ترکیه رقیب چین شد/ پشت پرده مانور آنکارا در حیاط خلوت پکن/ اهرم فشار تازه سلطان برای متوقف کردن جاه‌طلبی‌های اژدها

به گزارش اقتصادنیوز، روابط ترکیه با سومالی، چشم انداز دخالت بیشتر آنکارا در امور اقیانوس هند را تقویت کرده آن هم در شرایطی که روابط آنکارا با غرب بهتر شده است. از همین رو بازیگران غربی از نقش تازه ترکیه استقبال خواهند کرد؛ گزاره ای که خشم پکن را به دنبال دارد.

استراتژی تازه ترکیه

ماه فوریه، سومالی و ترکیه توافقنامه‌ای را امضا کردند که شامل همکاری‌های دفاعی، امنیتی و اقتصادی است. این توافق در بحبوحه تشدید تنش ها بین سومالی و اتیوپی امضا شد.آنگونه که موسسه مطالعات سیاست استراتژیک استرالیا (ASPI) نوشته، حمزه عبدی بره، نخست وزیر سومالی، می گوید تمرکز اصلی توافق بر مبارزه با تروریسم، دزدی دریایی، ماهیگیری غیرقانونی و تهدیدهای خارجی است. اما توافق به ترکیه دسترسی نامحدود به آب های سرزمینی سومالی و حضور نظامی بیشتر در این کشور را نیز می دهد. ترکیه همچنین به تقویت توانایی های دریایی سومالی متعهد شده و در همین راستا سومالی 30 درصد از درآمد دریایی خود را به ترکیه منتقل خواهد کرد.همه اینها به ترکیه، کشوری که دومین ارتش بزرگ ناتو را دارد، اجازه می دهد تا در شمال غربی اقیانوس هند به خوبی مانور دهد.

در همین حال، ترکیه پس از یک دوره دشوار برای بهبود روابط با غرب خیز برداشته است.شاید افزایش نفوذ چین در خاورمیانه و آسیای مرکزی یکی از عوامل پشت این حرکت بوده باشد.به معنای دیگر، حضور رو به رشد چین در پیرامون ترکیه، آنکارا را نگران کرده است. اگرچه ترکیه تعامل اقتصادی مثبتی با چین داشته، اما بازداشت شش جاسوس چینی در ترکیه در ماه فوریه، حضور فعال چین در شبه جزیره بالکان و آسیای مرکزی و روابط نزدیک پکن با ایران، آنکارا را در شرایط دشواری قرار داده است.نمونه‌هایی از تعامل مجدد ترکیه با غرب عبارتند از تأیید پیشنهاد عضویت سوئد در ناتو، نزدیک شدن به یونان، افزایش همکاری دفاعی با بریتانیا و سایر شرکای ناتو و تعامل فعال با مقامات آمریکایی. بنابراین، گسترش نفوذ متعادل ترکیه به سمت شرقاحتمالاً به نفع غرب خواهد بود. به باور ناظران مانور آنکارا نه به توان نظامی آنکارا و نه به شمال غربی اقیانوس هند محدود نخواهدشد.

مانور در حیاط خلوت چین

توافق اخیر میان ترکیه و سومالی، بخشی از تغییر بزرگتر در سیاست خارجی آنکارا است. ترکیه پیشتر بر سرزمین های مجاور - خاورمیانه، قفقاز جنوبی و مدیترانه تمرکز داشت، اما این روزها، بسیار جاه‌طلبانه‌تر،نفوذش را تا شاخ آفریقا و فراتر از آن گسترش داده است.ترکیه از سال 2019 به دنبال تقویت روابط با ژاپن، کره جنوبی، کشورهای آسیای جنوب شرقی، کشورهای ترک‌نشین آسیای مرکزی و کشورهای شاخ آفریقا بوده است. ترکیه در سال 2019 از ابتکار جدید آسیایی خود برای ایجاد روابط نزدیکتر با کشورهای مسلمان و اقتصادهای توسعه یافته در شرق آسیا رونمایی کرد. این کشور همکاری های امنیتی و دفاعی را با مالزی، بنگلادش، کره جنوبی و فیلیپین تقویت کرده است.

ترکیه در حال حاضر نفوذش را در شاخ آفریقا از طریق همکاری نظامی با سومالی، سودان و اتیوپی تقویت کرده است. حضور اقتصادی آنکارا در سومالی از سال 2010 در حال گسترش است. دستاوردهای قابل توجه شامل بازگشایی بنادر موگادیشو در سال 2014 و ایجاد یک اردوگاه آموزشی نظامی برای حمایت از ارتش ملی سومالی در ارتباط با ایالات متحده است.در حالی که آنکارا از طرح کمربند و جاده پکن استقبال می کند، فعالیت چین در قلمرو یا حوزه نفوذ عثمانی سابق خود را مثبت نمی بیند، به ویژه تأسیس اولین پایگاه خارجی چین در جیبوتی، در ورودی جنوبی دریای سرخ، در سال 2017 هراس ترکیه را به دنبال داشت. پکن بعداً بندر سواکین سودان را در نیمه دریای سرخ به مدت 99 سال اجاره کرد. علاوه بر این، ترکیه به طور کلی در آفریقا با چین رقابت می کند.

اکنون، معامله بین ترکیه و سومالی چین را به تکاپو انداخته، چینی که به دنبال نفوذ در شاخ آفریقا فراتر از جیبوتی است، اما به دلیل دوری جغرافیایی و فرهنگی خود از منطقه ناتوان است.وزن ترکیه در خاور دور و آسیای جنوب شرقی در مقایسه با چین حداقل خواهد بود. با این حال، آنکارا دارای مزایایی است که پکن در این مناطق فاقد آن است: هویت مسلمان این کشور، روابط محکم تر با ژاپن و کره جنوبی، فقدان اختلافات ارضی با کشورهای شرق آسیا، و روابط دفاعی با مالزی و دیگران از جمله متغیرهایی است که به ترکیه دست بالاتر را می دهد. حالا آنکارا در شاخ آفریقا و آسیای مرکزی فضای بیشتری برای مانور و نقش بزرگتری برای ایفا دارد.