چین آماده جنگ می‌شود/ کدام ضعف پکن ترمز جنگ را کشید؟

سال 2027 است. محاصره دریایی چین در سواحل تایوان در حال شکل گیری است، حملات سایبری سیستم مالی جزیره را مختل کرده است، چتربازان در فرودگاه‌های ساحلی جمع شده‌اند و ناو هواپیمابر آمریکایی جان ‌اف‌ کندی با ناوگانی در حال خروج از یک بندر در ژاپن است. جت‌های اف-35 با تمام قدرت به سمت جنوب حرکت می‌کنند.

نبرد تایوان در آستانه آغاز است

این در حال حاضر فقط یک سناریو است، یکی از سناریوهای بسیاری که رهبران پکن، واشنگتن و تایپه خود را برای آن آماده می‌کنند - و با افزایش تنش‌ها بر سر آینده جزیره، ارتش‌هایشان هر روز برای آن تمرین می‌کنند. اما با وجود میلیاردها دلاری که برای ساخت تسلیحات پیشرفته و مدرنیزه کردن نیروها هزینه شده است، بالاترین سطوح ارتش و دولت چین تا رئیس جمهور شی جین پینگ، تردیدهایی دارند؛ که ارتش آزادی‌بخش خلق برای نبرد آماده است - یا در سال‌های آینده آماده خواهد شد؟

نگرانی پکن در مورد توانایی‌های خود تنها افزایش یافته است؛ چرا که روسیه همچنان درگیر جنگی در اوکراین است و این در حالی است که ولادیمیر پوتین و ارتشش -و بسیاری از تحلیل‌گران و دولت‌های غربی- تصور می‌کردند تهاجمی سریع و آسان خواهد بود.

در دوران شی، چین سخت تلاش کرده تا پیروزی در هر نوع درگیری را اجتناب ناپذیر کند. این کشور با بیش از 2.1 میلیون سرباز فعال، بزرگترین ارتش و همچنین بزرگترین نیروی موشکی جهان را دارد. بر اساس ارزیابی پنتاگون، بیش از 400 کشتی و 3100 هواپیما دارد که بزرگترین نیروی دریایی و سومین نیروی هوایی بزرگ جهان است. ذخایر هسته‌ای آن در سال 2021 از 400 کلاهک فراتر رفت و در مسیر رسیدن به 1500 کلاهک تا سال 2035 قرار دارد -تقریباً همان تعدادی که ایالات متحده و روسیه در هر زمان مستقر کرده‌اند. دولت شی پس از دیدار رهبر چین با جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در 15 نوامبر در کالیفرنیا، گفت که اتحاد تایوان با چین «غیرقابل توقف» است.

چالش تجربه

اما مصاحبه با ده‌ها مقام فعلی و سابق ایالات متحده و چین، و همچنین نشریات ارتش آزادی‌بخش خلق و انتقادهای شی، تصویر مشترکی را ترسیم می‌کند:  در حالی که چین پیشرفت فوق‌العاده سریعی در زمینه سخت‌افزار نظامی داشته است، از ناوهای هواپیمابر تا موشک‌های مافوق صوت، توانایی آن در تبدیل آن‌ها به عملیات‌های رزمی موثر همچنان یک نقطه ضعف بزرگ باقی مانده است– به خصوص اگر هر گونه جنگی ادامه‌دار شود.

جان کالور، کارشناس ارشد در شورای آتلانتیک که برای 35 سال تحلیلگر ارتش چین در سازمان سیا بوده است، می‌گوید: «آنها کشندگی ذاتی زیادی دارند که نفی آن سخت است. با این حال، بر اساس ارزیابی‌های خود چین، آن‌ها معتقدند پیشرفت کرده‌اند، اما در جایگاهی که می‌خواهند نیستند.»

اگرچه جنگ آمریکا و چین بر سر تایوان به این زودی بعید به نظر می‌رسد، اما احتمال درگیری که اقتصاد جهانی را ویران می‌کند در حال حاضر در حال شکل دادن همه چیز است؛ از خریدهای نظامی گرفته تا تصمیمات سرمایه‌گذاری. وارن بافت، میلیاردر آمریکایی در سال جاری دارایی‌های خود را در غول تراشه‌ها، «شرکت تولید نیمه هادی تایوان» به دلیل خطرات ژئوپلیتیکی کاهش داد، ژاپن در حال افزایش هزینه‌های دفاعی است و ایالات متحده در حال تسریع تحویل تسلیحات به جزیره است - و بایدن مکرراً گفته که در صورت حمله چین، آمریکا مداخله خواهد کرد.

درگیری اسرائیل و حماس این نگرانی را ایجاد کرده است که تعهدات نظامی واشنگتن بیش از حد گسترده شده است، اما بایدن و دستیارانش برای اطمینان دادن به متحدان و رقبای خود شتافته‌اند، که ایالات متحده می‌تواند با تمام تهدیدات خود به یکباره مقابله کند. و در حالی که بسیاری از جمهوری‌خواهان به طور فزاینده‌ای حمایت ایالات متحده از اوکراین را زیر سوال می‌برند، حمایت از اسرائیل و تایوان در هر دو حزب قوی است.

قدرت آتش عظیم چین تضمین می کند که هر جنگی بسیار پرهزینه خواهد بود -از نظر جانی و دلاری. لی هسین لونگ، نخست وزیر سنگاپور، با اشاره به نبرد مهم جنگ جهانی دوم بین ایالات متحده و ژاپن بر سر یک جزیره دیگر در اقیانوس آرام، در 8 نوامبر گفت که «حمله به تایوان مانند ایوو جیما نیست و ایوو جیما به اندازه کافی خونین بود.»

پیروزی ارتش آزادی‌بخش خلق در نهایت می‌تواند به توانایی آن در انجام عملیات موثر در میدان نبرد، در یک بازه طولانی بستگی داشته باشد. و تعدادی از عوامل علیه چین کار می‌کنند: این کشور دهه‌هاست که درگیری بزرگی نداشته است، ارتش سابقه طولانی فساد دارد و شاخه‌های مختلف نیروهای مسلح برای هماهنگی با یکدیگر با چالش مواجه‌اند.

انتقادات شی

نگرانی چین در مورد ارتش از بالاترین سطح آغاز می‌شود. شی - قدرتمندترین رهبر چین از زمان مائو زدونگ- شدیدترین منتقد ارتش آزادی‌بخش خلق بوده است.

او که متعهد شد تا سال 2049 یک ارتش «در کلاس جهانی» بسازد، افسران ارشد را پاکسازی کرد، به ارتش دستور داد تا از مشاغل انتفاعی خارج شود، تعداد نیروهای زمینی ارتش آزادی‌بخش را کاهش داد و همزمان ساخت موشک، جنگ سایبری، قابلیت‌های جدید فضایی و یک ساختار جدید فرماندهی مشترک را ایجاد کرد. با این حال دستورات مکرر او به ارتش چین مبنی بر اینکه باید «برای جنگیدن و پیروز شدن» آماده شود، تا حدی اعتراف ضمنی است که او می‌ترسد که ارتش چین قادر به انجام این کار نباشد. در این موضوع، به نظر می‌رسد که زبان محرمانه و مملو از تئوری شی، عمیق‌ترین نگرانی‌های او را نشان می‌دهد.

شی در سال 2015 در شعاری از «پنج ناتوانی» ارتش گفت. شی با این عبارت بیان می‌کند که برخی از افسران ارتش آزادی‌بخش خلق قادر به قضاوت مؤثر موقعیت‌ها نیستند، قادر به درک مقاصد مقامات بالاتر نیستند، در تصمیم‌گیری عملیاتی مشکل دارند، در استقرار نیروها مشکل دارند و هنگام مواجهه با موقعیت‌های غیرمنتظره مشکلاتی را تجربه می‌کنند - همه چیزهایی که برای مدیریت یک درگیری نیاز دارند.

لی شانگفو کوتاه مدت‌‌ترین وزیر دفاع چین بود که اوایل سال جاری توسط شی انتخاب شد و در اواخر اکتبر برکنار شد.

این انتقادات تا امروز ادامه دارد: در طی دو هفته در ماه ژوئیه، شی سه بار به طور جداگانه و علنی خواستار تقویت مدیریت نظامی شد. این همزمان شد با آشفتگی در نیروهای موشکی چین - بخشی که بر ذخایر موشک‌های بالستیک این کشور نظارت می‌کند و مسئول هدف قرار دادن کشتی‌های سطحی ایالات متحده در درگیری بر سر تایوان است.

هفته‌ها بعد وزیر دفاع لی شانگفو به طور اسرارآمیزی ناپدید شد، کسی که شی در اوایل امسال برای این نقش انتخاب کرد. برکناری لی سرانجام در اواخر اکتبر اعلام شد. در حالی که پکن در مورد این برکناری صحبت نکرده است، تحلیلگران چین موافق هستند که این اقدامات نشان می‌دهد که حتی پس از یک دهه ابتکارات ضد اختلاس و نوسازی، ارتش آزادی‌بخش خلق هنوز با برآورده کردن انتظارات شی فاصله دارد.

درس‌هایی از اوکراین

جنگ روسیه در اوکراین علائم هشدار جدیدی برای چین به همراه داشته است. نشریات رسمی ارتش آزادی‌بخش خلق که میدان نبرد را تجزیه و تحلیل می‌کنند، نگرانی‌های پکن را در مورد این که درگیری احتمالی بر سر تایوان چگونه رقم خواهد خورد را نشان می‌دهند.

روزنامه رسمی ارتش چین در سرمقاله امسال اعلام کرد: «ارتش روسیه قادر به اجرای مؤثر جنگ ترکیبی نبوده است»، که در آن چندین واحد زمینی با هم کار می‌کنند. این گزارش افزود که مسکو با «عملیات یکپارچه هوایی-زمینی» نیز مشکل دارد زیرا «هماهنگی نیروی هوایی روسیه با ارتش محدود است».

موثرتر کردن ارتش آزادی‌بخش در جنگ ترکیبی و بهبود توانایی شاخه‌های مختلف ارتش برای هماهنگ کردن تلاش‌هایشان از بزرگترین اولویت‌های شی برای نیروهایش بوده است. و این یکی از ویژگی‌های مهم هر حمله موفقیت آمیز به تایوان خواهد بود.

روسیه همچنان درگیر جنگی در اوکراین است که رئیس جمهور ولادیمیر پوتین و ارتش او - و بسیاری از تحلیلگران و دولت‌های غربی - تصور می‌کردند تهاجم سریع و آسانی خواهد بود.

کریستین ورموت، وزیر ارتش آمریکا در مصاحبه‌ای گفت: «شی احتمالاً به آنچه در اوکراین رخ می‌دهد نگاه می‌کند و با خود می‌گوید "عملیات نظامی پیچیده‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد". شما باید تمام کارهای لجستیکی را انجام دهید که می‌تواند بسیار غیر جذاب باشد، اما من فکر می‌کنم که ما در اوکراین دیده‌ایم که این چقدر مهم است.»

شی در طی بازدید از دانشگاه دفاع ملی ارتش آزادی‌بخش در سال 2016، خواستار تلاش‌های بیشتر برای پرورش فرماندهانی شد که قادر به اجرای عملیات مشترک باشند. او به ارتش دستور داد تا «اقدامات فوق‌العاده‌ای» برای «دستیابی به یک پیشرفت بزرگ در اسرع وقت» انجام دهد. عملا هیچ یک از ژنرال‌های چین تجربه رزمی ندارند.

در سال های بعد، ارتش چین به طور فزاینده ای آموزش های مشترکی را با کشتی های نیروی دریایی ارتش و کشتی‌های غیرنظامی، در تلاش برای توسعه قابلیت‌های فرود آبی خاکی انجام داده است. با این حال، نشریات ارتش آزادی‌بخش همچنان بر مشکلاتی که چین با آن مواجه است تأکید می‌کنند.

بر اساس این تحلیل، «عملیات مشترک در حال حاضر یک مشکل جدی است که ما در مبارزه نظامی خود با آن روبرو هستیم.»

تصمیم شی در اوایل سال جاری برای نصب رهبری جدید برای نیروی دریایی و نیروی هوایی، مسئول زرادخانه هسته‌ای کشور، می‌تواند به تلاش‌ها برای ادغام‌شدگی بهتر ارتش آزادی‌بخش خلق کمک کند. این انتصاب‌های غافلگیرکننده، اولین بار در ۴۰ سال گذشته بود که مشاغل اصلی نیروی موشکی به افراد خارج از واحد مخفی ارتش واگذار شد - اما این حرکت همچنین می‌تواند نشانه‌ای از ریشه‌دار بودن مشکلاتی باشد که شی جین‌پینگ در این نیرو شناسایی کرده است.

چالش دیگری که روسیه در اوکراین با آن مواجه شده است، اتکای این کشور به نیروهای ذخیره‌ای است که به خدمت سربازی فراخوانده شده‌اند، که بسیاری از آنها زمانی که به جنگ فرستاده شدند، آموزش ندیده و غیر مسلح بودند.

توانایی روسیه برای جنگ همچنین به واسطه فساد مختل شده است، موضوعی که از لحاظ تاریخی گریبان‌گیر ارتش آزادی‌بخش خلق نیز بوده و تلاش‌های زیادی برای مقابله آن انجام شده است.