به دهه 1980 است. راه اندازی سه ناوچه کلاس الریاض در اوایل دهه 2000 عضله های دریایی پادشاهی را تقویت کرد، اما این قابلیت در تقابل با تهدیدهای نامتقارن دریایی و هوایی پیشرفتی جزئی داشت. تاسیسات ساحلی ریاض برای غلبه بر چالش ها و خنثی کردن طیف گسترده ای از تهدیدهای امنیتی ترکیبی، برنامه توسعه نیروی دریایی عربستان را در اولویت قرار داد. در چنین شرایطی عربستان و ناوانتیا، کشتی‌ساز اسپانیایی پروژه 2.46 میلیارد دلاری  را در سال 2018 افتتاح کردند. هدف مشارکت سعودی ها و اسپانیایی ها در ساخت پنج ناو آوانته 2200 است که نسل بعدی کشتی‌های جنگی مجهز به سیستم‌های رزمی درجه یک هستند.  

هراس ریاض از رقابت تسلیحاتی

یکی دیگر از ستون‌های نوسازی نیروی دریایی عربستان، قراردادی به ارزش 1.96 میلیارد دلار با لاکهید مارتین برای چهار کشتی چند ماموریتی سطحی رزمی است. این کشتی‌ها که انتظار می‌رود تا اواسط سال 2026 تکمیل شوند، پیشرفته‌ترین دارایی‌های فن آوری ناوگان شرقی عربستان قلمداد خواهند شد.از آنجایی که کشتی های جنگی مدرن گران قیمت برای انتقال قدرت دریایی کافی نیستند. عربستان باید نشان دهد که می تواند از چنین کشتی هایی در سناریوهای واقعی استفاده کند.ریاض با افزایش کمک هایش به ائتلاف های امنیتی دریایی به رهبری ایالات متحده و ایفای نقش برجسته تر در تضمین ایمنی مسیرهای دریایی منطقه ای، به دنبال افزایش عملکرد چنین پروژه ای است.

رهبری گروه‌های ضربت، فرصتی بی‌نظیر برای سعودی‌ها است تا  فارغ از توانایی مستقل، اعتبار دریایی و مهارت‌هایشان را تقویت کنند. پیشرفت روزافزون کشتی‌های جنگی سعودی و کمک‌های فزاینده به ائتلاف‌های دریایی چندجانبه، عزم رهبری عربستان برای تبدیل شدن به قدرت دریایی متوسط در آب‌های منطقه را نشان می‌دهد.به ادعای استیمسون،در حالی که تهدیدها علیه تاسیسات ساحلی عربستان و مسیرهای کشتیرانی تجاری بین‌المللی توسط انصار الله هنوز نگرانی امنیتی جدی برای سعودی‌ها محسوب می شود، اما به نظر نمی‌رسد که ریاض برای مسابقه تسلیحاتی با تهران تقویت ناوگان دریایی اش را کلید زده باشد.

عربستان یارای رقابت با ایران را دارد؟

ایران در عرصه جنگ دریایی برتری اش را حفظ کرده، از همین رو تلاش ریاض جهت توسل به استراتژی مبتنی بر دستیابی به موازنه قدرت دریایی با تهران، از نظر مالی سخت است و به پادشاهی در رفع نیازهای امنیتی‌اش کمک نمی‌کند. چنین استراتژی همچنین می تواند روند کاهش تنش در روابط عربستان و ایران را تضعیف کند. علاوه بر این، تلاش پادشاهی برای افزایش قدرت دریایی با هدف بازدارندگی و خنثی کردن تهدیدها علیه منافع ملی استراتژیکش و ارتقای جو ژئوپلیتیکی منطقه ای است که برای ثبات پایدار مفید است.