خیز ریاض برای قدرت نمایی در خاورمیانه/ جنگ غزه برای عربستان فرصت ساز است؟

به گزارش اقتصادنیوز، مقامات ایالات متحده در هراسند که حملات لنصارالله به در دریای سرخ می تواند منجر به تشدید جنگ اسرائیل و حماس شود - اما به باور ناظران در میانه این هیاهو، گزاره مثبت آن است که بی ثباتی فزاینده باعث می شود که دولت سعودی بیشتر درگیر فعل و انفعال های منطقه گردد.

بایدن دست به دامن بن سلمان شد

چندین مقام آمریکایی به نیوزویک گفتند واشنگتن امیدوار است به واسطه حملات انصار الله به دریای سرخ که به گونه ای عربستان را درگیر کرده، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی برای متحد کردن ائتلاف میانه رو جهت فشار بر حماس و همکاری با ایالات متحده خیز بردارد.بن سلمان به واسطه چشم اندازی که براساس سند 2030 ترسیم کرده، نگران هرگونه ماجراحویی  در منطقه هست و این واقعیتی است که جو بایدن به خوبی آن را درک کرده. بایدن ابتدا و پس از پیروزی به بهانه قتل جمال خاشقجی، بر روی ریاض شمشیر از رو کشید. با این حال هم او در ژوئیه 2022 با ولیعهد دیدار داشت. پس از آن دولت بایدن، برای عادی سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل خیز برداشت و اخیراً از عربستان در جنگ حماس و اسرائیل کمک گرفته، به ویژه برای جلوگیری از گسترش درگیری.

اما عربستان سعودی نیز از مارس 2015 با حمله هوایی و عملیات زمینی به منطقه مرزی شمال غربی یمن، درگیر جنگ با انصار الله بوده است. سعودی ها در جریان این جنگ متهم به دست داشتن در کارزار وحشیانه علیه غیرنظامیان و زیرساخت های غیرنظامی شده اند.جو بایدن گفته بود که عربستان سعودی را به حاشیه خواهد راند، اما اکنون او بیش از همیشه به ولیعهد و کمک هایش نیاز دارد. یکی از منابع داخلی واشنگتن و مشاور دولت بایدن با ابراز خوش بینی در باب همکاری عربستان و آمریکا، گفت: تبدیل عربستان سعودی به یک کشور فعال در خط مقدم، به عنوان شریک میانه رو اسرائیل و ایالات متحده، ممکن است جهت یافتن راه حل دائمی برای فلسطین ضروری باشد. اگرچه عربستان سعودی تماس های اندکی با حماس و روابط ضعیف با فلسطینی ها دارد، امید این است که ریاض بتواند با تعهد به تامین مالی بیشتر جهت بازسازی غزه، معادلات را تغییر دهد.

خیز ریاض برای مانور در خاورمیانه

یکی از مقامات ارشد اطلاعاتی آمریکا که اجازه صحبت درباره پرونده را ندارد و نامش فاش نشد در گفتگو با نیوزویک مدعی شد: «عربستان سعودی خواهان کنار رفتن حماس است و می‌خواهد بازیگر سیاسی معتدل‌تری در غزه قدرت را در دست بگیرد». از آنجایی که عربستان سعودی در حال حاضر در تلاش برای یافتن صلح در یمن است، ترکیب این هدف با وضعیت فلسطین به ریاض فرصت تبدیل شدن به قدرت برتر منطقه ای را خواهد داد».  بر اساس گزارش وزارت خارجه آمریکا، آنتونی بلینکن، در تماسی با وزیر خارجه عربستان، درست قبل از عید شکرگزاری، درباره جلوگیری از گسترش بیشتر درگیری ها رایزنی داشت و از تلاش های عربستان برای «تامین توافق صلح پایدار در یمن» استقبال کرد.روز یکشنبه، ناوشکن نیروی دریایی آمریکا و چندین کشتی تجاری مورد حمله پهپادها و موشک‌هایی قرار گرفتند که منشأ آن از مناطق تحت کنترل انصار الله در یمن بود. یحیی سریع، سخنگوی این گروه با انتشار بیانیه ای در ایکس (توئیتر سابق) گفت که انصار الله به «دو کشتی اسرائیلی در تنگه باب المندب» حمله کردند.

به ادعای ناظران اگرچه کشورهای عربی علیه جنگ و اسرائیل صحبت کرده‌اند، اما عمدتاً در مورد حملات انصار الله و محور مقاومت، متحد ایران به نیروهای آمریکایی و ائتلاف سکوت کرده‌اند، زیرا از تشدید درگیری می‌ترسند.همچنین این نگرانی وجود دارد که حملات به حماس زمینه ساز افزایش حملات رادیکال در جهان عرب شود. یکی از مقام های ارشد اطلاعاتی آمریکا گفت: «ما در حال حاضر شاهد نارضایتی‌هایی در پایتخت‌های عربی و همچنین ترس از حملات به نیروهای آمریکایی و دارایی‌های اسرائیل در خاورمیانه هستیم».روز جمعه، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه با همتایان خود از قطر، امارات، مصر، اردن و بحرین دیدار کرد و در آنجا تلاش کرد تا کشورهای عربی را در مورد جنگ آرام کند و آنها را بر کمک های بشردوستانه و آینده غزه متمرکز کند.

محمد بن سلمان به شدت اسرائیل را محکوم کرده و خواستار «توقف فوری عملیات نظامی اسرائیل در غزه» شده است. هفته گذشته ولیعهد سعودی خواستار ممنوعیت واردات تسلیحات به اسرائیل شد و آشکارا نارضایتی خود را از رویکرد ایالات متحده، بزرگترین تامین کننده خارجی اسرائیل نشان داد.از زمانی که بایدن در نشست سال گذشته با ولیعهد دیدار کرد، بیش از پیش به ریاض نزدیک شد. به گفته منابع در واشنگتن، دولت بایدن به عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان قبل از حمله حماس در 7 اکتبر خوشبین بود، توافقی به سبک ترامپ با میانجی گری بایدن. چندین مقام می گویند که چنین توافقی می تواند حمایت عربستان از جنبش ملی فلسطین را کم رنگ کند. یک مقام ارشد اطلاعاتی ایالات متحده می گوید: «مشارکت عربستان سعودی برای مقابله با انصار الله و یافتن راه مشترک با واشنگتن و اسرائیل با اهمیت است. به باورش، بسیاری از اعضای دولت معتقدند که ریاض می تواند با ایفای نقش برادر بزرگتر در جلوگیری از تشدید یا گسترش درگیری، یا ایجاد موضع معتدل عربی که منجر به راه حلی بلندمدت برای غزه شود، اعتبار خود را احیا کند.